ارسال شده از آرشیو  سایت

عنوان: تصويرسازی براي كودكان 125صفحه + روانشناسی کودکان 40 صفحه

مقدمه هر ساله تعداد زيادي كتاب كودك به چاپ مي رسد كه بيشتر آنها مصور هستند . طرفداران هنرهاي سنتي و كلاسيك نسبت به اين تصاوير غير قرادادي كه اخيراً در بسياري از اين كتابها به چشم مي خورد ، عكس العمل منفي نشان مي دهند . برخي از كارشناسان معتقدند كه اين تصاوير بيش از حد به واقعيت مي پردازند و بعضي ديگر آنها را تخيلي انتزاعي و تزئيني مي دانند البته همه به اين توافق رسيده اند كه ارزيابي هنر در اين نوع كتابها بايد با توجه به خواستهاي متنوع و بسيار زياد كودكان دنياي امروز باشد . احتمالاً تصاويري كه به سبك هنرهاي معاصر و با توجه به هنرهاي سنتي ترسيم مي شوند مورد قبول و تحسين كودكان امروزي قرار مي گيرند ولي با اين وجود و براي آنكه كودك زيبائي هنر سنتي و معاصر را درك كند نيازمند كتابهاي جالبي در هر دو زمينه است. كار تصوير گري يك كتاب را چه خود نويسنده آن كتاب و چه تصويرگر به هرحال بايد بر اساس اصول تصوير سازي باشد تا هم به بيان جنبه هاي ارزشمند داستان كمك نمايد و هم موضوع آن را گسترده سازد . اين مسئله را بايد تقريباً در مورد همة كتابها به كار برد .

كتابهاي تصويري انواع متفاوتي دارند و برخي از آنها هيچگونه موضوع يا نوشته اي ندارند . تصاوير يك كتاب نه تنها بايد زيبائي بخش باشند بلكه بايد يك طراحي خوب با معنا و پرمحتوا را منعكس سازند . البته وظيفه اي بيش از اين بر عهده دارند هنرمند تصوير گر چه براي كتاب مصور نقاشي كند و چه براي كتابهائي كه تصاوير زيادي ندارند به هر حال بايد براي درك و فهم بيشتر متن و موضوع داستان كودك را ياري دهد . هنرمند بايد صحنه ها و ايده هاي ارزشمند داستان را باز پروري كند ، هر تصوير بايد معادل يكي از عقايد و ايده هاي بيان شده در متن باشد .

برای دانلود به ادامه مطلب بروید…

 

مقدمه: اتاق‌ كودك‌ فضایی‌ است‌ كه‌ شخصیت‌ او را تعریف‌ می ‌كند و می‌ سازد؛. به‌ همین‌ دلیل‌ باید آن‌ را به‌ مكانی‌ دلپذیر مبدل‌ ساخت. معمولًاچگونگي تزيين اتاق كودك و چيدمان وسايل در آن، به عنوان يكي از دل مشغوليها و سرگرميهاي خانم خانه قرار مي گيرد و عرصه بسيار جالبي براي خواستهاي عاطفي خانواده مي باشد. مهمترين نكته اي كه بايد براي ايجاد آرامش در اتاق كودك در نظر گرفته شود اين است كه همان طور كه كودك به تدريج رشد مي كند، بايد وسايل اتاقش نيز انعطاف لازم با اين رشد را داشته باشند . قبلاً گفته بوديم كه قد انسان را به طور متوسط 170 سانتي متر در نظر مي گيرند اما انساني كه ما در اينجابا او سر و كار داريم دراين مقوله نمي گنجد و بايد اين استاندارد را در مورد او فراموش كنيم . قد كودك تقريباً هر روز و هر هفته رشد مي كند. بنا براين بايد وسايلي كه براي او تهيه مي كنيم انعطاف لازم را داشته باشند.اشتباهي كه گاهي بعضي از خانوادها مرتكب مي شوند اين است كه بر اساس سليقه و علايق خود وسايلي را تهيه مي كنند كه فقط براي مدت كوتاهي قابل استفاده است و يا اينكه كودك را مجبور به استفاده از وسايلي مي كنند كه با ابعاد فيزيكي او تناسبي ندارد . اما بايد دقت شود كه وسايل مورد استفاده كودك در شكل گيري شخصيت و تربيت او تأثير به سزايي دارند و بايد در انتخاب آنها دقت فراواني مبذول شود .به طور كلي فرم و اندازه اتاق بچه بايد بسته به استفاده كننده ء آن قابل انعطاف باشد . معمولاً مشكل اصلي خانواده ها اين است كه اتاق بچه مطابق با سليقه پدر و مادر آماده مي شود . استفاده از رنگهاي متضاد در اتاق كودك ممكن است در بعضي از حالات براي او خيلي جالب باشد اما در مواقع ديگركودك نياز به رنگهاي آرام بخش دارد. دانستن و رعايت اين مسايل مستلزم آن است كه مادران آموزشهاي لازم در اين زمينه را ديده و با شخصيت و روحيات كودك خود در سنين مختلف آشنا شوند . کودکان احتیاج به فضایی جدا برای خواب یا بازی یا مطالعه دارند و نسبت به والدین و بزرگترها فضای حرکتی بیشتری مورد احتیاج آنهاست movement پس تنها به این تکیه نکنیم که کوچکترین اتاق منزل مربوط به کودک است چون او کودک و کوچک است احتیاج به فضای کمتری دارد این فرضیه با شرایط و هوش و ذهنیت همراه با تکنولوژی روز به روز پیشرفت میکند هم خوانی ندارد کمی به کودکان بها دادن بهترین زمینه رشد فکری را فراهم میکند

اهداف : توضيح عوامل و شرايطي را كه در تزيين اتاق كودكان و وسايل مورد استفاده آنان بايد در نظر گرفته شود. نقد و بررسي اتاق تزيين شده براي يك كودك مشخص، با در نظر گرفتن خصوصيات اخلاقي و جسمي او . مهمترین نکته این است که طوری طراحی کنیم که بنا به علایق در حال رشد کودک به راحتی قابل تغییر و محیطی انعطاف پذیر باشد.

