پروژه شناخت فضای شهری 45 صفحه – مقاله و تحقیق در مورد شناخت فضای شهری
برای دانلود کامل این پروژه از زیر اقدام به خرید آنلاین نمائید:
در پایان خرید ، لینک دانلود فایل نمایش داده می شود و به ایمیل شما ارسال خواهد شد. راهنمای خرید و دانلود فایل
فهرست :
1- طرح مسئله
2- اهمیت و ضرورت مسئله
3- بررسی و ارزیابی طرح های بالادست مربوط به حوزه مطالعاتی
4- تعیین سطوح مطالعاتی
5- مطالعات در محدوده فراگیر ( سطح 1 )
1-5 – مطالعات اجتماعی – اقتصادی
• تاثیر اجتماعی – اقتصادی مراکز اشتغال موثر در حوزه فراگیر بر فضای شهری
2- 5 – مطالعه کاربری اراضی
• کاربری های عمده تاثیر گذار در منطقه
• وضعیت فضاهای تجاری غرب مشهد
• بررسی عناصر لینچ در محدوده
3- 5 – مطالعات حمل و نقل
• بررسی سلسله مراتب شهری
• بررسی مقطع عرضی فضا
• بررسی وضعیت علائم راهنمایی
• بررسی وضعیت پارک حاشیه ای و غیر حاشیه ای
• بررسی سیستم های حمل و نقل عمومی
• بررسی وضعیت تردد و ایمنی عابران پیاده و معلولین
6- مطالعات در محدوده بلا فصل ( سطح 2 )
1 – 6 – مطالعات اقلیمی
• ویژگی های کلی اقلیمی
• بررسی هماهنگ سازی محیط مسکونی با شرایط اقلیمی
• تعیین قرار گیری مناسب جهت ساختمان ها و خیابان ها
2- 6 – مطالعات کالبدی
• بررسی تاثیر عناصر و کاربری های عمده حوزه بلا فصل در فضا
7- مطالعات در محدوده مداخله ( سطح 3 )
1 – 7 – مطالعات اجتماعی – اقتصادی
• شناسایی اقشار اجتماعی استفاده کننده از فضا
2 – 7 – مطالعات حمل و نقل
• نقاط ورودی و خروجی و نقاط توزیع ترافیک در فضا
• وضعیت پارکینگ ها
• الگوی حرکت پیاده
3 – 7 – مطالعات سازمان کالبدی
• کیفیت ابنیه ، قدمت ابنیه ، تعداد طبقات و کاربری های آنها
• سطح عملکردی کاربری ها
• فضاهای عمومی و خصوصی
• برداشت نما
( سطوح شفاف و کدر – تزئینات و ملحقات – خطوط افقی و عمودی)
• برداشت مبلمان شهری
• بررسی کفسازی محدوده مورد نظر
8- پرسشنامه
1 – 8 – بررسی پرسشنامه مراجعین
2- 8 – بررسی پرسشنامه مغازه داران
1 – طرح مسئله
فضای شهری مورد نظر حدفاصل چهارراه آزاد شهر تا چهار راه میلاد است . این راسته یک راسته تجاری است که عملکرد هایی چون فروشگاه پوشاک و طلا فروشی بیشتر در آن به چشم می خورد . پارک ملت به عنوان یک پارک شهری افرادی را با طبقات اجتماعی گوناگون از همه جای شهر به این منطقه می کشاند ، اما اکثریت استفاده کنندگان از این فضا ساکنان غرب شهر می باشند .
این راسته در ارتباط با مسیر های اصلی و پراهمیت شهر است و به دلیل تمرکز مراکز تجاری مکانی برای رفع نیازهای افراد محسوب می شود .
