مرکز تجاری (سیتی سنتر آبادان )با 3400 متر مربع سطح نما در بافت شهری در تقاطع خیابان امام خمینی و میدان منتظری به عنوان اولین مجتمع تجاری آبادان با مساحت 15000 متر مربع در مهمترین بخش شهر قرار دارد که در دی ماه 1393 پوسته خارجی آن به مسابقه گذاشته شد.

مسابقه مرکز تجاری آبادان
رتبه اول: شرکت مهندسان مشاور پی خاک بوم
آرشیتکت: سودابه کیخا
مدیر طراحی: مهسا مکی نژاد
تیم طراحى: الهام مکی نژاد- سمیه منتظر معتمد
تصویر سازی سه بُعدی: محسن ملکی
كارفرما: شرکت ساختمانی رویین دژ بتن

برای توضیحات بیشتر و مشاهده تصاویر به ادامه مطلب مراجعه نمائید…

به گزارش معماری نیوز، سودابه کیخا به عنوان آرشتیکت پروژه چنین بیان کرد: در سال‌های اخیر پس از مطرح شدن دوباره اهمیت فضاهای عمومی و ارزش زندگی شهری، نما اهمیت دوباره ای یافته است. نما در عمل درون ساختمان را از بیرون و فضای خصوصی را از فضای عمومی جدا می كند. نما حاكی از موقعیت فرهنگی سازندگان ساختمان است و نشانگر میزان نظم طرح ساختمان، امكانات و ذوق تزیین طراح است. نما در واقع صورت ساختمان و بهترین بیان حالتی است كه طراح از خود در برابر بیرون دارد.

آنچه برای فضای شهری ارزش میباشد نقش اجتماعی و تعاملی است که این فضا در زندگی جمعی شهروندان ایفا میکند. اما در شهر امروزی، شهروندان حس همبستگی با هم را از دست داده اند و شهرنشینی که امروز با آن مواجه هستیم نتیجه ادراک فضایی مدرن و تغییراتی است که مدرنیته به لحاظ کالبدی و فضایی بهمراه آورده است.

امروزه در عصر مدرن، در تلاشیم تا تعاملات اجتماعی را در جامعه ای که در همه عرصه ها به استفاده از تکنولوژی روی آورده است افزایش دهیم. چرا که انسان این عصر با همه امکانات موجود، تعاملاتش را یا نمی خواهد و یا نمی تواند افزایش دهد و طراحی محیط می تواند امکاناتی را فراهم آورد تا افراد را به مشارکت هر چه بیشتر در محیط ترغیب نماید.

عرصه عمومی میتواند مکانیزم عرفی و فضایی را برای آفرینش و ارتقاء تعاملات مختلف اجتماعی بوجود آورد. روزگار پیچیده امروز، فراهم آوردن امکاناتی همراه با تکنولوژی روز، برای مشارکت در فضاهای شهری را میطلبد. تکنولوژی می تواند فضای جمعی بسازد، و ارتقاء روابط بین مردم، همچنین روابط مابین مردم و محیط را موجب شود.

فضاي شهري خود كليتي است متشكل از اجزاي مختلف ،يكي از اجزاي تشكيل دهنده فضاي شهري ساختمان ها هستند. از آن جا كه نمود بيروني و ظاهري قابل رؤيت ساختمان ها، نماي آن ها است، كيفيت تك تك نماها و تأثيري كه در جمع بر فرد مي گذارند، بسيار مهم خواهدبود. در اين ميان، پرسش مهم اين است كه “چگونه مي توان علي رغم حفظ شخصيت نماهاي منفرد و بيان استقلال هر ساختمان از مجموعه، به سطح مناسبي از وحدت دست يافت؟”، بستري كه در آن هم معمار و طراح سطح توانایي و خلاقيت خود را به كار گيرد و هم تأثير جمعي نماها در كنار يكديگر، كيفيت فضاي شهري را به عنوان يك كل مخدوش نسازد.