روانشناسی کودک: نگاه اجمالی بدون شک یکی از مهمترین و موثرترین دوران زندگی آدمی دوران کودکی است. دورانی که در آن شخصیت (Personality) فرد پایه‌ریزی شده و شکل می‌گیرد. امروزه این حقیقت انکارناپذیر به اثبات رسیده است که کودکان در سنین پایین فقط به توجه و مراقبت جسمانی نیاز ندارند، بلکه این توجه باید همه ابعاد وجودی آنها شامل رشد اجتماعی ، عاطفی ، شخصیتی و هوشی را دربر گیرد. این ابعاد عوامل تعیین کننده و اساسی یک انسان هستند که از دوران کودکی پایه‌گذاری و شکل می‌گیرند. از طرف دیگر ، نوزاد انسان با کمترین توانایی‌ها و امکانات (نظیر بازتابها) به دنیا می‌آید و به مراقبت زیاد و شدیدی نسبت به سایر موجودات نیاز دارد. ابن مراقبت توسط پدر و مادر در وهله اول و توسط اطرافیان و جامعه در وهله دوم اعمال می‌شود، ولی این مراقبت بدون آگاهی ، دانش و آموزش شیوه‌های فرزند‌پروری صحیح امکان ندارد و اهمیت روان شناسی کودک نیز از این دو موضوع (زمان طولانی رشد کودکی و شیوه‌های صحیح فرزند‌پروری) ناشی می‌شود. اهداف روان شناسی کودک روان شناسی کودک به عنوان یکی از زیر‌مجموعه‌های» روان شناسی رشد «با هدف نگاه دقیق و علمی به کودک و نیازهای او و یافتن شیوه‌های صحیح پرورشی و آموزشی کودک از اولین سالهای تاسیس روان شناسی علمی مورد توجه بوده است. (البته موضوع کودک و مسائل مربوط به او همیشه مورد توجه بوده است). در طول این سالها روان شناسان زیادی نظیر ژان پیاژه (Jean Piaget) ، استانلی هال (Stanley Hall) به مطالعه و تحقیق در مورد جنبه‌های مختلف رشد کودک پرداخته‌اند. موضوعات مورد مطالعه در روان شناسی کودک • مطالعه در مورد جنبه‌های مختلف رشد کودک • مطالعه در مورد نیازهای کودک در سنین مختلف • مطالعه در مورد شیوه‌های صحیح فرزند‌پروری • مطالعه در مورد مقابله با برخی مشکلات رفتاری _ روانی دوران کودکی مؤثرترین راه برای آموزش رفتار خوب، شکل دادن رفتار با تحسین است. این روش تربیتی باید به طور مداوم استفاده شود تا رضایت شما را از رفتارهای جدید فرزندتان نشان دهد. یکی دیگر از راه های مؤثر در برطرف کردن رفتارهای آزاردهنده نادیده گرفتن آنهاست. برخی از والدین، این روش را دوست دارند و می توانند به طور مؤثری از آن استفاده کنند اما برای برخی به علت پایین بودن ظرفیتشان، این روش فقط فشار روانی و تنش را زیاد می کند. گاهی می توانید در حضور کودک خود و بدون توجه به او، فقط از رفتارهای مثبت صحبت کنید. این کار ممکن است به تقلید کودک شما از رفتارهای مثبت بینجامد. سعی کنید عصبانی نشوید! زیرا عصبانیت به احساس بدی می انجامد . اگر او گریه و زاری سرداد اصلاً به او اهمیت ندهید اگر کوتاه بیایید کودک یاد می گیرد که با گریه حرفش را به کرسی بنشاند و دیگر برای حرفهای شما اهمیتی قائل نیست. همیشه به قولتان عمل کنید. یک کودک مخصوصاً اگر خیلی کوچک باشد به تکمیل نشدن یا به تأخیر افتادن پاداش وعده داده شده بسیار حساس است. تهدید های پوچ و ناپایدار به رفتارهای نادرستی می انجامد که تثبیت شده و در برابر تغییر مقاوم تر می شوند. همیشه به کودک بفهمانید که دقیقاً چه انتظاری از او دارید و به جای اینکه شخصیتش را مورد انتقاد قرار دهید اعمالش را مورد انتقاد قرار دهید. در هنگام خواب موزیک آرام بگذارید یا او را به طور ملایم ماساژ دهید، قصه مورد علاقه اش را تعریف کنید تا با آرامش بخوابد. از مشکلات مهم دیگر بد دهنی و ناسزا گفتن کودکان است. توجه بیش از حد به این رفتارها باعث ترغیب کودک به این اعمال زشت می شود. در این مورد، بیش از حد واکنش نشان ندهید. اگر باز هم به فحش دادن و ناسزاگفتن ادامه داد می توانید از روشهای محروم کردن استفاده کنید. یعنی بعضی امتیازها را از او بگیرید. مثلاً هر وقت که فحش می دهد او را به مکانی بفرستید که دوست ندارد.

عوامل قطعي مؤثر در رشد هوش : 

1) فقر انگيزه هاي محيطي :  بديهي است براي آنكه قواي ذهني كودك به نحو احسن رشد كند احتياج به محركات طبيعي دارد و هر قدر شرايط محيطي از نظر ايجاد محرك نامناسب تر باشد قواي ذهني كودك رشد كمتري خواهد داشت . تقريباً همه بررسيها نشان داده اند كه رشد قواي ذهني با شرايط محيطي ارتباط مستقيم دارد ، يعني كودكان محيطهاي نامساعد با كودكان همسال خود در محيطهاي مساعد از لحاظ هوشي در درجات پايينتري قرار دارند

2) كمبودهاي عاطفي :  كودكاني كه از نظر پيوندهاي عاطفي با مادر يا اطرافيان دچار فقر شديد بوده اند اكثراً‌ به اختلالات شخصيتي ، ناسازگاريهاي اجتماعي و نارسائيهاي هوش مبتلا شده اند . اين اختلالات در خانواده هايي كه به عللي از هم پاشيده شده اند يا احياناً روابط عاطفي والدين با كودك نامساعد بوده است زياد ديده مي شود . آثار سوء اختلافات خانوادگي گاهي يا اكثراً بيشتر از خانواده هاي از هم گسسته است زيرا نزاع و مشاجره يا عدم توافق والدين احساس حقارت و حس ناايمني شديدي در كودك توليد مي كند .

