بازارهای ایرانی
واژه بازار بسیار کهن است و به معنی محل خرید و فروش و عرضه کالاست. بازار در فارسی میانه به صورت “وازار” و با ترکیب هایی مانند وازارگ (بازاری) و وازارگان (بازرگان) به کار می رفته؛ …
در زبان فارسی بازار به عنوان اسم مکان به معنی محل خرید و فروش کالاست واژه بازار در ادبیات فارسی مفهومی وسیع و گسترده دارد و به معنی محل شلوغ و پرازدحام، اعتبار و اهمیت اشخاص و غیره به کار می رفته است.
بازرگان و سوداگر ایرانی باید در جایی مقام داشته باشد که خریدار بتواند با آسانی کالای او را با آنچه دیگران عرضه میدارند مقایسه کند و وضع استثنایی و انحصاری آن باعث فریب و غبض نشود .پدید آمدن رسته و گرد آوری کالاهای مشابه در دکانهای نزدیک به هم و در یک بازار با تیم و سرا معلول همین نظام خاص پیشه وری و سوداگری ایرانی است که برخلاف نقاط دیگر جهان به خریدار فرصت میدهد تا خواسته و کالای مورد نظر خود را به ارزانترین بها و به نحو دلخواه بی عیب و متناسب با اقتصاد خانواده خود تهیه کند بی آنکه مانند امروز ناچار باشد برای خریداری چیزی صدها مغازه را که هریک اقلام پانصد متر باهم فاصله دارد سر بزند .

اصل کلمه بازار خیلی قدیمی است.بازار محل اجتماع محل داد وستد کانون شورشها و اعتصابها سیاستمداریها محل پخش اطلاعات موارده اشنایی و گاهی اوقات نقش مکانی امنیتی را نیز ایفا می کرده است.در جشنها بازار را چراغانی آینه بندی و آزین بندی می کردند.
شهرهایی که در ورودی بازار داشتند را بازارگاه می گفتند.همچنین شهرهایی که محل انبار بوده بارکده نامیده می شده است .
در شهرهابازارچه نیازهای یک محله را برطرف می کرده است.بازار در مرکز شهر بوده و همه چیز در آن یافت میشده ولی بازارچه ها دکانهایی مربوط به خرید مردم محل داشته و برای خرید و فروش کالاهای اصلی به بازار بزرگ می رفته اند.
بیشتر بازارها در شهرهای قدیم ایران بیرون از دروازه کاروان رو بوده به داخل شهر امتداد می یافته و گاهی تا بیرون شهر می رفته است(بیرون به معنای حومه بوده است).بیشتر بازارها در بخش بیرون قرار داشته اند

برای دانلود و توضیحات بیشتر به ادامه مطلب مراجعه نمایید…

تا چندی پیش در شهرهای گرم مرکزی ایران رویه خوبی که برای احداث دکان در دوسوی خیابان از روزگاران قدیم داشتند حفظ شده بود.در کنار پیاده روها ایوانهایی وجود داشت که مغازه ها را از پیاده رو جدا می کرده و به خریدار فرصت می داد تا در سایه مطبوع کالای مورد نظر خود را برگزیند.متاسفانه معماری معاصر این سنت بسیار معتدل معماری ایرانی را کنار گذاشت مغازه ها با پایه ها و کرکره های فلزی چون کوره های ادم سوزی سهمناکی درست در مجاورت خیابان سرباز و بی درخت پدید آمد.
چنانکه گفتیم در روستاها و شهرهای کوچک در هر کوی و برزنی میدانگاهی یا بنگاهی وجود داشت که همه کوچه های آبادی به آن متصل میشد در کنار میدان یک گرمابه یک خانقاه یک مسجد و یک بازارچه میساختند و بعدها اغلب میدانچه ها به حسینیه ایی تبدیل شد که تکیه ای در کنار آن داشت و در مراسم مذهبی دسته ها و گروههای عزادار یا نمایشگران مذهبی در آن گرد می آمدند و روزهای عادی مردم محل مایحتاج روزانه خود را از بازارچه مجاور میدان تهیه می کردند.معمولا خانه بزرگ ده و امام جماعت نیز نزدیک میدان بود
در شهرهای بزرگ میدان شاه یا میدان مرکزی شهر جای بنگاه روستاها را می گرفت و در پیرامون میدان اغلب بازارهای بزرگ و معتبر ساخنه می شد.بازار سه یا چهار طرف میدان دور می زد و به وسیله ایوانی با میدان مرتبط میشد و گاهی در محل تقاطع آن چهار سویی احداث می کردند که خود مرکز ارتباطی چهار بازار یا قیصریه بود.
بازارهای بزرگ هر یک به نام کالای ویژه ای که در آن عرضه میشد یا صنعتگرانی که در آن کار می کردند معروف بود .مانند بازار آهنگران بازار مسگران بازار کره پنیر فروشان بازار قند ریزان بازار نقشبندان بازار قندی سازان و امثال آن و بازارهای منشعب از چهارسوها و بازارچه های اختصاصی محلات به خرید و فروش خوار و بار و میدانچه ها به سبزی و تره بار اختصاص داشت.
تشعب بازار دلایل مختلفی داشته است.بعضی بازارها مثل گنجعلی خان کرمان و بازار اصفهان بازار وکیل شیراز با طرح اصلی ساخته شده اند.همینطور اغلب قیصریه ها .اما بازاری مثل بازار تهران به تدریج ساخته شده است

عناصر مختلف بازار عبارتند از:
1)راسته (اصلی ترین عنصر بازار
2)رسته
3)دالان
4)سرا یا خان
5)خانبار(محل انبار کالا)
6)تیم یا تیمچه
7)قیصریه
8)دکان

 

 

تصاویر فایل:

خرید آنلاین:

در پایان خرید ، لینک دانلود فایل نمایش داده می شود و به ایمیل شما ارسال خواهد شد. راهنمای خرید و دانلود فایل

• فرمت فایل: pptx  پاورپوینت – حجم فایل: 2 مگابایت
• برای دانلود مقاله های بیشتر در موردآشنایی با معماری اسلامی اینجا را کلیک نمائید.