دفترچه مطالعات کتابخانه 221 صقحه – مطالعات تطبیقی کتابخانه – مطالعات زمینه کتابخانه – مطالعات پایه کتابخانه مطالعات نمونه موردی کتابخانه
عنـوان پروژه:
عنوان پروژه، طراحی کتابخانه عمومی است. این نوع کتابخانه ها، بر خدمات اجتماعی در سطح شهر تأکید می کند.
در ایجاد کتابخانه عمومی، فرض بر این نهاده می شود که یک انسان هر چه بیشتر بداند فرد مفیدتری به حال جامعه خود خواهد بود و از این رو برای همه افراد یک جامعه باید امکاناتی فراهم آورد تا مطابق نیازهای خویش، خواندن آنچه را به حال خود مفید می دانند، در دسترس داشته باشند.
بیان ضرورت های طراحی
کتابخانه گردآورنده تلاش های فرهنگی، هنری، علمی و فنی بشر و قلب نظام اطلاع رسانی یک جامعه است. و با توجه به جایگاه محوری ارتباطات و اطلاع رسانی در تمدن کنونی کتابخانه نهادی است که در عین حفظ میراث دیروز نقشی فعال در شکل دادن به امروز و تغییر جامعه به سوی فردای متعالی دارد. و به این اعتبار کمتر نهادی را می توان یافت که چنین پیوند اساسی با وضع حال و سرنوشت آینده نسبتاً دور یک ملت داشته باشد.
عنوان پروژه، طراحی کتابخانه عمومی است. این نوع کتابخانه ها، بر خدمات اجتماعی در سطح شهر تأکید می کند.
در ایجاد کتابخانه عمومی، فرض بر این نهاده می شود که یک انسان هر چه بیشتر بداند فرد مفیدتری به حال جامعه خود خواهد بود و از این رو برای همه افراد یک جامعه باید امکاناتی فراهم آورد تا مطابق نیازهای خویش، خواندن آنچه را به حال خود مفید می دانند، در دسترس داشته باشند.
بیان ضرورت های طراحی
کتابخانه گردآورنده تلاش های فرهنگی، هنری، علمی و فنی بشر و قلب نظام اطلاع رسانی یک جامعه است. و با توجه به جایگاه محوری ارتباطات و اطلاع رسانی در تمدن کنونی کتابخانه نهادی است که در عین حفظ میراث دیروز نقشی فعال در شکل دادن به امروز و تغییر جامعه به سوی فردای متعالی دارد. و به این اعتبار کمتر نهادی را می توان یافت که چنین پیوند اساسی با وضع حال و سرنوشت آینده نسبتاً دور یک ملت داشته باشد.
شهر مشهد به عنوان یکی از کلان شهرهای کشور، در مقاطع مختلف تاریخی علاوه بر مؤثر بودن در سرنوشت کشور، به عنوان کانون علم و ادب زادگاه اندیشمندان بسیاری بوده است.
ولی با این وجود به دلیل کمبود مراکز فرهنگی اجتماعی، این استان همواره از فقر فرهنگی اجتماعی زیادی رنج می برد.
تا جائی که برای انجام یک مطالعه جامع و مناسب برای یک موضوع، نمی توان حتی یک کتابخانه و یا مرکز فرهنگی مناسب را انتخاب نمود و برای به دست آوردن کوچکترین اطلاعات در هر زمینه ای، نیاز به صرف وقت و هزینه زیادی است که از عهده اغلب
دانش پژوهان و دانشجویان خارج است.
از سوی دیگر دور افتاده بودن شهر نسبت به مراکز علمی و فرهنگی کشور، کار سفر کردن به این شهرها را مشکل کرده است و باید زمان و هزینه زیادی صرف آن کرد. لذا توجه به ساخت مراکز فرهنگی، آموزشی و اطلاع رسانی در این منطقه، علاوه بر تبدیل شدن آن به کانون علم و فرهنگ در شرق کشور، می تواند زمینه ساز تقویت و پیشرفت سیستم آموزشی گردد.
از جنبه دیگر، وجود مراکز دانشگاهی و تعداد زیاد دانشجویانی که دسترسی به منابع اطلاعاتی جدید و دست اول، یکی از حقوق اولیه آنان است، ضرورت وجودی این مسئله را بارزتر می کند.
از سوی دیگر به منظور صرفه جویی در وقتی که در مسیر رفت و آمد چند کتابخانه اصلی شهر صرف می شود، پیشنهاد می شود کتابخانه هایی در مناطق مختلف شهر ساخته شوند تا علاوه بر رفع نیاز علاقه مندان، مکانی برای ترغیب سایرین به این مهم باشند.
به طور قطع وجود کتابخانه های بزرگ و مجهز با مقیاس کارکردی شهری و حتی فراشهری، با توجه به موقعیت شهر مشهد، برای تأمین نیازهای عملی، فرهنگی و … اقشار مختلف، الزامی است.