3) مسائل بهداشتي و پزشكي :  همانطور كه بيماريهاي مختلف ، حوادث و تصادفات در خانواده هاي بي بضاعت فراوان است عقب ماندگيهاي ذهني نيز بعلت محدوديتهاي بهداشتي و پزشكي در اين خانواده ها زياد به چشم مي خورد . از نظر آماري رابطه فقر و عقب ماندگي و همچنين عقب ماندگي و نواحي پر جمعيت ثابت شده است

خلاقیت در کودکان: خلاقيت قابليتي است كه در همگان وجود دارد اما نيازمند پرورش و تقويت مي‌باشد تا به سر حدشكوفايي برسد. فرد خلاق كسي است كه از ذهني جستجوگر و آفريننده برخوردار باشد. خلاقیت برآیند فرآیندهای ذهنی و شخصیتی فرد بوده و به تولیدات و آثاری منجر می شود که نو و بدیع بوده، خاصیتی متکامل داشته و با واقعیتها، منطبق بوده و در غایت به سود جامعه بشری هستند. اساساً پرورش عنصر انگیزشی خلاقیت باید در بستر خانواده صورت گیرد، زیرا مستعدترین محیط برای شکل دهی آن محیط کلامی و نظام تربیتی و رفتاری خانواده است. کودک و نوجوان اوقات زیادی را در خانواده سپری می¬کنند، بنابراین این طبیعی است که بیشترین تاثیر را نیز از آن بپذیرند. ورزش یکی از مهمترین بخشهای زندگی و یکی از اصلی ترین روشهای حفظ سلامتی درتمام سنین به شمار میرود. بیشتر افرادی که از دوران کودکی به فعالیت و ورزش عادت می کنند، در سنین بزرگسالی نیز، علی رغم مشغله و نوع کار خود، زمانی را به ورزش اختصاص خواهند داد. ورزشهای همراه با بازی، بهترین روش برای تبدیل کردن تمرینهای بدنی به کاری مفرح است. کودکان زیر 8 سال باید در بازی، کشف و یادگیری مهارتهایی که از طریق پرتاب کردن و گرفتن، ضربه زدن به توپ، بالا و پایین پریدن، دویدن و شنا کردن حاصل میشود، کاملا آزادانه رفتار کنند و این مهارتها را به شادی بخش ترین روش بیاموزند. محوطه بازی کودک باید امن و دور از عوامل خطر آفرین باشد. از آنجایی که بدن کودکان نسبت به بزرگسالان بسیار سریعتر گرم و سرد میشود آنها نباید : 1. به ورزشهایی بپردازند که بیش از 30 دقیقه طول بکشد. 2. در هوای بسیار گرم (بالای 30 درجه سانتیگراد) به ورزش و بازی بپردازند. 3. هنگام شنا به مدت طولانی در آب سرد باقی بمانند

روانشناسي اتاق كودك چيدمان اتاق كودك علاوه بر اينكه مي‌تواند كم و بيش بازتابي از خلق و خو و ويژگي شخصيتي كودكمان باشد، قادر خواهد بود بر حال و هوا و روحيات او تأثير بگذارد.فضا نخستين عنصر مورد استفاده طرح و ركن اصلي طراحي داخلي است. مثلاً اگر شما در يك اتاق باشيد در حقيقت شما در فضاي آن اتاق قرار داريد كه سقف و ديوار و پنجره مي‌تواند ارتباط دهنده فضاي آن اتاق با قسمت‌هاي ديگر باشد. هدف از طراحي داخلي، بهبود و آرامش رواني است كه براي فرززندمان به وجود مي‌آوريم. شرايط اجراي چيدمان : براي ايجاد يك طرح خوب بايد به سه موضوع توجه كنيم: 1.شرايط موجود چيست؟ )يعني كدام عنصر منزل قابل تغيير است و كدام يك تغييرپذير نيست. ( 2.شرايط مطلوب شما كدام است؟ (يعني دوست داريد پس از انجام طرح چه فضاي جديدي را ببينيد.) 3.شرايط ممكن چيست؟ (باتوجه به شرايط اقتصادي، اجتماعي طرح خود را بازبيني كنيم و بعد اجرا كنيم) يك طرح خوب از جنبه روان‌شناسي بايد تناسب، مقياس، تعادل، هماهنگي، ريتم، وحدت و كثرت داشته باشد. در صورت رعايت تمامي اين عناصر، وقتي فرزند شما از لحاظ روحي مشوش باشد،‌ با قرار گرفتن در فضاي اتاق خود به آنچنان آرامشي دست مي‌يابد كه خودتان هم باور نمي‌كنيد و بالعكس با چيدماني نامناسب، حتي ممكن است كودكي آرام نيز دچار تشويش شود. در نتيجه بايد نهايت دقت را در چيدمان و رنگ‌آميزي داشته باشيد. روش‌هاي كاهش اضطراب با استفاده از رنگ: در چيدمان بهترين درمان مشكلات روحي و رواني، استفاده از رنگ سبز است، اين رنگ هيجان را كم كرده، تحمل را زياد مي‌كند و خنك‌كننده عصبي مفيدي نيز هست.مثلا اگر بر روي در ورودي اتاق كودك از گلي سبز يا قاب كوچكي به رنگ سبز كه گل‌هاي ياسي و آبي فانتزي داشته باشد استفاده كنيد، مطمئناً فرزند شما ديگر خشم خود را از دست مي‌دهد، چون با ديدن رنگ سبز فشار خون كودك شما متعادل مي‌شود. پرده اتاق كودك بهتر است از رنگ آبي با تلفيق زرد يا سبز باشد، زيرا بازتاب اين رنگ‌ها، خصوصاً در موقع خواب، آرامش خوبي را به مغز كودك شما مي‌رساند. مي‌توانيد پرده اتاق كودكتان را از رنگ‌هاي ياسي همراه با صورتي كم‌رنگ تهيه كنيد زيرا اين رنگ‌ها نيز آرامشي همراه با شادي را به ارمغان مي‌آورند. البته يادتان باشد در صورتي كه با وجود همه اين تمهيدات كودكتان باز هم احساس آرامش نكرد، شما نياز به مهارت شناختي داريد تا نوع اضطراب فرزندتان را تشخيص داده و با كمك روانشناس و افزايش آگاهي خود به او كمك كنيد. چيدمان ميز مطالعه: ميز مطالعه كودكاني كه تازه به مدرسه مي‌روند تاثير مهمي در روند يادگيري آنها دارد. شما مي‌توانيد با اجراي چند ترفند ساده،‌ كودكتان را به درس خواندن و مشق نوشتن مشتاق كنيد. به عنوان نمونه مي‌توان ميز مطالعه كودك را به رنگ زرد متمايل به سبز تغيير داد تا هم به او آرامش دهد و هم تحريک کننده فكري و تحصيلي او باشد. رنگ قهوه‌اي براي ميز تحرير اصلاً مناسب نيست زيرا نه تنها آرامش نمي‌دهد بلكه خسته‌كنند و خستگي‌آور هم است. تقويت حافظه با استفاده از رنگ و چيدمان مناسب ميز تحرير: مي‌توان روي مقواي رنگي كه به رنگ نارنجي و سبز باشد، چند راهكار تقويت حافظه را طراحي كرد تا كودك قبل از شروع مطالعه از آن استفاده كند. مثلا روي يك مقواي رنگي، 5 كلمه كه انتهاي آن به كلمه “ان” ختم مي‌شود را با حروف درشت يادداشت كنيد؛ مانند: امكان، زندان، نالان، خندان و… اين كار باعث تمركز فكري بيشتر مي‌شود و كودك قبل از آنكه شروع درس خواندن كند، ناخودآگاه اين كلمات را با خود مرور مي‌كند. مي‌توانيد حتي از كلماتي شروع كنيد كه كودكتان در ديكته نوشتن نسبت به آنها ضعيف است. همينطور مي‌توانيد چند كلمه مترادف يا متضاد را به اين طريق به كودكتان آموزش دهيد مانند: سياه و سفيد، روز و شب، خواب و بيدار و… نور چراغ خواب كودك: نور چراغ خواب اتاق كودك بايد بنفش كم‌رنگ متمايل به رنگ آبي يا رنگ آبي كم‌رنگ باشد؛ زيرا اين تركيب رنگ باعث رفع كسالت و درد مي‌شود و اگر علاقه‌اي به مطالعه نداشته باشد نيز، با اين نورها هرچه بيشتر به اين كار تشويق مي‌شود.