2 – اهمیت و ضرورت مسئله
وجود پارک ملت که در مقیاس پارک شهری عمل می کند و مراکز تجاری سبب شده که در اکثر ساعات به خصوص عصر و شب در این فضا با ترافیک زیادی مواجه باشیم . مسئله مهمتر کمبود جای پارک است که موجب می شود افراد در کوچه های اطرا ف پارک کنند و در نتیجه این کوچه ها همواره مملو از ماشین ها می باشند و مشکلاتی برای ساکنین آن محدوده موجب می شود . با توجه به این موضوع کمبود پارکینگ عمومی احساس می گردد .
به نظر می رسد پارک ملت و مراکز تجاری ا ز عوامل اصلی ازدحام پیاده ها در این فضا ست . ازدحام افراد پیاده در ساعات سر شب آنقدر زیاد است که پیاده رو ها ظرفیت آن را ندارند .
حال با توجه به اهمیتی که این راسته در ارتباط با سایر نقاط شهر دارد ، سعی بر آن است که با شناخت فضا چه از لحاظ اجتماعی و چه از لحاظ کالبدی ، به بررسی این فضا پرداخته و ضعف ها و قوت های آن را مشخص کنیم .
3 – بررسی و ارزیابی طرح های بالادست مربوط به حوزه مطالعاتی
طرح های فرادست و موازی بررسی شده در این محدوده عبارتند از :
– طرح جامع توسعه و عمران حوزه نفوذ شهر مشهد
– طرح جامع تفصیلی خازنی
– طرح جابجایی زندان وکیل آباد
– طرح ساماندهی کال چهل بازه
– طرح قطار شهری شهر مشهد
در ذیل هر یک از این طرح ها و پیشنهادات ارائه شده توسط آنها مورد بررسی قرار می گیرند .
طرح جامع توسعه عمران حوزه نفوذ شهر مشهد
همان گونه که می دانیم طرح جامع توسعه عمران و حوزه نفوذ مهرازان ، شهر مشهد را به 16 منطقه تقسیم می کند و بر این اساس منطقه آزاد شهر و بلوار معلم در منطقه 10 و میان نواحی 8 و 10 واقع شده است .
علاوه بر این طرح جامع توسعه عمران و حوزه نفوذ مهرازان بر اساس گروه های درآمدی ، شهر مشهد را به سه منطقه تقسیم می کند . منطقه آزاد شهر و بلوار معلم جزء منطقه سه واقع شده اند یعنی غالب ساکنین این محدوده دارای در آمد متوسط هستند و تراکم جمعیتی نیز در این منطقه متوسط می باشد .
بر اساس درجه بندی معابر طرح جاع توسعه عمران و حوزه نفوذ مهرازان کاربری های مستقر در حاشیه محورهای معلم ، امامت ، میلاد ، تجاری – مسکونی می باشند .
طرح جامع تفصیلی خازنی
بر اساس طرح جامع تفصیلی خازنی شهر مشهد به سه منطقه تقسیم می گردد . طبق مطالعات صورت گرفته منطقه مورد مطالعه محل اسکان گروه های درآمدی متوسط و مرفه می باشد ، این منطقه جزء مناطق کارمند نشین و مشاغل آزاد می باشد .
طرح جامع تفصیلی خازنی ، شهر مشهد را به لحاظ تراکم جمعیتی به سه منطقه ( تراکم کم ، متوسط ، زیاد ) تقسیم می کند . بر اساس این طرح محدوده مورد مطا لعه دارای تراکم کم جمعیتی می باشد .
