بخشی از پروپزال:

طرح مسأله
در دنیای امروز، دانشگاهها درجهت رشد وتعالی جامعه نقشی کلیدی وحیاتی ایفا می کنند به همین دلیل در بسیاری از جوامع برای گسترش کمی وکیفی مراکز آموزش عالی ، قدم های حساب شده ای برداشته می شود. یکی از مواردی که در جهت توسعه این مراکز اهمیت بسیاردارد ، امکانات رفاهی و در رأس آنها تأمین محل اسکان دانشجویان (خوابگاه) است. اگر « پرورش نیروی انسانی سازنده و متخصص مورد نیاز جامعه » را یکی از اهداف اصلی دانشگاه قلمدادکنیم ، توجه به نیازمندیها و مسائل دانشجویان که نیروی انسانی آینـده را تشکیل خواهنـد داد ، ضـرورت خـود را نمایان می کنـد. ایـن امکانات می بایست با شرایط کمی وکیفی قابل قبول، بستر وزمینه را به منظور فراهم آوردن شرایط مناسب تحصیلی ایجاد نماید. باتوجه به مدت زمان قابل ملاحظه ای که دانشجو در داخل پردیس دانشگاه به ویژه ساختمان خوابگاه سپری می کند. (حدود75 تا95 ساعت در هفته) واحد های خوابگاهی می بایست توان تامین نیازهای (فیزیکی- روانی) هر دانشجو (غیربومی) را داشته باشندخوابگاه را می توان در حوزه فضایی- عملکردی، فضایی نامید که تعدادی دانشجو قرار است برای مدت زمانی مشخص با هم در آن زندگی کنند و نیاز به فضایی لازم ومناسب دارندتا عملکردهایی از قبیل خوابیدن، تعویض لباس، استراحت،… درآن پاسخ داده شود. با توجه به روند رو به رشد جمعیت دانشجویی در سالهای اخیر و درصد بالای دانشجویان غیربومی، علاوه

برآن پیشی گرفتن تعداد دانشجویان دختر بر دانشجـویان پسـر، لزوم توجـه به اسکان ایـن قشـر بیش از پیش ضـرورت خـود را نشان می دهد. حال این سوال مطرح است که : شرایط کمی وکیفی موجود در خوابگاهها تا چه میزان پاسخگوی نیاز دانشجویان (غیربومی) امروزی است.

تحقیقات صورت گرفته در این زمینه هرچند اندک اعتبار دیدگاه «سرپناه بودن خوابگاه برای دانشجویان غیربومی» رابه میزان قابل توجهی سست نموده وتأثیرات مخرب این دیدگاه بر بهداشت روانی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان را متذکر می شود. از سوی دیگر، تخصیص اعتبارات عمرانی قابل توجه دانشگاهها به منظور احداث خوابگاههای دانشجویی، زمانی می تواندکارساز باشد که روند ساخت علاوه بر مطالعات مهندسی، برپایه شناخت کامل از ویژگیهای روانشناختی فضاهای مورد نظر انجام پذیرد.

برای توضیحات بیشتر و دریافت رساله به ادامه مطلب مراجعه نمائید…

خوابگاه دانشجویی چگونه جایی است؟ و زندگی جوانان چگونه می گذرد؟ نیازهای آنان چیست؟ چگونه می توان این نیاز ها را شناخت وپاسخ گفت؟ پاسخ به این پرسشها است که می تواند در پدیدآوردن محیط مطلوب برای خوابگاه دانشجویی موثر باشد به جرأت می توان گفت اگر اولیای امروجود چیزی به نام«خوابگاه دانشجویی» را منتفی اعلام کنند و خود را تنها متعهد

به تأمین فضای آموزشی و فرهنگی دانشجویی برای دانشجویان بدانند ، بهتر از این هست که خوابگاه دانشجویی را برای خوابیدن وفضایی چون سرباز خانه تلقی کنند. یک خوابگاه دانشجویی با توجه به آنچه در مورد کیستی دانشجو گفته شده است نیازهایی بسیار بیشتر و پیچیده تر از یک سکونتگاه و «خوابگاه صرف» را باید پاسخ گوید.