فهرست:

چکیده——————————————————————————————————–

2 مقدمه———————————————————————————————————

3 روانشناسی کودک———————————————————————————————

4 اهداف روان شناسی کودک ——————————————————————————— —

4 عوامل قطعي مؤثر در رشد هوش —————————————————————————–

5 خلاقیت در کودکان———————————————————————————————

7 روانشناسي اتاق كودك—————————————————————————————–

8 بهترین تزئین برای اتاق کودک——————————————————————————-

10 خصوصيات كلي اتاق كودك ———————————————————————————-

11 طراحی اتاق کودک——————————————————————————————

13 رنگ اتاق خواب کودک————————————————————————————–

16 نور———————————————————————————————————

19 دماي اتاق كودك ——————————————————————————————–

21 جاى بازى ————————————————————————————————–

25 اتاق شادی————————————————————————————————–

25 پرسشنامه ————————————————————————————————–

27 نتایج بدست امده از پرسشنامه——————————————————————————-

33 پیشنهادات برای طراحی وچیدمان اتاق کودک با توجه به آنالیز های انجام شده———————————

34 منابع و ماخذ————————————————————————————–

 

فهرست مطالب – تصویر سازی برای کودکان 125 صفحه

عنوان مقدمه دراين سوي مصور كردن ضرورتهاي آفرينش تازه از تصوير و خيال انديشه هايي دربارة تصويرگري كتابهاي كودكان نگاهي به رنگ آميزي و چهره پردازي در تصويرگري كتابهاي درسي تصويرگران شعر كودك پاي صحبت محمد علي بني اسدي پاي صحبت مهنوش مشيري پاي صحبت اكبر نيكان پور پاي صحبت چند تن از تصويرگران كتاب كودك مراجع

 بخشی از مقاله تصویرسازی برای کودکان:

