مقدمه
پیش از اسلام – پارسی – پارتی

استفاده از حیاط مرکزی در بین النهرین به زمان اوروک (2500– 3000 ق.م) بر می گردد. که به عنوان یک فرم کلی در احداث بناها به کار می رفته است. حیاط مرکزی که قبل از اسلام به دلایل گوناگون مورد استفاده بوده در فرهنگ اسلام به عنوان بیانی از احساس مسلمین نسبت به فضا معنا یافته و چه از نظر کاربردی و چه از دید سمبلیک به اوج خود می رسد.

سنت پیشینه
حیاط فضایی در معماری است که دو کاربرد زیر را دارد:
حیاط در معماری
آن قسمت از عرصه که در اشتغال ساختمان نباشد و معمولاً محصور، گلکاری و درختکاری می‌شود.
حیاط در بناهای قدیمی مرکز و قلب ساختمان بوده است. حیاط مرکزی همراه با ایوان در هر سمت، ویژگیی بود که از گذشته‌های دور در معماری ایرانی به چشم می‌آمد. همچنین حیاط محلی برای تجمع و معمولاً چهار گوش بوده. ابعاد حیات را تعداد و عملکرد فضاهای اطراف آن تعیین می‌کنند. هر حیاط معمولاً یک حوض و چند باغچه دارد که بسته به شرایط مختلف محلی نظیر آب و هوا و عوامل فرهنگی اشکال متفاوتی می‌یابد.

برای دانلود و توضیحات بیشتر به ادامه مطلب مراجعه نمائید…..

مهرابه
مهرابه یا محراب که در معماری مساجد جایگاه تعریف شده ای دارد، مانند هر عنصر معماری دیگر، سرگذشتی طولانی را پشت سرگذاشته و در مورد سرچشمه پیدایش آن نظریات مختلفی مطرح است به طوری که برخی آن را به دوران پیش از اسلام نسبت می دهند وبرخی دیگر آن را فقط مختص معماری اسلامی می دانند.
فرم مهراب در مساجد، عبارت است از فرورفتگی طاقچه مانندی در دیوار که سمت قبله یا مکه را نشان می دهد. در حقیقت محراب در حکم یک جهت نما عمل می کند.
اما سابقه این فرم معماری، یعنی فرورفتگی طاقچه مانندی که جهت نیایش را مشخص کند در آیین ها و ادیان ایرانی پیش از اسلام نیز وجود داشته است.

برخی با اشاره به نحوه نگارش کلمه مهرابه آن را مرکب از دو جزء مهر+ پسوند آبه که نشانگر مکان است(آبه به معنی جای گود است.) و در کلماتی مانند سردابه و گرمابه نیز به کار رفته می دانند و بنابراین معتقدند، مهرابه نشانه ای است که از آیین های مهرپرستی به یادگار مانده و بعدها چون به کار مسلمانان برای نشان دادن قبله می آمده آن را در معماری مسجد نیز به کار برده اند. اما برخی دیگر با این نظریه مخالف هستند و محراب را کلمه ای عربی و از ریشه حرب دانسته و به معنی جایگاه جنگ و نبرد مومن با شیطان یا نبرد با نفس اماره قلمداد کرده اند.
اما آن چه مسلم است، در بسیاری از آیین های دیگر نیز این فرم معماری با تغییرات یا اختلافاتی به کار می رفته یا هنوز می رود.

مقدمه:
تفکر و حکمت جوهر هنر دینی است. تفکری که راهبر سیر بشر از ظاهر به سوی باطن و از باطل به سوی حق باشد.با حیات مجدد تفکر و حکمت، هنر اسلامی نیز احیا خواهد شد هنرمند در سایه چنین تفکری می تواند به ذات هنر تقرب یابد، هم به صورت بپردازد و هم از دیدار اشیا چنان که هستند بهره مند شود.هنرمند در این فضای مقدس هم عابد هست و هم زائر.
هنرمند مومن با خیالاتی که مظهر قهر الهی هستند سروکار ندارد، اثری که این هنرمند خلق میکند تنها وجود متعالی و برتر اسماء الله الحسنی است که در هنر او به ظهور میرسد.

و در معماری نه بعنوان تنها جزئی از هنر بلکه مهمترین هنری که با تمام و کمال زندگی بشریت تلفیق شده است به جستجوی آن تفکر و حکمت ناب اسلامی که جوهر و ریشه ی
اصلی هنرمند میشود می پردازیم تا بیابیم تمایزاتی که هنر اسلامی را ورای دیگر هنرهای دینی قرار می دهد.

برای دانلود و توضیحات بیشتر به ادامه مطلب مراجعه نمایید…

آرامگاه شيخ صفي الدين و ساختمان هاي پيرامون آن در سده ي هشتم بنياد نهاده شده، گر چه به گواهي آثار بازمانده، پيش از روزگار شيخ صفي در آنجا ساختمان هايي بوده است. ولي آنچه امروز ديده مي شود از شيوه ي آذري و افزوده هاي پس از آن شيوه ي اصفهاني است که از شاهکارهاي معماري بشمار مي رود.

ساختمان هاي پيرامون آرامگاه يا گنبد الله الله در برگيرنده ي خانقاه چيني خانه، آرامگاه شاه اسماعيل و بي بي آغا ماه منير، حرم خانه، جنت سراء تالار تنبي و چله خانه مي باشد.

صفي الدين اردبيلي بين سالهاي 647- 651 هجري متولد شد و بعدها بنام شيخ صفي مورد احترام همگان قرار گرفت. شيخ صفي منسوب به حضرت موسي کاظم (ع) شده و با شيخ زاهد گيلاني نسبت خانوداگي داشت. زندگي او پيش از حمله مغول آغاز شده تا سالهايي از ايلخاني ادامه داشته است. او در حدود سال 735 وفات يافت. شاه اسماعيل صفوي از اعقاب شيخ صفي  بود که پايه گذار حکومت صفوي شد.

مجموعه ي شيخ صفي اردبيلي داراي چهار حياط بوده است : حياط باغچه (بزرگ ترين)، حياط بزرگ که مجموعه ي بناهاي اصلي دور آن قرار دارند، حياط کوچک، فضايي بين دو حياط باغچه و حياط بزرگ و حياط جنوبي يا شهيد گاه، ديگر فضاهاي مهم اين مجموعه عبارتند از : مقبره ي شيخ صفي، مسجد جنت سرا، چيني خانه، حرم خانه، شاه نشين، مقبره ي شاه اسماعيل و چندين فضاي ديگر.

برای دانلود به ادامه مطلب بروید…