علاوه بر این منطقه مورد مطالعه دارای سه نوع تراکم مسکونی می باشد :
– مسکونی با تراکم کم
تعداد وا حد های مسکونی در این اراضی 30 تا 40 واحد و تراکم خا لص کمتر از 150 نفر در هکتار پیشنهاد شده است . حداقل سطح قطعه در این منطقه 250 متر مربع ( گروه درآمدی بالا ) و 200 متر مربع ( با درآمد متوسط )
– مسکونی با تراکم متوسط
تعداد وا حد های مسکونی در این اراضی 40 تا 75 واحد می باشد و تراکم خالص بین 250 تا 300 نفر در هکتار پیش بینی شده است . حداقل مساحت برای هر واحد های مسکونی 200 متر مربع ( پردرآمد ) و 150 متر مربع ( با درآمد متوسط )
– مسکونی با تراکم زیاد
تعداد وا حد های مسکونی در ا ین اراضی ، 75 تا 100 وا حد و تراکم خالص بین 300 تا 450 نفر در هکتار پیشنهاد شده است . حداقل مساحت زمین برای هر واحد مسکونی 175 متر مربع ( درآمد بالا ) و 125 متر مربع ( با درآمد متوسط )
تعداد واحد تراکم جمعیتی خالص
(نفردرهکتار) حداقل سطح قطعه
(مترمربع)
درآمد بالا درآمد پائین و متوسط
تراکم کم 40 – 30 150 250 200
تراکم متوسط 75 – 40 300- 150 200 150
تراکم زیاد 100- 75 450 – 300 175 125
پیشنهادات طرح جامع تفصیلی خازنی
بر اساس درجه بندی معابر طرح خازنی بلوار آزادی ، وکیل آباد و بزرگراه امام علی ( ع ) که مرزهای محدوده را تشکیل می دهند به عنوان شاهراه و بلوار معلم به عنوان شریانی درجه 1 و بلوار امامت به عنوان شریانی درجه 2 در نظر گرفته شده اند . طرح خازنی برای واحد های مستقر در حاشیه این معابر کاربری مسکونی پیشنهاد کرده است . (که عملا در محدوده این گونه نیست و این پیشنهاد در محدوده محقق نشده است و تحقق آن نیز به دلیل از بین بردن یکی از فضاهای شهری که در سطح منطقه عملکرد دارد درست به نظر نمی رسد . )
طرح جابجایی زندان وکیل آباد
اهداف و سیاستهای طراحی این طرح به شرح زیر می باشد :
هدف کلان 1 – ایجاد تعادل و توازن در نظامهای فعالیتی پهنه غربی شهر مشهد
هدف کلان 2 – ارتقای کیفیت زندگی ساکنان در محدوده موثر
هدف کلان 3 – ارتقای کیفیت بافت شهری به سمت پایداری
هدف کلان 4 – ارتقای حضور کیفیات اکولوژیک
هدف کلان 5 – ارتقای منظر ذهنی و عینی
هدف کلان 6 – بازدهی اقتصادی مناسب پروژه
تدوین رویکردها برای عملکرد درون حوزه
درصورت جابجایی زندان وکیل آباد کاربری هایی به شرح زیر در این مکان مستقر خواهند شد .
در صورت احداث عملکرد تجاری در حوزه مداخله دو رویکرد قابل تصور است :
رویکرد اول : کاربری تجاری در مقیاس منطقه
رویکرد دوم : کاربری تجاری درمقیاس شهری
مقایسه مزیت های دو گزینه
گزینه تجاری منطقه ای
گزینه تجاری شهری
تامین سرانه های منطقه ای و افزایش رفاه نسبی ساکنین افزایش ارزش اراضی و افزایش چشمگیر نرخ بازدهی داخلی
تشکیل منطقه مسکونی نسبتا قوی و کارآمد کمک به ارتقای نقش منطقه در شهر
تغییر ساختار اجتماعی ساکنین در محدوده اطراف زندان و جابجایی جمعیت در بخش غربی منطقه
در نهایت این طرح کاربری های تجاری مقیاس شهر و کاربری فرهنگی را جهت استقرار دراین مکان پیشنهاد کرده است .