تصاوير يك كتاب نه تنها بايد زيبائي بخش باشند بلكه بايد يك طراحي خوب با معنا و پرمحتوا را منعكس سازند . البته وظيفه اي بيش از اين بر عهده دارند هنرمند تصوير گر چه براي كتاب مصور نقاشي كند و چه براي كتابهائي كه تصاوير زيادي ندارند به هر حال بايد براي درك و فهم بيشتر متن و موضوع داستان كودك را ياري دهد . هنرمند بايد صحنه ها و ايده هاي ارزشمند داستان را باز پروري كند ، هر تصوير بايد معادل يكي از عقايد و ايده هاي بيان شده در متن باشد . تصاوير خواننده را تشويق مي كند تا قوة تخيل خويش را به كار بندد و جلوتر از متن داستان پيش رود چنين مهارتي يكي از اهداف اساسي و قابل تحسين يك هنرمند است زيرا بيدار كردن و تقويت نمودن قوة تخيل يكي از عوامل اصلي گسترش ذهن كودك و به اين منظور هنرمند بايد تصاويري با جزئيات كافي ارائه نمايد تا در مفهوم شدن موضوع داستان و بازگو نمودن آن به عنوان راهنما عمل نمايند . (در اين سوي مصور كردن) در گذشته « مصوركردن » محدوده مشخصي نداشت و تخصص در آن داراي ويژگي معيني نبود . هر كس كه دستي به قلم مو داشت مي توانست مصور يا تصويرگر باشد و هر هنرمندي مدعي تصويرگري هم بود . طراحان ، حكاكان ، نقاشان و مجسمه سازان و غيره ، كارشان را با مصور كردن و تصويرگري مي دانستند ، زيرا كه مي پنداشتند اثرشان را بر اساس تصوير كردن موضوعي به وجودمي آورند . در گذشته هنر گرافيك هم مفهوم و محدوده خاصي نداشت . در غرب ، طراحي ، نقش اندازي ، حكاكي و رسامي فعاليتهائي بود كه گرافيك ناميده مي شد و در واقع گرافيك بخش كوچكي از هنر نقاشي بود . اما بعد ها رشد و وسعت تخصص ها در اين تقسيم بنديها تغييرات فوق العاده اي را به وجود آورد و هر كدام از آن فعاليتهاي جنبي كوچك گذشته ، خود مركز و محور كوشش هاي خلاقه هنرمندان زيادي شدند . مثلاً هنر مصور كردن و تصويرگري براي خود شعبه تخصصي مهمي شد و در خود ،تقسيمات و تخصص هاي متعددي را به وجود آورد . در اكثر زبانهاي غربي مصور كردن راillustration مي گويند كه به زبان ما مي توان آن را تصويرگري و تصويرسازي و هنرمندش را تصويرگر ناميد . كار تصويرگري عبارت از تجسم تصويري يك موضوع براي نمايش بهتر فضاي مطلب و در نهايت درك بهتر آن است . تصوير سازي ومصوركردن تنها با ابزار طراحي و نقاشي انجام نمي گيرد ؛بلكه امروزه طراحان و تصويرگران از هر طريقي و از امكانات بياني هر هنر تصوير ديگري براي به تصوير كشاندن موضوع ،استفاده مي كنند از عكاسي ، از مجسمه سازي ، نقاشي ، خوشنويسي ، حكاكي ،سينما و … بهره جوئي مي كنند زيرا در واقع بيان تصويري در تمام هنرها يكسان عمل مي كند ؛ هر چند كهوسائل و شيوه هاي اجرائي آنها باهم متفاوت است و اين تفاوت هاي اجرائي فقط گاهي مرزهاي ظريفي را در بيان آنها ايجاد مي كند . در واقع مي توان گفت كه اين جزئيات بياني بسان گويش هاي مختلف يك زبان عمل مي كنند و در اساس چيزي با ديگري متفاوت نيست . استفاده از اين همه امكانات گوناگون در تصوير گري نتيجتاً سبب تعدد و گوناگوني تخصص ها و روش ها در اين هنر شده است و روز به روز نيز بر اين انشعابات افزوده مي شود و منجر به پيدايش ديدگاه ها و شگردهاي بديع و نوظهور مي گردد . بنابراين وقتي به خيل تصويرگران نگاه شود با وجود تنوع بي حد تخصص ها و شيوه ها ، اما همه آنها را مي توان در حيطه تصويرگري و تصوير سازي ديد .