ضرورتها ایجاب می کند که موضوع ((خوابگاه دانشجویان )) در میان مسئولان و کارشناسان و مدیرانی که یا دانشجو و دانشگاه سر وکار دارند مطرح و بررسی شود . اما ضرورتی که نادیده گرفته می شود ، لزوم توجه سایر مردم وبه ویژه خود دانشجویان است که استفاده کنند گان از خوابگاههای دانشجویی اند . دانشجو باید خود را وجایگاه خود رادر جامعه بشناسد تا بداند نیاز ها و حقوقش چیست و چگونه باید آن را تأمین کند . گروهی که حقوق و نیاز های خود را نشناسند آن را به طور مشخص نمی طلبند . آنها می دانند که در محرومیت اند . فقط نمی دانند ((چرا)) ، و نمی دانند این محرومیت ((چیست ))؟
در این پژوهش ، طراحی خوابگاه دانشجویی به عنوان محیطی که در حوزه فصایی- علمکردی ، بادر نظر گرفتن جنبه های مختلف روانشناختی و ضوابط و استاندارد های قابل قبول امروز ،می بایست تامین کننده نیاز های دانشجوی امروزی برای ((زندگی)) در آن باشد ، مورد بررسی قرار گرفته است.
ضرورت پژوهش
اگر عده ای را با مشترکات و تفاوتهای بسیار در یک گروه فشرده و متراکم در دوره سنی خاص که خصلتهای فرا جمعی در آن دوره در اوج است ، دوره یکدیگر جمع

کنید وآنها را در یک مکان مجتمع سازید، به طور مسلم شاهد تأثیر به رفتارهای فردی از انتظارات جمعی و بروز رفتارها و کنشهای بسیار متغیر و متفاوت خواهید بود.

این نظریه کاملا منطبق شرایطی است که دریک خوابگاه دانشجویی حکمفرما است. با علم به این نظریه ،زمانی می توان امید داشت که خوابگاه دانشجویی کارایی قابل قبول را درتأمین نیازهای فیزیکی روانی دانشجویان دارند که طراحی فضاها،با درنظر گرفتن شرایط حاکم از قبیل ویژگیهای روانشناختی استفاده کنندگان، شناسایی کامل فعالیتهایی که درآن فضا انجام می شد روانشناسی محیط وضوابط و استانداردهای موجود، صورت گرفته باشد.
از آنجا که دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاهها یکی از منابع مهم در تولید و انتشار هنجارها محسوب می شود، الگوهای عمل ، احساس و اندیشه ای که توسط آنها اشاعه می شود با سرعت بیشتری توسط همگان پذیرفته می شود. شناخت نیازها و خصوصیات روانی؛ ارزشهاو هنجارهای حاکم بر رفتار آنان می تواند محققان و عالمان اجتماعی را در پیش بینی برخی از واقعیات اجتماعی بیرون و درون دانشگاه یاری کند.
خوابگاه دانشجویی به عنوان محلی که حد اقل نیمی از زندگی دوران تحصیل دانشجویان درآن می گذرد یکی از کانون جامعه پذیری دانشجویان محسوب می شود. از آنجا که داوطلبین ورود به دانشگاه معمولا تجربه زندگی درچنین مراکز را داشته اند لذا از قواعد عمل گروههای موجود دراین مراکز اطلاع ندارند ولی به مرور زمان از گروههای مزبور یاد می گیرند چگونه باید عمل کنند. وجود امکان برخوردهای اجتماعی مختلف درخوابگاه میان دانشجویان و تعامل دراین محیط– آن در طراحی این مکان از ضروریات است. با نگاهی گذرا به کارنامه آموزش عالی به عنوان متولی تأمین نیازها و ایجاد

امکانات و تسهیلات لازم برای دانشجویان اسکان دانشجویان غیر بومی از عمده اهدافی است که این نهاد در طول تاریخچه فعالیتش،همواره برای رسیدن به آن مشکلات عدیده ای مواجه بوده وهست. تأمین رضایت و ایجاد زمینه مناسب برای تحصیل دانشجو (غیر بومی)بدون مد نظر قرار دادن این مساله که برای این گروه از دانشجویان ،خوابگاه خانه دوم محسوب می گردد و بدون داشتن شناختی قابل قبول بودن خصوصیات و ویژگیهای رفتار شناختی آنان،امکان پذیر نخواهد بود. کما اینکه نتایج حاصل از تحقیقات و بررسی ها آماری که فر از گاه از سوی آموزش عالی در زمینه میزان رضایتمندی دانشجویان از شرایط خوابگاهی صورت می گیرد، در صد پایینی رضایت را در میان این قشر نشان می دهد . این مشکل به طور عمده ناشی از برای زندگی در فضاهای خوابگاهی است. عدم شناخت کافی نسبت به نیازهای دانشجویی

نبودن استاندارد های کمی و کیفی مدون برای طراحی فضاهای خوابگاهی ، نپرداختن- روانشناختی در طراحی و اجرای پروژه های خوابگاهی و عدم توجه به خوابگاهها به لحاظ گونه ساختمانی و نحوه انطباق دادن با شرایط دانشجویان و زیست دانشجویی ،از مواردی است که ضرورت این تحقیق را پررنگ تر می سازد. لازم به ذکر است که مطالعه درباره خوابگاهها و فضاهای آن از چند جنبه حائز اهمیت است. موارد زیر برخی از آنها یاد آور می شود:
جنبه عاطفی :
از نظر عاطفی می توان گفت که خوابگاه با ایجاد یک زنجیره احساس تعلق به جمع ، جای خالی خانواده ای که دانشجو از آن دور افتاده است را با حدودی پر می کند. از طرف دیگر داشتن اتاق در خوابگاه به دانشجو در مقابل احساس ناامنی ناشی از زندگی در