طرح ساماندهی کال چهل بازه
عناصر اصلی طرح
• محور سبز با عرض تقریبی 80 متر
• محوطه های مسکونی
• عناصر فرهنگی و یادمانی شهری
• محوطه های خدماتی و تجاری
اهداف کلان
به طور خلاصه در بحث ساماندهی کال چهل بازه و فضاهای پیرامونی و احداث پارک خطی شهرداری مشهد اهداف زیر در نظر گرفته می شود :
– عملکرد زیست محیطی طرح و افزایش راندمان و کارایی و بهینه سازی ساختار اکولوژیکی شهر
– شهرسازی نو و لزوم توجه به فضاهای باز و عمومی
– ساخت و هدایت کالبدی شهر و بازنگری در لکه های شهری
– اثر بیوکلیمای شهری
– کاهش آلودگی های صوتی و تنفسی
– اثرات زیبا شناختی شهری
– افزایش جاذبه های تورستی و تفریحی شهر
– کمک به افزایش استانداردهای بهداشت محیط شهری
– استفاده از فرصت فراهم آمده برای افزایش ذخیره ارضی برای خدمات عمومی آتی شهر
– ارتقای بهره وری اجتماعی از فضاهای سبز و افزایش زمینه های مشارکت سبز شهرواندان
4 – تعیین سطوح مطالعاتی
محدوده مورد مطالعه شامل حوزه فراگیر ، بلا فصل و مداخله می باشد . در زیر به بیان مرز هر یک از این حوزه ها می پردازیم .
حوزه فراگیر ( سطح 1)
پهنه غربی شهر مشهد به عنوان حوزه فراگیر که به طور غیر مستقیم بر فضای شهری مورد نظر اثر می گذارد و یا از آن تاثیر می پذیرد ، انتخاب شده است . این پهنه مناطق 9 و 10 و 11 را در بر می گیرد و شامل مسرهای ارتباطی اصلی شهر مثل بزرگراه امام علی ، بلوار وکیل آباد ، بلوار آزادی ، بلوار شاهد ، بلوار دانشجو و … است .
هدف از مطالعه این حوزه تعیین نقش و جایگاه آن در سطح شهر و همچنین به دست آوردن دید کلی نسبت به نحوه توزیع فعالیت ها در محدوده است . در این سطح هیچ گونه تضمینی در خصوص آینده اتخاذ نمی گردد .
حوزه بلا فصل (سطح 2)
این حوزه محدوده بین بلوار وکیل آباد ، بلوار ایرج میرزا ، بزرگراه امام علی و بزرگراه آزادی را در بر می گیرد . این حوزه به عنوان محدوده تاثیر گذار و تاثیر پذیر مستقیم بر فضای شهری مذکور مورد بررسی قرار می گیرد .
حوزه مداخله (سطح 3)
این حوزه بخشی از محور امامت است که از چهار راه میلاد تا چهارراه آزاد شهر انتخاب شده است . این محدوده ، محدوده ای است که مورد بررسی و مداخله قرار می گیرد . هدف از مطالعه این حوزه بررسی شاخص ها و معیارها جهت رسیدن به چشم انداز کلی طرح و ایجاد فضای شهری مطلوب است .
( نقشه سطوح مختلف مطالعاتی را نشان می دهد . )
5 – مطالعات در سطح فراگیر
1 – 5 – مطالعات اجتماعی – اقتصادی
• تاثیر اجتماعی – اقتصادی مراکز اشتغال موثر در حوزه فراگیر بر فضای شهری
بر اساس بررسی میدانی و مشاهده صورت گرفته کاربری های تجاری در این محدوده در حاشته محورهای اصلی به صورت خطی شکل گرفته اند و پهنه غربی شهر فاقد فضای تجاری متمرکز است . محورهای وکیل آباد ، امامت ، معلم ، میلاد ، دانشجو و … از جمله محورهای اصلی هستند که فعالیت های تجاری در حاشیه آنها وجود دارد . اما عمده این فعالیت ها در مقیاس محله و ناحیه سرویس دهی می کنند و تنها درحاشته محورهای معلم و امات شاهد شکل گیری مقیاس منطقه و شهر می باشیم . این فعالیت ها بیشتر در شرق محدوده متمرکز اند به طوری که می توان گفت منطقه 11 دارای نقش اصلی خدمات رسانی به غرب شهر مشهد است . در واقع در پهنه غرب مشهد با عدم تعادل فضایی در توزیع فعالیت ها مواجه هستیم .