جمعي از آنها به كار تصوير سازي براي « كتاب » مشغولند و كتابها از كتب مربوط به كودكان شروع شده و به كتب همه سنين خوانندگان و همه تنوع موضوعات مورد نظر آنها چون : انواع ادبيات ، هنر ، علوم ، فنون ، و … ختم مي شود كه باز مي توان همه اين گوناگوني كتب رابه دو شيوه تصويرگري يعني تزئين كتب و يا تصوير سازي براي متن آنها تقسيم كرد و هر يك از اين دو شعبه محتاج تخصص و تجربه اي ويژه است . شايد به ظاهر تصويرسازي براي متن از اهميت بيشتري برخوردار باشد . اما مي دانيم در هنر تصوير سازي سنتي ما ، حاشيه سازي يعني تذهيب و تشعير سازي ،جائي بسيار والا و ارجمند دارد و هنرمندان برجسته اي به اين كار و ساير فنون ديگر مربوط به آن پرداخته و آثاري نفيس و بي بديل به جاي نهاده اند . با كمي دقت به موضوعات متنوع تصويرگري كه شايد شامل ده ها رشته و مطلب جداگانه باشد مي توان تا حدودي به اهميت و لزوم تنوع شيوه بيان آنها پي برد كه مثلاً تفاوت در زمينه تصوير سازي براي متن يك كتاب پزشكي با تصوير هاي فني يك كتاب مكانيك و تصاوير يك كتاب تاريخي ، يك كتاب جغرافيا ، يك كتاب سياحتنامه، يك اثر ادبي ، يك كتاب آموزشي دوران تعليمات مدرسه اي ، يك جزوه ورزشي . عكاسي ، مد و لباس ، يك قصه زيبا و لطيف كودكانه ، مجموعه اشعار ووو… چه اندازه بايد تفاوت داشته باشد . در زمينه مصور كردن همين مطالب گوناگون وقتي به حيطه روزنامه نگاري وارد مي شويم ، باز فضا و روال كار فرق مي كند و همان تفاوتي را پيدا مي كند كه در شيوه و سطح توقع نوشتن مطالب براي كتاب و براي مقالات نشريات معمول وجود دارد. به همان ترتيبي كه نويسنده اي مقاله يا مطلبي را با سطح و توقع خاصي براي روزنامه يا مجله تهيه مي كند ، تصويرگري اين مطالب هم همان شأن و لحن موضوع را به خود مي گيرد ؛ وقتي ملاحظه كنيمكه حتي شيوه و روال هر نشريه نيز به جاي خود در كيفيت نگارش آن مطالب تاثير مي گذارد ،‌طبيعي است كه بر شيوه طراحي و تصوير سازي آن هم تاثير بگذارد . به اين معني كه مصور كردن يك نشريه هفتگي تفاوت دارد و اگر هر كدام از اين نشريات مدعي راه و رسم خاصي نيز باشند ، باز اين تفاوت ،‌ دگرگوني هاي ديگري را هم به خود مي گيرد و اگر دوباره گوناگوني هاي موضوعي نشريات را در نظر آوريم مي بينيم كه مثلاً يك نشريه روزانه سياسي ، يك نشريه هفتگي ورزشي ، يك مجله ادبي ، يك گاهنامه هنري ، ‌يك جزوه حقوقي يا اقتصادي اجتماعي ،‌يا مطلبي مخصوص جوانان ، كودكان ، دانشگاهيان ووو… آن چنان لحن ها و شخصيت هاي متفاوتي دارند كه همانطور كه نمي توان آنها را با يك قلم و شيوه نبايد با يك قلم هم مصور نمود . علاوه بر موضوعاتي كه تاكنون شمرده و معرفي شد ، موضوعاتي بيشمار ديگري نيز هستند كه براي خواستها و مصارف متعدد اقشار و اهداف بيشماري منتشر مي شوند مانند انواع اعلان ها و پوسترها ،‌انواع پوششها و روي جلدها ، انواع جزوات و بروشورها و كاتالوگ ها ، انواع برنامه هاي تلويزيوني ،‌ تابلوهاي راهنمائي اماكن و كسبه و ادارات تمبرها و بسته بندي ها ووو … كه هر يك شيوه و لحن و اجراي خاص و مناسب خود را دارند و لاجرم بايد در محدوده پهناور تصوير گري انواع هنرمندان تصوير گر با تخصص ها ، شيوه ها و قلم هاي ويژه و هنرمندانه اي وجود داشته باشند كه البته چنين كثرت تخصص و تنوع متخصص در ساير كشورهاي پيشرفته وجود دارد و امري غريب و عجيب نيست فقط متاسفانه چنين طيف گسترده اي از توانائي ها در كشور ما وجود ندارد و دلايل آن ناشي از كمبود آگاهي فني دو طرف حرف تصويرگري كه ماشر و تصوير گر است مي باشد . وقتي تقاضاي روشن و يا روشنگرانه اي وجود نداشته باشد طبيعتاً جواب درست و دقيقي نيز به دنبال ندارد و سطح كار كم و بيش در همان حوالي احتياجات عمومي و قدمي باقي مي ماند . اما اين ماندگاري و در جا زدن ،‌عيب بزرگي است كه ناشي از عدم كوشش و هوشياري طراحان و مصوران مي باشد وقتي در حيطه كار حد ديد و نگرش ، ‌محدود وكوتاه باشد ، وظيفه طراحان است كه با آشنائي و تسلط و اشرافي كه به حرفه خود دارند ، بايد چشم اندازهاي گوناگون كار خود را به خوبي مطرح و معرفي كنند و باعث آموزش آنها شده و در نتيجه سبب ايجاد گستردگي بازار كار گردند و از اين طريق نه تنها به سفارش دهنده كمك موثري در شناخت امكانات مي شود بلكه فضاي كار و حرفه نيز مطلوبتر شده و زمينه هاي بيشتر و مناسبتري براي بروز خلاقيت ها به وجود مي آيد . اما كار خوب و با ارزش را چگونه بايد تشخيص داد و ارزيابي كرد .