در اين راستا، در طراحی این مجموعه هدف تبيين نكات لازم براي طراحي ساختمان هاي منفرد جهت ايجاد وحدت در عين كثرت، است. براي اين منظور، رابطه ميان جزء و كل و عوامل مؤثر بر آن مورد بررسي قرار گرفته و الزامات و ملاحظات مرتبط با آن در حد امکان رعایت شده  است.

همنشینی نماهای ساختمانی، آفرینش وحدت در عین کثرت .نماهای جدید در بستر این شهر همانند موجود زنده در حال تغییرند و نماد خارجی تغییرات آنها را می توان در ملموس ترین پوسته شهر یعنی نمای ساختمان، دنبال کرد. نمای شهری مانند کتابی بازگو کننده گذشته شهر بوده و به نوعی روایت کننده زنده تاریخ و هم چنین نشان دهنده دیدگاه جامعه معاصر و آینده است.

دید از پروژه به سمت خیابان ته لنچی ها

شهری چون آبادان که به دلیل تاریخی که داشته گرچه کوله باری از گذشته را بر دوش دارد اما در حال زندگی می کند و به آینده نگاه دارد. برخورد با این گونه شهر ها در تمامی لایه ها ظرافت بی نهایتی را طلب می کند.

آیا شهرهای تاریخی باید به تکرار یا تاکید بر گذشته بپردازند که البته در چنین شهری که معماری آن ملغمه ای از چندین معماری به دلیل تحت تسلط بودن است شاید پرداختن به گذشته هویت واقعی آن را به درستی بازگو نکند؟ در صورت ایجاد نمای جدید و امروزی متفاوت با گذشته، میزان تفاوت بر چه پایه ای قابل پذیرش است؟ گرچه در بستر تاریخی ایران به دلیل قرارگیری بسیاری از شهرها در اقلیم گرم و خشک اصول مطرح شده با مناسب سازی اقلیمی و فرهنگی می تواند در برخورد با این گونه بافت  ها در ایران راهگشا باشد.

خيابان همواره يكي از دو عنصر اساسي ساختار اصلي فضاي شهر است،(عنصر ديگر ميدان است) البته خيابان داراي ويژگي هاي كاركردي عميق تري نسبت به ميدان است. در مجاورت این پروژه هر دو این آیتم ها همجواری میدان و خیابان در بدنه نمای شهری ساخنمان مذکور را داریم.

خيابان علاوه بر يك عنصر كالبدي براي عبور و مرور، يك واقعيت اجتماعي و بخشي از عرصه عمومي است. خيابان شرق به غرب منتهی به این پروزه به نام خیابان امام خمینی از خیابان های اصلی شهر با تراكم استفاده كننده بالا و اختلاط كاربري ها ی مختلف علی الخصوص جز خیابانهای اصلی به شمار می آید.

ارزش خيابان تنها از حضور مردماني نشات ميگيرد كه از خيابان گذر كرده و از آن استفاده ميكنند و با حضور خود به آن معنا ميبخشند و در نتیجه با نماهای شهری که در مجاورت آن قرار گرفته ارتباط بر قرار می کنند.بنابراین این بنا از دو منظر متفاوت یکی تحلیل بافت شهری که در ان واقع شده و نیازها و فرصت ها یی که این بافت در طراحی نمای سیتی سنتر در پیش رو قرار داده و دیگری توجه به مبانی نظری طراحی نماهای شهری با نگاه به عملکرد نکاتی بوده که در طراحی نمای این مجموعه تاثیر گذار بوده است.

از منظر تحلیل سایت و موقعیت استراتژیک و پر جمعیت شهر آبادان در این قسمت مخصوصا از سمت شرق و راستای خیابان امام خمینی که کنج بنا از آن دید بسیار قابل توجه است بر 20 متری بنا در میدان و قرار گیری ورودی اصلی در این قسمت و طول کشیده ساختمان در حدود 145 متر در خیابان فرعی و بن بست منتهی به گمرک نکات دیگریست که بدان ها توجه شده است.