شهری غریب ، احساس امنیت می دهد. فضای خوابگاه می تواند چنان طراحی شده باشد که بحرانهای عاطفی و ناهنجاریهای رفتاری دانشجو را تشدید کند، یا به تصویر در تخفیف آنها نقش اساسی داشته باشد.
جنبه آموزشی:
خوابگاه می تواند به طور مستقیم و غیر مستقیم برای آموزش دانشجو نقش کمکی داشته باشد. به این ترتیب که خوابگاه امکانتی چون سالن مطالعه و چه بسا کتابخانه را در اختیار دانشجو می گذارد وغیر مستقیم با این لحاظ که خوابگاه این امکان را فراهم می آورد که در کلیه زمینه های درسی، دانشجویان با یکدیگر به تبادل افکار بپردازد. علاوه بر این ،خوابگاه محلی برای بحث گروهی Group discussionاست. دراین بحثهای گروهی مطالب درسی گفته می شود و حاصل کار می تواند به مراتب پر بارتر و غنی تر از مطالعه های فردی باشد. روانشناسان یادگیری امروز کمتر تردید در این باره دارند که دانش محصول گفتگو است. بنابراین آنان تأیید می کنند هر چه فرایند یادگیری بر فرایند مشارکت و اتکای بیشتری داشته باشد، نتایج بهتری حاصل خواهد شد. از این گذشته آنجا که دو دانشجوی هم اتاقی در رشته های متفاوت تحصیل می کنند،خوابگاه محلی برای مطالعات میان رشته ای است. دانشجویان فرا می گیرند که تا چه حد به ظاهر متفاوت علوم مختلف و حتی فنون و هنرها با یکدیگر ارتباط داشته و حتی
از درون به یکدیگر وابسته اند، آنان یاد می گیرند که علوم مختلف را مجموعه ای منسجم بیابند و بدین ترتیب دیدگاهی نظام گرا (systematic) پیدا می کنند.
جنبه فرهنگی:
از این جنبه خوابگاه چه بسا بیش از کلاسهای دانشگاهی نقش و اهمیت دارد. دانشجو به صرف در بودن در هر دو حضور دارد، ولی در کلاسهای دانشگاهی به

خاطر ساعات درس حضور می یابد و در خوابگاه به خاطر ساعت درسی ،ودرهمین ساعات غیر درسی است که تبادل فرهنگی بین دانشجویان اتفاق می افتد. زیرا، دانشجویان با فرهنگی متفاوتی در خوابگاه گردهم آمده اند و همین به تجربه های اجتماعی آنان غنا می بخشد و باعث می شود انشجویان با دید اجتماعی قوی تری وارد جامعه شوند. علاوه بر این تبادل فرهنگی لاجرم تفاهم قومی و احساس وحدت در هر نسل از دانشجویان قوام بیشتری می بخشد.
جنبه اقتصادی :در حال حاضر که مشکل تهیه مسکن برای همه وجود دارد، دانشجو، بدون خوابگاه باید هر سال مقدار زیادی وقت و بودجه جهت یافتن مکانی مناسب برای اسکان صرف کند. ازطرفی معمولا یکی از خدمات خوابگاه ارائه مواد تغذیه ای است، یعنی اگر دانشجو بخواهد مواد غذایی مورد نیاز خود را هم خودش تهیه کند، همراه با تهیه مسکن و لوازم هزینه مورد نیاز بسیار بیشتر از زمانی است که دانشجو در خوابگاه سکونت می یابد. ضمن اینکه امکان زیستن به صورت تنها برای عده ای از دانشجویان میسر است. در مجموع اقامت در خوابگاه از سربار هزینه های فردی و اجتماعی خواهد بود.
با توجه به کمبود منابع صورت گرفته در زمینه جنبه های سخت و نرم ساخت خوابگاههای دانشجویی و ارتباط آن راندمان استفاده کنندگان و با عنایت به نتایج حاصل از اندک تحقیقات صورت گرفته دراین زمینه و میزان اهمیت و به ویژه دانشگاه و دانشجو دریک کشور، انجام چنین پژوهشی می تواند راهگشای مناسبی در جهت ارتقای کیفیت نظام عالی باشد. این تحقیق می تواند گامی در جهت آگاه ساختن افراد ذیصلاح جهت برطرف نمودن مسائل و مشکلات دانشجودختر غیر بومی باشد.