به طور كلي ارزش هر دو كار به دو گونه سنجيده مي شود :

اول ارزش توانائي تصورگر در انتقال برداشتهاي حسي درست و هنرمندانه اش از موضوع است . ميزان درستي برداشت تصوير گر بستگي به ميزان خلوص بيان او دارد كه خود متكي به عوامل گوناگوني از جمله تجربه و مهارت و از همه مهمتر دل سپردگي كامل به كار و شفافيت روح او است خلوص بيان به كار ، حالتي سهل از جهت درك و پذيرش آن به وسيله بيننده . و ممتنع از جهت ايجاز و استحكام اجرائي آن مي دهد . رسيدن به خلوص ،‌تمريني پيگير و موشكافانه مي خواهد . بايد هميشه نگاهي جستجوگر داشت و دائم همه دريافت ها را محك زد و هر محكي را با محكي ديگر اندازه زد تجربه را با تجربه اي ديگر ،‌ تجربه را با حس و حس را با تجربه و حس را با واقعيت كه تا بالاخره و به تدريج و آرام و آرام نگاه و فكر ، ظريف شوند و خبره گردند و خبرگي را نيز بايد مرتب محك زد و آزمايش كرد و صيقل داد چرا كه زود كدر مي شود و مي پوسد . نداشتن تمرين كافي و عدم پيگيري در اين روش ،‌درجات و حالات متفاوتي را در تصويرگران و كارايشان به وجود مي آورد و ارزش هاي گوناگون آنها را سبب مي شود و بر عكس پيگيري مدام و يكدست و كامل بودن اين ممارست باعث بي همتائي تصويرگر و ماندني شدن اثر او مي گردد . دومين ارزش هر كار ، مهارت اجرائي اثر است و قدرت اجرائي كار يك تصويرگر موضوعي است كم و بيش همه با آن آشنا هستند چرا كه نتيجه اي عيني و بارز دارد . به آساني مهارت اجرائي قابل تشخيص و تعيين است . در مهارت اجرائي نيز خلوص و شفافيت روح و شخصيت تصوير گر لازم است اما محدوده آن با وسعت مورد نياز طراحي و خلاقيت در تصوير گر طراح تفاوت دارد . زيرا در اجرا بيشتر تمرين مدام دست و چشم نقش دارد كه اصطلاحاً به آن نرمي و يا خشكي دست مي گويند اما درك و ديدن درست فرمها و رنگها و جنسيت مناسب آنها و انتقال درستشان بر صفحه كار ، احتياج به ميزاني از خلوص و شفافيت دارد تا رابطه درست بين ديد و دست و روح را به وجود آورد . گروه تصويرگران اجراگر با گروه تصويرگران طراح تفاوتي حرفه اي دارند و تقسيم و جدائي اين دو دسته بستگي به روحيه و شخصيت افراد اين گروه ها دارد و انتخاب روش شغلي ايشان شخصي است كه بعداً به صورت تخصصي در مي آيد مانند انتخاب انواع مشاغل توسط افراد مشابه . تصويرگران اجراگر را درتقسيمات هنر گرافيك و تصويرگري ، «رسام» و « اجراگر» و در اصطلاح فرنگي حرفه Artist مي نامند . لذا در شناسنامه آثار تصويرگري اسامي افراد متعددي چون تصويرگر يا ايلوستراتور و اجراگر يا آرتيست ديده مي شود و گاه نام مدير هنري هم به آنها اضافه مي شود و مديران هنري كساني هستند كه خط و فضاي اصلي شيوه ، تكنيك و « ايده » را ارائه مي كنند و مديريت هنري شغلي است كه هنوز در ايران حضور و وجود درست و دقيقي پيدا نكرده است . اما اجراگران كساني هستند كه مهارتي استادانه در ساخت و ساز كار و اثر دارند و در طراحي و تركيب عوامل اثر دخالتي نمي كنند . طرح را از طراح يا مصور دريافت كرده و به اجراء دقيق و ماهرانه آن مي پردازند . اجراكنندگان هريك سبك و شيوه خاصي در قلم زدن و ساخت و ساز دارند و همانطور كه گفته شد ارزيابي كارشان بر اساس ميزان مهارت و استادي آنها در اجراي تصوير است و تصويرگران طراح هم كساني نيستند كه از توان و مهارت اجرائي بي نصيب باشند . بلكه ايشان به طور طبيعي طرح و اجرا را تواماً و شخصاً انجام مي دهند اما امروزه به دليل تقسيم و تعدد تخصص ها و دقيق بودن مرز توانائي ها ، قسمت هاي مختلف آن را اغلب به مسئوليت هاي دقيق گوناگون سپرده و اجرا مي شود . خلاقيت درطراحي و مهارت در اجرا ، هر چند كه اساس كار و حرفه است اما نكات ديگري را نيز بايد براي انجام تصويرسازي در نظر داشت كه عبارتند از : 1ـ هم سليقگي تصويرگر و نويسنده 2ـ انتخاب بيان و چهارچوب تركيب و تكنيكي سنجيده در ارتباط با تركيب و تكنيك موضوع 3ـ مطالعه و بررسي تجربيات همكاران هريك از نكات فوق بحث و بخشي مستقل به خود دارداما در واقع در مجموعه مسائلي است كه يك تصويرگر بايد به آن توجه كامل داشته باشد . هم سليقگي تصويرگر و نويسنده به مقدار زيادي راه را براي به وجود آوردن يك اثر خوب هموار مي كند زيرا به دليل همين هماهنگي اوليه ، تصويرگر با مقدار زيادي ازخواستهاي نوشته نشده نويسنده آشنا است و در واقع درك فضا خود به خود از اين طريق حاصل مي شود . به بيننده هم به خوبي منتقل مي گردد . اهميت اثر تنها در منعكس كردن تصويري محتوي نوشته نيست . تصوير خوب باعث ايجاد باور بيشتر ودرك بهتر مطلب مي شود و سبب مي گردد تا خواننده ، انرژي ، انگيزه و شوق زيادتري براي ادامه مطالعه پيدا كند و نهايتاً و به طور غير مستقيم آموزش بصري ببيند و به طور طبيعي فرهنگ او گسترش پيدا كند . در كشور ما معمولاً به اين مهم توجه نمي شود و علت آن از يك طرف كمبود طراح و تصويرگر متخصص و قابل در زمينه هاي بسيار متنوع حرفه است و از طرف ديگر نبودن نوعي بينش و سياست انتشاراتي كه سبب مي شود كار در مسيري درست و حرفه اي انجام نگيرد و هر تصويرگري مجبور شود كه كار مورد سفارش را به هر ترتيب انجام و پايان دهد . در چنين شرايطي تصويرگران موجود بايد هر سفارش را به مانند مسئله و مشكل جديدي براي خود مطرح كنند و براي آن راه حل مناسبي پيدا كنند . در درون نكته بالا ، نكته دوم نيز مستتر است كه عبارت از انتخاب بيان و چهارچوب تكنكي سنجيده ، براي اجراي امر است و اين امريست لازم و ناگزير ، زيرا هر موضوعي لحن و بيان خاص خود را دارد و براي بازگوئي آن به زبان تصوير بايد لحن و بيان مناسب آن را پيدا و استفاده كرد . در اين مورد دو موقعيت خاص وجود دارد . يا سفارش دهنده بر اساس اطلاعات و شناسائي هاي قبلي ،‌تصوير گري را كه از جهت ديد و سليقه با موضوع مورد سفارش هماهنگي دارد . انتخاب و كار را به او واگذار مي كند و يا بر عكس تصوير گر هنرمندي را بر ميگزيند كه عليرغم عدم هماهنگي و