از دیدگاه دیگر توجه به کالبد و عملکرد بنا می باشد چرا که عملکرد تجاری به عنوان بخشی از مکان سوم در فضای شهری برای شهروندان که فارغ از مکان اول (خانه )مکان دوم (کار) بسیار مهم جهت گذراندن اوقات فراغت و ایجاد خاطره ای خوب و به یاد ماندنی است تا شهروند مجددا به ان مکان مراجعه کند که قطعا بخشی از این تاثیر گذاری به پوسته خارجی بنا و جذابیت های آن و ارتباط آن در فضای شهری بر می گردد.

آیتم مهم در ایجاد چنین جذابیتی توجه به بحث گرافیک محیطی برای فضاهای شهری یا نماهای شهری است.گرافیک محیطی نیز همچون هوا در تمام کره ی زمین ما را محاطه کرده است.امروزه کمتر جایی می توان یافت که ردپای گرافیک محیطی در آن نباشد. ضرورت وجود گرافیک محیطی با پیچیده تر شدن شهرها و افزایش جمعیت آنها افزایش یافته است. برای بهره گرفتن از تمام پتانسیل این رسانه باید با بخش های مختلف آن آشنا شد و نقش عوامل بصری همچون رنگ و فرم را در آن اهمیت داد.با بررسی تحلیل و تاثیر عملکرد رنگ و فرم دراین مقوله در طراحی شهری از آن بهره جست.

در شهر های امروزی فراتر از طراحی مساله کاربرد مطرح است باید به نحوی عمل کنیم که محیط شهری برای افراد ساکن در آن به لحاظ روحی و روانی قابل تحمل باشد.در این مقوله هویت از سردرگمی افراد و عدم تعلق خاطر جلوگیری می کند. افراد باید احساس دلبستگی نسبت به این بخش از فضای شهری پیدا کنند. این فضا، فضایی مناسب و با نشاط و نه رنج و فرسایش رابه همراه خواهد داشت. نوعی آسایش و الفت را درافراد ایجاد می کند ،که این کار با طرح چشم نواز وبهم پیوسته ترکیب رنگ مناسب امکان پذیر است.

استفاده مناسب و به جا از فرم، رنگ و سازگاری با شرایط معماری برای طراحی و سازماندهی هویت این پوسته شهری ضروری است.که البته با واقعیات زندگی روز مره مردم شهر نیز سازگاری دارد.با طراحی مناسب محیط مخصوصا با انتخاب حرکت فرم و رنگ می توان تنشها را به حداقل رساند و این نیازمند تلاش جامعه شناس، طراح، معمار، متخصصین ارتباطات است.

از موارد دیگر در گرافیک محیطی پرداختن به مقوله رنگ و نور می باشد.توجه به اینکه رنگ ها تاثیر زیادی بر روحیه ی ما دارند لذا بخش مهمی از رابطه ما با محیط بر اثر تاثیر رنگ هاست . با کاربرد درست رنگ ها در فضاهای شهری چهره ی شهر برای ما آرامش روحی و بصری را بدنبال خواهد داشت و درک ما از فضاها بیشتر خواهد شد .و همچنین شناسایی هویت رنگ ها می تواند در خوانا کردن فضا به طراحان شهری کمک کند .رنگ یکی از عناصری است که میتواند به سادگی و با هزینه ای کمتر از ساخت و ساز برای تعریف فضاها در ایجاد خوانایی,حفظ وحدت و حس مکان موثر باشد.

نورپردازی
ساختمان  هایی با کاربری تجاری (نظیر مراکز خرید) یا عمومی (نظیر سالن های همایش و…) به دنبال جذب مخاطب بیش تر هستند. به عبارت دیگر هر چه توجه افراد گذری به این ساختمان ها بیش تر شود، احتمال ورود افراد به آنها، بیش تر شده و در نهایت گردش اقتصادی بهتر، می شود.ضمن این که مالکان این قبیل مجموعه ها، در رقابت با یکدیگر به دنبال این هستند که تجربه به یاد ماندنی از بازدید و حضور افراد در محل ایجاد کنند.