با توجه به این موارد می بینیم که ساکنان غرب برای تامین نیازهای خود به سمت فضای شهری ( حوزه مداخله ) مراجعه می کنند ، که این به دلیل همان عدم تعادل توزیع فضایی و کمبود فعالیت ها ی ناحیه ای و منطقه ای در پهنه غربی است .
علاوه بر فعالیت های تجاری در محدوده فراگیر کاربری های تفریحی و خدماتی و فرهنگی نیز به صورت عمده در شرق حوزه متمرکز شده اند ، که از آن جمله می توان به پارک ملت در مقیاس شهری ف دانشگاه فردوسی در مقیاس فراشهری و …. اشاره کرد .
2 – 5 – مطالعات کاربری اراضی
• کاربری های عمده تاثیر گذار در منطقه
کاربری تجاری :
دراین محدوده شاهد شکل گیری مراکز تجاری خطی در راستای بلوار معلم ، بلوار امامت ، بلوار شاهد ، بلوار دانشجو و محور پیروزی هستیم . کاربری تجاری در بلوار وکیل آباد به صورت پراکنده در حاشیه بلوار شکل گرفته اند .
فروشگاه رفاه در قاسم آباد نیز به صورت مجتمع تجاری و در سطحی فراتر از ناحیه عمل می کنند.
کاربری آموزشی :
دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه فردوسی به عنوان کاربری های عمده که تاثیر بر محدوده مورد مطالعه دارند در نظر گرفته شده اند .
کاربری فضای سبز :
یکی از با اهمیت ترین فضاهای سبز که در سطح کل شهر عملکرد دارد پارک ملت می باشد که در حوزه فراگیر قرار گرفته است و تاثیرات فراوانی را در جذب جمعیت به این محدوده دارد .
زمین بایر :
در محل اتصال قاسم آباد به بقیه شهر زمین بایر وسیعی به نام کال چهل بازه موجود است که به نوعی باعث جدایی قاسم آباد از اطراف آن شده است . البته این قسمت همواره مورد ارزیابی و برنامه ریزی افراد و مشاورین قرار داشته است . این کال شامل بزرگراه امام علی (ع) نیز می باشد .
کاربری درمانی :
بیمارستان فارابی به خصوص و بیمارستان جواد الائمه تاثیر گذاری در منطقه و شهر ایفا می کنند و به عنوان یکی از کاربری های عمده تاثیر گذار تعیین گشته اند .
• وضعیت فضاهای تجاری غرب مشهد
از آنجا که عمده کاربری های موجود در حوزه مداخل ه ما تجاری هستند به بررسی کاربری های تجاری در حوزه مداخله می پردازیم تا تاثیر آنها بر روی حوزه مداخله مشخص شود .
فضاهای تجاری شاخص در غرب مشهد شامل : محدوده قاسم آباد ( محور شاهد ، فروشگاه رفاه و … ) ، محور پیروزی ، بلوار وکیل آباد و خیابان دانشجو ، قسمتهایی از خیابان دانش آموز و محور های معلم و میلاد و امات می باشد . عمده این فعالیت ها در مقیاس محله و ناحیه سرویس می دهند و تنها در حاشیه محورهای معلم و امامت شاهد شکل گیری کاربری مقیاس منطقه و شهر هستیم .
واحدهای تجاری شکل گرفته در حاشیه محور میلاد شامل واحد های فروش مواد پروتئینی ، مرغ و ماهی ، گوشت ، فروش موبایل ، شیرینی و سوپر می باشد .
واحدهای شکل گرفته در حاشیه بلوار وکیل آباد به صورت پراکنده می باشند . صنف های عمده در حاشیه این محور شامل داروخانه ، بنگاه املاک ، واحد فرش ، پوشاک ، رستوران ، غذای آماده و سوپر و … است .
