كاروانسرا در ايران:
پيشينه:
اعراب چاپار خانه هاي پيش از اسلام را رباط ميگفتند. قديميترن كاروانسراهاي موجود در ايران مربوط به دوره ساساني است.
اين كاروانسراها با لاشه سنگ وملات گچ وگل ساخته شده اند.در دوره اسلامي بيشترين كاروانسراها از دوره سلجوقي به بعد است در دوره ال بويه وال زياركاروانسراي چنداني نداريم.رباط ماهي قديميترين رباط اسلامي است(چهار ايواني). كاروانسراهاي قديمي دو ايواني و به تدريج چهار ايواني شده اند. تزيينات كاروانسراهاي قديميتر بيشتر با اجر و جديدتر كاشي نيز استفاده شده است. رباط شرف در جاده مشهد به مرو (سرخس) (قرن5و6 )مربوط به دوره سلطان سنجراست و چهار ايواني است .گفته ميشود كه رباط ابگينه همان جاي رباط شرف در قديم ساخته شده است. رونق كاروانسرا در ايران تا جاييست كه جاده ابريشم رونق دارد و مشاهده ميشود كه در دوره تيموري جاده ابريشم از رمق مي افتد.

كاروانسرا معماري چند منظوره دارد:يعني دران واحد هم قلعه بازار تجاري و نظامي است . براي تامين اب اب انبار داشته است و بيشتر جلو سر دربوده است. از دوره صفوي و بيشتر قاجاري كاروانسراها داراي تاسيسات فاضلاب ميشوند از صفوي به پيش سيستم گرمايشي بخاري ديواري ولي از قاجار به بعد بخاري حلبي هاي چوب سوز ميباشد. بخاري ديواري غير از كار گرمايشي كار تهويه هوا را نيز انجام ميداده است.

برای دانلود و توضیحات بیشتر به ادامه مطلب مراجعه نمائید…..

چکیده :
نظام شکل گیری نقوس آثار مسجد جامع گرگان ، آنقدر دقیق و هماهنگ است که هر جزء ، جلوه ای از صورت کل خود و در مجموع نیز ، همه اجزا و مفردات ، نشانی از مجموعه خویش اند . به عنوان مثال ؛ اگر ساده ترین عنصر درختایی را ساقه و ملحقات آن بدانیم ، دارای شخصیتی است که همه مفردات همچون گلها و غنچه ها و برگ ها از همان خصوصیت برخوردارند .
متأسفانه در عصر غرب زدگی و دوری از فرهنگ و سنن اسلامی ، این ویژگی های روحانی به فراموشی سپرده شد و امروزه جز پوسته ای بی معنا ، برداشت برداشت دیگر از این هنر مقدس نمی شود ، لذا آنها را صرفا هنر تزیینی همچون همه هنر های تزیینی دیگر بر می شمردند و آن را قابل تحقیق و تفحص ندانسته و زحمت مطالعه پیرامون حکمت یا تاریخ یا طرق آموزش آن را به خود راه نداده اند .

رساله حاضر با عنوان بررسی نقوش آثار تاریخی مسجد جامع گرگان ، سعی نموده تا جنبه زیبا شناسی عناصر کار شده در آثاررا مورد بحث قرار دهد ، هر چند که جمع آوری منبع مکتوب و کامل از هنر منبت به خصوص منبت تیموری فراهم نشد . این رساله دارای 6 فصل است و هر فصل به بخش هایی تقسیم می شود ؛
فصل1؛ به معرفی و موقعیت جغرافیایی ، تاریخی ، آب و هوا ، جمعیت و بافت شهر استرآباد ( گرگان فعلی ) می پردازد .
فصل 2 ؛ ضمن معرفی مختصر درباره سلسله های سلجوقی ، ایلخانی ، تیموری و صفویه در ایران ، شرح مختصری درباره معماری و تزئینات کار شده در مورد مساجد هر دوره می دهد .

ماسوله
در ۵۵ کیلومتری رشت در استان گیلان قرار دارد. ماسوله در ضلع شرقی یكی از رشته كوههای تالش قرار دارد. این محل كه به سبب نوع معماری خانه هایش شهرتی جهانی یافته است ، در شیب كوه واقع شده و نمای خانه های پله ای آن در دامنه سرسبز و سر برافراشته كوه ها و رودخانه ی خروشان “ماسوله رودخان” كه از خط القعر دره می گذرد ، از دل انگیزترین و دیدنی ترین مناظر گیلان و ایران است. با وسعت ۱۶ هکتار و ارتفاع ۱۰۵۰ متر از سطح دریای آزاد ساخته شده‌است. ماسوله در غرب جنوب غربی فومن قرار دارد و فاصله فومن تا رشت حدود 25 کیلومتر و از فومن تا ماسوله حدود 35 کیلومتر است . از طرف شمال غرب به ماسال ، از غرب به خلخال و از جنوب به پشتکوه خمسه زنجان و از مشرق به فومن محدود می شود . ماسوله در 29 درجه و 1 دقیقه عرض شمالی و 27 درجه و 8 دقیقه طول شرقی در ارتفاع 1050 متری از سطح دریا واقع شده است. اختلاف ارتفاع بلندترین و پایین ترین سطح روستا حدود 100 متر است

تاریخ
حدود هشتصد تا هزار سال پيش مردماني از نقاط مختلف سرزمين گسترده ايران به دلائل نامعلومي به منطقه ماسوله كوچ كردند. برخي از مردمان محلي نيز از منطقه اي به نام كهنه ماسوله واقع در 6 كيلومتري شمال غرب اين شهر با اين افراد همراه شدند. طي كاوش هاي انجام شده از محوطه باستاني كهنه ماسوله سفالينه هائي متعلق به قرون پنجم تا هشتم هجري قمري بدست آمده است كه دقيق ترين مستندات قابل توجه تاريخي مي باشند.

برای دانلود و توضیحات بیشتر به ادامه مطلب مراجعه نمائید…