اما با توجه به نیاز جامعه امروز که تقویت فرهنگ مطالعه در میان توده مردم است، شاید بهتر باشد علاوه بر تجهیز هر چه بیشتر کتابخانه تخصصی، در فکر ایجاد کتابخانه هایی با فضایی هماهنگ و آمیخته با فضاهای شهری و زندگی روزمره توده مردم به منظور ترویج فرهنگ کتابخوانی باشیم.
بیان اهـداف طراحی
در این پژوهش جهت خلق یک پروژه معماری سعی بر این است که با تأمل و تحقیق پیرامون مباحث نظری موضوع امکان نگاهی عمیق تر و صحیح تر را فراهم آوریم سعی بر این است که این جستجو زمینه ساز خلق فضایی با هویت گردد در یک ساختار کلی تلاش خواهد شد جهت:
1. شناسایی جایگاه و وظایف کتابخانه ها در جامعه ها امروز ما و این میسر نمی شود مگر با شناخنت و مقایسه گذشته، حال و افق های آینده ای فراروی ماست.
2. شناسایی قابلیت هایی که ابزارهای زمانه امروز در اختیار کتابخانه ها می گذارند.
3. و در نهایت ضمن شناسایی قابلیت ها، محدودیت ها و خواسته هایی که موضوع پروژه در اختیار معماری می گذارد سعی در خلق فضایی داریم که به بهترین روش به این مطالبات پاسخ دهد.
به نظر می رسد چیزی که به عنوا وجه تمایز در این پروژه مدنظر قرار خواهد گرفت توجه خاص به بحث جایگاه فرهنگ و اصولاً فلسفه وجودی چنین فضاهایی است.
وجود کتابخانه هایی که جایگاه فرهنگی و اجتماعی خود را حفظ کرده اند، در کنار تکنولوژی جدید منطقی به نظر می رسد. در این مجموعه توازنی بین مواد کاغذی منتخب، ارزشمند و پرمخاطب، در کنار منابع الکترونیکی جامع و قابل دسترس، شدیداً مورد نیاز است.
توجه به این مسئله تقریباً تمام تعاریف و روابط را در معماری این پروژه تحت تأثیر قرار خواهد داد و با تمرینی جدید در واقع سعی خواهیم کرد جهت ماندگاری فضا لباس زمانه را بر تن موضوعی بپوشانیم که بی شک جایگاه عظیم و متعالی خویش را در جوامع انسانی حفظ خواهد کرد.
تعریف فرهنگ
ای بی تینور استاد انسان شناسی دانشگاه آکسفورد در سرآغاز کتابش فرهنگ بدوی تعریف زیر را از فرهنگ ارائه می دهد.
«فرهنگ یا تمدن در مفهوم گسترده و قوم نگارانه آن کلیت پیچیده ای است که شناخت اعتقاد، هنر، اخلاقیات، قانون، آداب و رسوم سایر توانمندیها و عادت هایی را که انسان به عنوان عضوی از اجتماع قرار می گیرد شکل می دهد.
بر این اساس فرهنگ را می توان مجموعه به هم پیوسته ای از باورها، آیین ها، قوانین، اشکال گوناگون دانش و هنر و مانند آن تلقی کرد که تک تک افراد به عنوان اعضاء جامعه ای ویژه آن را فرا می گیرند و می توا با روش علمی به بررسی آنها پرداخت. این باورها، و آیین ها … کلیت پیچیده ای را می سازند که خاص جامعه ای ویژه است و آن را از سایر جوامع متمایز می سازد. شناخت فرهنگ هر جامعه مستلزم توجه به جنبه های پیشین و کنونی است؛
جنبه های پیشین؛ فرهنگ، آداب و رسوم و سنت ها را باز می تاباند و جنبه های کنونی، فرهنگ نو و ویژگی های آن را که در جامعه تبلور می یابد به ما می شناساند.
ولی با این وجود به دلیل کمبود مراکز فرهنگی اجتماعی، این استان همواره از فقر فرهنگی اجتماعی زیادی رنج می برد.
تا جائی که برای انجام یک مطالعه جامع و مناسب برای یک موضوع، نمی توان حتی یک کتابخانه و یا مرکز فرهنگی مناسب را انتخاب نمود و برای به دست آوردن کوچکترین اطلاعات در هر زمینه ای، نیاز به صرف وقت و هزینه زیادی است که از عهده اغلب
دانش پژوهان و دانشجویان خارج است.
از سوی دیگر دور افتاده بودن شهر نسبت به مراکز علمی و فرهنگی کشور، کار سفر کردن به این شهرها را مشکل کرده است و باید زمان و هزینه زیادی صرف آن کرد. لذا توجه به ساخت مراکز فرهنگی، آموزشی و اطلاع رسانی در این منطقه، علاوه بر تبدیل شدن آن به کانون علم و فرهنگ در شرق کشور، می تواند زمینه ساز تقویت و پیشرفت سیستم آموزشی گردد.