فعالیت های شکل گرفته در حاشیه دانشجو شامل سوپر ، میوه فروشی ، شیرینی فروشی ، آبمیوه ، داروخانه و … است .
فعالیت های تجاری در حاشیه محور پیروزی بسیار متعدد می باشند و شامل واحدهای فروش مواد پروتئینی ، قنادی ، غذای آماده ، سوپر های سبزی و میوه فروشی و واحد های فروش پوشاک ، داروخانه ، آموزشگاه رانندگی ، بنگاه املاک و … می باشند . این واحد ها به صورت مختلط کنار هم شکل گرفته اند .
فعالیت های تجاری محدوده قاسم آباد شامل فروشگاه رفاه و فعالیت های تجاری خطی بلوار شاهد از ابتدای بلوار به سمت چهاراه ورزش می باشد که تمرکز این فعالیت ها در چهار راه ورزش ست و به سمت میدان مادر درحال گسترش می باشد .
به لحاظ سطح درآمدی ، مراجعین این محور دارای سطح درآمدی متوسط می باشند .
مراجعین به این فضا با هدف تفریح و قدم زدن و خرید به این فضا می آیند .
• بررسی عناصر لینچ در محدوده
تصویر ذهنی از محدوده بر اساس عناصر پنج گانه لینچ مشخص شده است .
راه
راه ها حلقه های زنجیری هستند که بیننده در طول آنها به گونه ای عادی ، تصادفی و یا بالقوه در حال گردش است . این حلقه های نمی توانند خیابان ، پیاده رو ها ، مسیرهای عبوری و خطوط راه آهن را شامل شوند .
لبه
عناصری هستند که از سوی بیننده مثل راه ها مورداستفاده قرارنمی گیرند . این عناصر مرزهای بین محله ها می باشند .
در محدوده فراگیر بلوار وکیل آباد به عنوان لبه در تصور می رود که بخش های شمالی را از بخش های جنوبی منطقه جدا کرده است .
همچنین کال چهل بازه و یا بلوار امام علی را نیز می توان به عنوان لبه تصور کرد .
نشانه
نشانه ها عناصری هستند که بیننده نمی تواند به آنها وارد شود و برای او عناصری خارجی هستند مثل یک ساختمان یا یک مغازه ، یک عنصر طبیعی مثل کوه یا حتی درخت.
در محدوده مورد بررسی می توان به ساختمان بانک پاسارگاد ( پوشیران قدیم ) اشاره کرد و یا پارک ملت و یا ساختمان هایی دربلوار معلم و امامت .
دانشگاه آزاد و دانشگاه فردوسی و یا ساختمان نمایشگاه بین المللی نیز می توانند به عنوان نشانه درنظر گرفته شوند همان طور که در ذهن افراد ( مثلا برای آدرس دهی ) وجود دارند و از آنها برای تشخیص یک مکان استفاده می کنند .
گره
عناصر راهبردی شهر هستند آنجا که بیننده می تواند به کانون های فعالیت نفوذ کند و به دور آن به گردش در آید . این کانون ها عمدتا در تقاطع ها شکل می گیرند .
در محدوده مورد مطالعه چهارراه آزاد شهر ، چهارراه میلاد ، چهارراه معلم ، چهارراه ورزش ، چهارراه مخابرات را به عنوان گره می توان در نظر گرفت .
بعضی از این گره ها تمرکز گرا هستند و نقش کانونی دارند و می توان این گره ها را مرکز ثقل نیز نامید.
محله
این عناصر بخش های کم و بیش گسترده شهر هستند که در دو بعد گسترده شده و دریافت می شوند و بیننده احساس می کند در درون این بخش ها نفوذ کرده است . بخش هایی که توسط هویت بسیار قوی خود قابل تمیز می باشند .
در محدوده به عنوان نمونه می توان به شاهد ، آزاد شهر ، معلم و پیروزی اشاره کرد .