تحلیل و بررسی شاه عبدالعظیم (شهر ری) 48 اسلاید
آشنايي با شهرری
ری باستان: ری كه اكنون آثار بازمانده آن در شش كيلومتری جنوب شرقی تهران بچشم می خورد از نظر قدمت با نينوا و بابل هم عهد بوده و از نظر عظمت، از مهمّترين بلاد سده های نخستين اسلامی بشمار می آمده است . جز بغداد و نيشابور شهری با آن قابل رقابت نبوده است . بايد به حق ری را مادر تهران دانست . بنای اوّليه و هسته اصلی اين شهر كهن در اطراف چشمه علی واقع بوده است . در نزديكی اين چشمه، تپّه هائی وجود دارد كه بسيار كهن و باستانی است . در كاوشهای علمی كه بعمل آمده معلوم گرديده در دل آنها آثاری نهفته است كه از تمدنی كهن داستانها دارد . ضمن كاوشهای علمی كه بسال 1935 ميلادی در دامنه جنوبی كوه چشمه علی و اراضی مشرف به باغ صفائيه بعمل آمد، ظروف منقش سفالين مربوط به حدود چهار تا شش هزار سال پيش پيدا شد و نشان داد كه در كنار و امتداد اين چشمه قديمی ، انسانهای متمدنی زندگی می كرده اند ، و اينها همان سكنه نخستين پهنه ری هستند.
معماری و ساختمان
آستان مقدّس حضرت عبدالعظيم عليه السّلام همانند ديگر زيارتگاه هاي بزرگ و معتبر در آغاز امر، شامل بناي حرم يعني قسمت اصلي و مركزي آن بود و به تدريج در طول سده هاي مختلف بناها و متعلّقات ديگر متّصل بدان و پيرامون آن احداث شد و بصورت مجموعه بزرگ كنوني مشتمل بر حرمها، رواقها، مسجد ،ايوانها، صحن ها و ديگر آثار مربوطه و وابسته به آن در آمد كه بقاع (دوبقعه) امامزاده حمزه عليه السّلام و امامزاده طاهر عليه السّلام نيز در همين مجموعه قرار دارد. بناي اصلي و نخستين اين آستان يعني حرم آن در نيمه قرن سوّم هجري توسّط ” محمّد پسر زيد داعي علوي” تعمير اساسي يافت و درگاه اصلي ورودي آن كه در سمت شمال واقع است، نخست به فرمان پادشاهان آل بويه و سپس به همّت مجدالملك قمي تكميل گشت و آذين يافت. بناي حرم در قسمت پائين به شكل چهارضلعي و اندازه هر ضلع حدود هشت متر است و مانند همه بناهاي سلجوقي بر فراز چهار گوشه حرم چهار گوشواره يعني چهار طاق مورّب احداث نموده اند و قسمت بالاي آن را نيز بصورت هشت ضلعي ترتيب داده اند و بالاتر از قسمت هشت ضلعي، با احداث طاق بندي هاي كوچك آن را به شانزده ضلعي تبديل و بدين نحو زمينه را براي ايجاد پوشش گنبدي فراهم ساخته اند. (درون حرم در حال حاضر مزين به آينه كاري مي باشد) پوشش زرّين گنبد شامل ” طاق ضربي مدوّر” و گنبد بالايي آن با ساقه و بدنه بلند بصورت ” مخروطي يا هرمي” بوده كه در زمان شاه طهماسب صفوي تغيير شكل يافته است.