هم سوي شيوه بيان و تكنيك او با نوشته ، صرفاً به خاطر به وجود آوردن اثري با برداشت و ديدگاهي ديگر ، كار را به او مي سپارد . در اين صورت چنانچه اثر تصويري ، در جاي خود اثري هنرمندانه و با ديدگاهي تازه و بديع باشد خود مي تواند روشي شگفت و جالب و در نهايت نتيجه اي زيبا و هنرمندانه داشته باشد اما آن چه را كه تصوير گر نبايد مطلقاً انجام دهد ،‌دنباله روي و ترجمه تصويري لغت به لغت موضوع است و هميشه بايد به ياد داشته باشد كه با كارش ابعاد تازه اي به موضوع مورد سفارش اضافه كند . ديدن و مطالعه چنين تجربياتي خود بسيار مفيد و با اهميت است لذا هر تصوير گر بايد به طور دائم در جريان كوششهاي همكاران خود باشد . علاوه بر آن ،‌مجموعه كارها و تجربيات همكاران ، كم و كيف و ابعاد بيان هنري جامعه را نشان مي دهد و از طريق مطالعه كار آنها مي توان به خوبي نبض جامعه رادر دست داشت و فاصله خود را با آن سنجيد و به رفع معايب خود پرداخت . پي جوئي و دقت در كار همكاران بايد موشكافنه و بدون حسادت انجام گيرد . حسادت بينائي و شعور فني هنرمند را كور مي كند و به توانائي هاي او لطمه مي زند . حسادت در جوامع كم فرهنگ ،‌كثيف و مخرب است و با توجه به اين نكته مي توان خود و ديدگاه خود را اصلاح كرد و براي تعالي خود راه گشائي نمود . بايد دانست آموختن و فراگيري ، راه ها و طرق گوناگوني دارد و يكي از اين راه ها ، مطالعه و بررسي كيفي كارهاي همكاران است در اين روش نبايد از كارهاي همكاران فقط عيب جوئي كرد . جستجوي نقاط ضعف ديگران ، قرار دادن خود در يك موضع و فضاي ضعيف و پائين است . نقد و بررسي يك كار ، بررسي و ارزيابي نقاط مثبت و منفي است . بايد از نقاط مثبت هميشه تمجيد كرد . و از اين طريق مي توان به نوعي وسعت نظر و تعالي روحي و ذهني رسيد و نقاط منفي را بايد با ارائه راه حل رفع آن مطرح كرد . توفيق ديگران به طور مسلم سبب ايجاد فضائي بهتر و رشد همه جانبه خواهد شد و بايد به يادداشت كه در محيطي آلوده ،‌نمي توان آلوده نماند . توان و توشة فني هيچ كس ، هيچ گاه كافي نيست . ر هر مقطع زماني و تجربي ، درك طراح از مسائل و موضوعات متفاوت است . لذا بايد مرتب در اندوخته هاي خود جايگزيني هاي درست تري را انجام داد . با چنين شيوه اي ، ضمناً ميتوان از يكنواختي هاي حرفه و بازار كار نيز نجات پيدا كرد و در ضمن پختگي سني ، شور خلاقيت را روشنتر گرداند . ضرورتهاي آفرينشي تازه از تصوير و خيال در جهان تصوير ، حادثه اي در دنياي كودك ما به وقوع پيوسته است ولو بي آنكه بداند ، در شكل گيري زيبايي سهيم شده است كه براي فرداي بشر ابعادي تكان دهنده به همراه دارد . تصوير در جهان امروز باهجوم بي امان خود ، عالمي نامتجانس و پر هياهو ساخته است ؛ چندان كه كودك امروز در خانه اي به وسعت زمين ، تنها و بي ياور مانده است . او از طبعت بكر و خيال انگيز ديروز جدا شده و تصاوير ساخته و پرداختة انسان امروز نيز نتوانسته است، خلاء روحي و ناشناختة جهان او را پر كند . كاش از ميان هر صد كتاب كه هر روزه براي كودكان انتشار مي يابد و در كتابخانه هاي شخصي و عمومي جا مي گيرد ، مي توانستيم تنها يك نمونة منحصر بيابيم كه او را از تنهايي غريبي كه به سراغش آمده است ، دور سازد. كتابخانه اش را جستجو كنيم ! او تنها دو گونه كتاب دارد ؛ نخست ، كتابهايي كه دستاورد دنياي ذهني كساني است كه به نيازهاي فردي درون خود پاسخ گفته اند و تصاويري با عناصر بيگانه و مبهم را براي كودكان به ارمغان آورده اند ؛ فرآورده هايي كاملاً شخصي كه به هيچ روي پاسخگوي نياز او در اين زمانه نيست .و دوم ، كتابهايي با تصاويري كه شركتهاي بزرگ انتشاراتي توليدميكنند و عاري از هر گونه تلاش هنرمندانه است و به شيوه هاي حسابگرانه نيز به عرضة انبوه مي رسند . مجموعة وسيعي از اينگونه كتابها با تصاويري مسموم چندان جهان ما را پر كرده اند كه ديگر جايي باقي نگذاشته اند . متاسفانه اينگونه كتابها تلاشهاي ارزندة هنرمندان متفكر و خلاق امروزي كتاب كودك را در انزوا فرو برده اند . از اين رو مي توان ادعا كرد كه كودك و هنر مند متعهد هر دو در جهان امروز تنها و غريب هستند . اما چگونه مي توان اين غربت و تنهايي را از ميان برداشت ؟ چگونه مي توان زنگار سياسي را از دنياي تيره و تار امروز زدود ؟ براي آفرينش دنيايي مطلوب با وسعتي دلخواه و بي مرز ، بايد تلاش كرد و اگر تا كنون فقط درصدد ماندگاري تصوير « زيبا » در حافظة بشر بوده ايم ، اينك نيازمند آفرينشي تازه هستيم تا كودك امروز را به استواري ، نيكي ، پاكي و معنويت راهبر گردد . بهتر آن است كه جهان امروز را با دو عنصر « تصوير » و خيال در هم آميزيم تا از اندوه و اضطراب بي پايان قرني كه در پيش و روي داريم ، آرامشي به دور از هياهو پديد آوريم. سهمي از اين تلاش در سرزمين كوچك ما به دست تواناي هنرمندان سپرده شده است تا به پشتوانة انديشه اي سالم ، خلاق و الهي، خانه اي امن و مطمئن براي كودك امروز و فردا بر پا دارند .

انديشه هايي دربارة تصويرگري كتابهاي كودكان

زبان تصوير ، براي پرورش استعدادهاي نهفته و خلاقيت در كودكان ، به مراتب از هر زبان ديگري ، غني تر و موثرتر است . زبان تصوير ، زبان عشق ، محبت و دوستي است كه از لا به لاي تصاوير كودك شنيده مي شود . وقتي از لزوم خلاقيت و فرديت هنرمند در تصويرگري سخن گفته مي شود ، براي بسياري اين سؤال پيش مي آيد كه پس تكليف مخاطبان چيست ؟ شايد بچه ها از درك اثر هنري عاجز باشند ؟ واقعيت اين است كه اگر ارتباط تصويرگر با بچه ها ، همراه با صداقت و صميميت باشد ، آنها حتماً رابطه اي عميق با اثر برقرار مي كنند وتصاوير را به راحتي مي پذيرند و درك مي كنند .
نام فایل : تصويرسازی براي كودكان 125صفحه + روانشناسی کودکان 40 صفحه

 

فرمت فایل:     word  

خرید:

در پایان خرید ، لینک دانلود فایل نمایش داده می شود و به ایمیل شما ارسال خواهد شد. راهنمای خرید و دانلود فایل