از آن جا که مخاطب اصلی این قبیل مکان ها در اوقات فراغت خود به آنها مراجعه می کنند و با توسعه زندگی شهری، بخش قابل توجهی از اوقات فراغت به شب منتقل شده است، در نتیجه نورپردازی نما و جلوه شبانه این ساختمان ها می تواند تأثیر انکار ناپذیری بر افزایش مخاطبان آنها داشته باشد چرا که به دلیل خاصیت طبیعی که در چشم انسان است (منبع نوری یا سطوح روشن توجه انسان را نا خود آگاه به خود جلب می کند) مخاطب این مراکز با دیدن نورپردازی، توجهش به سمت آنها جلب می شود.

با توجه به کاربری مجموعه به عنوان یک مرکز تجاری قابلیت تغییر در طرح نور پردازی به عنوان یک فاکتور مهم در نظر گرفته شده است نورپردازی روی ستونها به صورت خطی بر ابهت ورودی می افزاید .انتخاب و نصب منابع نوری به نحوی که خود چراغ کم ترین تاثیر بصری را در دید ناظر بر روی نمای ساختمان ایجاد کند.در کنج نما ارایه ( Media façade) استفاده شده است.

ساختمان تجاری یا سیتی سنتر آبادان در طولی به اندازه 145 متر و عرض 20 متر در بر میدان منتظری واقع شده است. جمعیت بیشتر از سمت خیابان امام خمینی و بازار سنتی ابادان به سمت سیتی سنتر می آیند.کشیدگی این بنا به صورت شمالی جنوبی می باشد.خیابان شرقی سیتی سنتر بن بست و منتهی به گمرک می باشد. در حال حاضر جمعیت پیاده و شهری در خیابان شرقی رفت و آمد ندارد.

ورودی های مجموعه، ورودی مجموعه از بر میدان، ورودی های فرعی از خیابان شرقی

وضعیت دید مناسب

در این دیاگرام بر اساس رنگ دیدهای مهم مشخص شده است رنگ آبی در کنج بهترین دید.رنگ سبز بخشی که در دید متوسط قرار گرفته رنگ زرد دید در درجه سوم اهمیت رنگ قرمز بخشی که به دلیل همجواری و همسایگی کلا دید و منظر شهری تاثیر گذار برای عابران ندارد
با توجه به دید خوب برای منظر شهری بهتر است که گشایشها هر چقدر به سمت میدان پیش میرویم افزایش یابدتا تعامل بین بنا وجمعیت شهری بیشتر شود.

مراحل طراحی
از آیتم های مورد توجه در طراحی

1-ایجاد نظم در محیط با توجه به گستردگی و کشیدگی حجم
2-ایجاد جاذبه های بصری برای ارایه محیطی دلپذیر و زیبا با توجه به عملکرد تجاری مجموعه
3- بالا بردن حساسیت مردم نسبت به محیط
4- ایمنی و آرامش دادن به کاربران جهت گذراندن اوقات فراقت
5- توجه به تبلیغات محیطی تبلیغاتی که در ذهن تاثیر داشته باشد.

در ابتدا برای دوری از یکنواختی و کشیدگی حجم که در دید بصری آزار دهنده خواهد یود یک شکست ایجاد کرده و برای انسجام بین دو بخش حجم و در راستای حرکت و پویایی که در سمت میدان وجود دارد این شکستگی با چرخش به سمت میدان با زاویه حجم را به دوتکه تقسیم می کند .

برای ایجاد انسجام و یکدستی در نما دوری از تشویش و چندگانگی در بدنه شهری از پوسته استفاده شده است که درراستای شکست ایجاد شده حرکت می کند و در بخش فوقانی کل حجم را در بر می گیرد.در طراحی این مجتمع از عناصری چون نقطه و خط و سطح به طور ترکیبی استفاده شده است.

به طور کلی ریتم یکنواخت و منظم تداعی یک بدنه شهری خسته کننده را برای کاربران خواهد داشت در عین حال تنوع بیش از اندازه نیز باعث سر درگمی و تشویش فضای شهری خواهد شد بنابراین حفظ تعادل اهمیت بسیار دارد. استفاده از مدول های در حال تغییر در مقیاس جز این یکنواختی را از بین می برد و باعث جذابیت بدنه شهری برای کاربر ان خواهد شد.