از جنبه دیگر، وجود مراکز دانشگاهی و تعداد زیاد دانشجویانی که دسترسی به منابع اطلاعاتی جدید و دست اول، یکی از حقوق اولیه آنان است، ضرورت وجودی این مسئله را بارزتر می کند.
از سوی دیگر به منظور صرفه جویی در وقتی که در مسیر رفت و آمد چند کتابخانه اصلی شهر صرف می شود، پیشنهاد می شود کتابخانه هایی در مناطق مختلف شهر ساخته شوند تا علاوه بر رفع نیاز علاقه مندان، مکانی برای ترغیب سایرین به این مهم باشند.
به طور قطع وجود کتابخانه های بزرگ و مجهز با مقیاس کارکردی شهری و حتی فراشهری، با توجه به موقعیت شهر مشهد، برای تأمین نیازهای عملی، فرهنگی و … اقشار مختلف، الزامی است.
اما با توجه به نیاز جامعه امروز که تقویت فرهنگ مطالعه در میان توده مردم است، شاید بهتر باشد علاوه بر تجهیز هر چه بیشتر کتابخانه تخصصی، در فکر ایجاد کتابخانه هایی با فضایی هماهنگ و آمیخته با فضاهای شهری و زندگی روزمره توده مردم به منظور ترویج فرهنگ کتابخوانی باشیم.
بیان اهـداف طراحی
در این پژوهش جهت خلق یک پروژه معماری سعی بر این است که با تأمل و تحقیق پیرامون مباحث نظری موضوع امکان نگاهی عمیق تر و صحیح تر را فراهم آوریم سعی بر این است که این جستجو زمینه ساز خلق فضایی با هویت گردد در یک ساختار کلی تلاش خواهد شد جهت:
1. شناسایی جایگاه و وظایف کتابخانه ها در جامعه ها امروز ما و این میسر نمی شود مگر با شناخنت و مقایسه گذشته، حال و افق های آینده ای فراروی ماست.
2. شناسایی قابلیت هایی که ابزارهای زمانه امروز در اختیار کتابخانه ها می گذارند.
3. و در نهایت ضمن شناسایی قابلیت ها، محدودیت ها و خواسته هایی که موضوع پروژه در اختیار معماری می گذارد سعی در خلق فضایی داریم که به بهترین روش به این مطالبات پاسخ دهد.
به نظر می رسد چیزی که به عنوا وجه تمایز در این پروژه مدنظر قرار خواهد گرفت توجه خاص به بحث جایگاه فرهنگ و اصولاً فلسفه وجودی چنین فضاهایی است.
وجود کتابخانه هایی که جایگاه فرهنگی و اجتماعی خود را حفظ کرده اند، در کنار تکنولوژی جدید منطقی به نظر می رسد. در این مجموعه توازنی بین مواد کاغذی منتخب، ارزشمند و پرمخاطب، در کنار منابع الکترونیکی جامع و قابل دسترس، شدیداً مورد نیاز است.
توجه به این مسئله تقریباً تمام تعاریف و روابط را در معماری این پروژه تحت تأثیر قرار خواهد داد و با تمرینی جدید در واقع سعی خواهیم کرد جهت ماندگاری فضا لباس زمانه را بر تن موضوعی بپوشانیم که بی شک جایگاه عظیم و متعالی خویش را در جوامع انسانی حفظ خواهد کرد.
تعریف فرهنگ
ای بی تینور استاد انسان شناسی دانشگاه آکسفورد در سرآغاز کتابش فرهنگ بدوی تعریف زیر را از فرهنگ ارائه می دهد.
«فرهنگ یا تمدن در مفهوم گسترده و قوم نگارانه آن کلیت پیچیده ای است که شناخت اعتقاد، هنر، اخلاقیات، قانون، آداب و رسوم سایر توانمندیها و عادت هایی را که انسان به عنوان عضوی از اجتماع قرار می گیرد شکل می دهد.
بر این اساس فرهنگ را می توان مجموعه به هم پیوسته ای از باورها، آیین ها، قوانین، اشکال گوناگون دانش و هنر و مانند آن تلقی کرد که تک تک افراد به عنوان اعضاء جامعه ای ویژه آن را فرا می گیرند و می توا با روش علمی به بررسی آنها پرداخت. این باورها، و آیین ها … کلیت پیچیده ای را می سازند که خاص جامعه ای ویژه است و آن را از سایر جوامع متمایز می سازد. شناخت فرهنگ هر جامعه مستلزم توجه به جنبه های پیشین و کنونی است؛
جنبه های پیشین؛ فرهنگ، آداب و رسوم و سنت ها را باز می تاباند و جنبه های کنونی، فرهنگ نو و ویژگی های آن را که در جامعه تبلور می یابد به ما می شناساند.