اگر کاربران جمعیت شهری را نقاطی دارای انرژی بدانیم این حجم هر چقدر که به سمت بدنه اصلی شهری پیش می رود نیاز به شفافیت و تعامل بیشتر با کاربران دارد.بنابراین با توجه به این مفهوم ، اقلیم منطقه و کاربری ساخنمان تا جای ممکن از سطوح شیشه ای شفاف و بزرگ پرهیز شده است و فقط در حد یک باکس مکعب شکل در مقیاس انسان برای ارتباط بیشتر پوسته با عابران پیاده و کاربران سواره و حفظ ارتباط بین ورودی اصلی و ورودی فرعی ودر تضاد با صلبیت کلی حجم استفاده شده تا حس کنجکاوی در جمعیت شهری در حال گذر با وجود ویترین های شفاف و رنگی بواسطه دکور داخلی مغازه ها ایجاد کند و حس سنگینی و احاطه آن بر فضا را کاهش دهد .

با توجه به عملکرد دوگانه تجاری و پارکینگ این مجتمع و جهت تهویه طبیعی پارکینگ نیاز به گشایش هایی در نما داریم بنابر این پوسته دوم که در بخش ابتدایی حجم قرار گرفته را به صورت متخلخل در نظر گرفتیم که در بخش تجاری درآن از شیشه های رنگی استفاده شده و در بخش پارکینگ از گشایش های بدون شیشه که جهت انسجام این دو عملکرد یک پوسته مرتبط هر دو را در بر می گیرد.

رنگ در نمای شهری به عنوان یکی از عوامل هنر پاپ ارتباط بسیار خوبی را با کاربر ایجاد می کند و باعث تلطیف عناصر شهری شده به شرط انکه بسیار منطقی و حساب شده از ان استفاده شود در این طرح سطوح مربع شکل متنوع که تداعی کننده حرکت ماهی ها در آبهای آزاد هستند در قسمتهای پوشیده شده از شیشه های رنگی استفاده شده است. و تضاد رنگی بین پوسته سفید و پنجره های رنگی خود حرکت و پویایی را در ُعین انسجام و یکپارچگی نشان می دهد.اما در سطوح بزرگ به دلیل عدم احاطه بنا بر فضای شهری که بار روانی نامناسب دارد از سطوح با رنگهای خنثی استفاده شده است.

همانطور که در بالا مشاهده می کنید مبلمان طراحی شده برای این مجتمع نیز برای جذابیت بیشتر و ارتباط بهتر با کاربر در آن از رنگ استفاده شده است.رنگ باعث آرامش روحی و بصری در فضای شهری و پویایی آن میشود.رنگهای شاد مانند قرمز نارنجی در محیط امید سرزندگی و نشاط را در انسان افزایش می دهد.در بخش فوقانی مجموعه که کاربری فعلی آن پارکینگ در نظر گرفته شده است پوشش بام آن را از سقف سبک سازه فضا کار در نظر گرفته ایم .

در نمای مذکور ورقی که پوسته صلب و نیمه صلب را از حجم شفاف جدا می کند در بخشی تبدیل به عملکرد سایبان می شود بافت روی این سایبان خطوط شکسته ای است که تداعی کننده نخل که سمبل این منطقه است استفاده شده تا در روز با عبور نور از آنها برای عابران گذری ایجاد جذابیت کندو در شب با نور های خطی که در بین خطوط استفاده شده و بازی با نور جلوه بهتری از ساختمان را به نمایش می گذارد. دقیقا درزیر سایبان منطبق بر آن پیاده رو با مبلمان شهری مختص مجتمع که فضایی دلچسب را تداعی می کند که جهت ارتباط بهتر دو ورودی این خطوط به صورت مثلثی طراحی شده اند که در راس مثلثها مبلمان شهری و نورپردازی و تغییر متریال داریم فضای دلچسبی برای عابرین ایجاد می کند و حس دعوت کنندگی به داخل مجموعه را دارد.

 

منبع تصاویر و متن: memarinews.com