پيشگفتار-معرفی موضوع طرح
اين تحقیق مي‌كوشد تا مفاهيم و اصول حاكم بر هنر و معماري كهن اين سرزمين را كه در متن اين فرآيند تجريدي مستتر است مورد بررسي و مطالعه قرار دهد و با بهره‌گيري از آن، اين فرآيند را در قالب معماري متناسب با زمان حال عينيت بخشد.
‌ـ با توجه به غناي فرهنگي سرزمين ايران و بويژه قدمت كهني كه شهر همدان دارا است ايجاد بستري مناسب بمنظور جمع‌آوري و به نمايش گذاشتن آداب و رسوم سنتي قوميت‌هاي مختلف كه به اين منطقه خاص از سرزمين پهناور ايران تعلق دارند مي‌تواند نقش مؤثري در ارتقاي فرهنگ ايفا نمايد.

از آنجا كه در هنر مبتني بر سنت همواره فرآيند آفرينندگي اثر مورد توجه است لذا اين مجموعه علاوه بر نمايش آثار، نمايش آموزش‌گونه را نيز مورد هدف قرار مي‌دهد كه نتيجه آن، بهره‌مندي از بخش‌هاي مختلف آموزشي و پژوهشي خواهد بود تا از اين طريق كمك شاياني به حفظ و اعتلاي فرهنگ منطقه و كشور نمايد. اين مجموعه در نظر دارد تا علاوه بر ايجاد بستري مناسب بمنظور به نمايش گذاشتن آثار، خود مجموعه نيز از نقطه نظر فضايي نقش مؤثري در جذب مخاطب و تأثير بر او ايفا نمايد به همين منظور از بكارگيري لفظ مدرن موزه به تنهايي پرهيز مي‌كند ، در واقع اين مجموعه سعي مي‌نمايد تا از مفهوم مدرن امروزي موزه كه همچون جعبه‌اي تكنولوژيك بمنظور نمايش آثار است به فضايي دست يابد كه با ايجاد پيوستگي فضايي درون و برون و با بهره‌مندي از نور طبيعي، خود نقش مهمي در تأثير بر مخاطب ايفا نمايد.

برای توضیحات بیشتر و مشاهده فهرست مطالب و دریافت رساله به ادامه مطلب مراجعه نمائید…

بخشی از مطالب:

فصل اول

کلیات
بخش اول
اهداف و ضرورتهای ایجاد
موزه فرهنگ و هنر
1ـ1 اهداف و ضرورتهاي ايجاد موزه فرهنگ و هنر
جمع‌آوري و به نمايش گذاشتن آداب و رسوم سنّتي قوميت‌هاي مختلف كه به منطقه‌اي خاص از سرزمين پهناور ايران تعلق دارند و همچنین آثار تاریخی و باستانی موجود در منطقه مي‌تواند نقش مهمي را در تبيين فرهنگ ملّي كشور ايفا كند.
با توجه به اين موضوع, طراحي مجموعه‌اي با اين كيفيت از الزامات كشورهاي شرقي و سنت‌گراست تا علاوه بر مبحث توريست از نظر فرهنگي هم نقش مهمي را در حفظ و بقاء آن ايفا كنند.
ريشه‌يابي عناصر فرهنگي و جستجوي تداوم تاريخي آنها در حوزه مطالعات مردم‌شناسي مطرح مي‌گردد.
لذا با توجه به اهميت اين موضوع, در مراكز ميراث فرهنگي كشور كه اكثر موزه‌ها زير نظر اين سازمان اداره مي‌شوند حوزه‌اي به نام پژوهشگاه مردم‌شناسي وجود دارد.
همانطوريكه بيان گرديد هدف از طراحي مجموعه‌اي با عنوان موزه فرهنگ و هنر كه در نزدیکی مراكز سياحتي ـ تفريحي شهر همدان واقع است, گردآوري, مطالعه و كنكاش بر روي عناصر و مفاهيم فرهنگي (دو بعد مادي و معنايي) در حوزه مطالعات مردم‌شناسي و به نمايش گذاشتن اين لغات فرهنگي است تا از اين طريق كمك شاياني به حفظ و اعتلاي فرهنگ ملي كشور شود.
از آنجايي كه نمايش در كنار نمايش آموزش‌گونه, محقق, بيننده و بالاخره مخاطب را با بينش خالق و آفرينشگر اثر آشنا مي‌سازد, لذا در اين مجموعه سعي شده است تا در راستاي تحقق اين هدف حركت نمايد و علاوه بر احتياجات بخش‌هاي نمايشي داراي بخش‌هاي مختلف آموزشي و پژوهشي نيز باشد, با توجه به اينكه استان همدان به عنوان يكي از قطب‌هاي تفريحي ـ گردشگري انتخاب گرديده است لذا براي پيشبرد اين هدف نيازمند امكانات و منابع مختلفي هستيم كه طراحي اين مجموعه مي‌تواند در راستاي تحقق اين هدف كمك شاياني نمايد.
بخش دوم
مطالعات فرهنگی و تاریخی همدان
1-2-1مطالعات فرهنگي و هنری
مقدمه
بحث مطالعة فرهنگ و هنر و دانش زندگي, بسيار گسترده, پيچيده و مهم است كه صحبت از آن دامنة وسيعي را مي‌طلبد, از آنجا كه فرهنگ همزاد حيات انساني است, بنابراين مطالعة دانش زندگي, ريشه‌يابي عناصر فرهنگي و جستجوي تداوم تاريخي آنها در حوزه مطالعات مردم‌شناسي مطرح مي‌گردد.
مردم‌شناسي رابطه انسانها را با محيط زيست (محيط زيست طبيعي و اقليمي), با ساير انسانها (محيط زيست اجتماعي) و … مورد مطالعه قرار مي‌دهد. به طوركلي مي‌توان مردم‌شناسي را از لحاظ موضوعي علم مطالعه فرهنگ دانست.
محور مطالعه, جامعة زنده و عصر حاضر است اما براي ريشه‌يابي عناصر فرهنگي به جستجوي تاريخي نيز مي‌پردازد. درواقع مردم‌شناسي آن عناصر فرهنگي را مطالعه مي‌كند كه ريشه در تاريخ دارند و حياتشان تا زمان حال تداوم يافته است.
بحث دانش زندگي, بسيار گسترده, پيچيده و مهم است كه صحبت از آن دامنه وسيعي را مي‌طلبد, با توجه به اين موضوع در ابتداي بحث, اصطلاح فرهنگ را در دو ديدگاه غرب و شرق مورد بررسي قرار مي‌دهيم تا با آگاهي از وجوه و نمودهاي مختلف فرهنگ در زندگي جوامع انساني, موضوع مطالعه مردم‌شناسي همدان را در زمينه اسناد و مدارك آن در سطوح شهر, روستا و عشاير در حيطه جغرافيايي استان همدان مورد مطالعه قرار دهيم.

تعریف هنر
هنر تلاشی مستقل است و مانند سایر تلاشهای انسانی از شرایط مادی موجود تاثیر می پذیرد،با سیاست ،دین و با دیگر واکنشهای ما در برابر سرنوشت انسانیمان رابطه های ضروری دارد،مردم همه تا حدودی هنرمندند،همه هنرمندان جملگی انسانند ،پدرند،فرزندند،رفیقند و شهروندند.هنرمند نوعی خاص از انسان نیست بلکه هر نوع انسان نوع خاصی از هنرمند است یعنی اینکه همه انسانها در ابتدا هنرمند آفریده میشوند ولی چون سرشت هنری آنها امکان دارد با هم متفاوت باشد یکی موسیقیدان ،یکی پیکر تراش و.. میشود.و تربیت است که این استعدادها را شکوفا و یا اینکه آنها را خفه میکند.موضوعی که قابل ذکر است اینکه هرچند ممکن است نتوان همه را هنرمند کرد یعنی تربیت موثر نیافتد و هنر مندان پدید نیایند ولی باید کاری کرد که تا حداقل شامه مردم کور نشود و بتوانند هنرها را تشخیص بدهند و نسبت به آنها بی تفاوت نباشند.
باید در الگوی فرهنگ ،برای هنر جایی باز کنیم و از این طریق ماهیت اساسی آنرا حفظ کنیم ،هنر باید مثل نان و آب از لوازم زندگی باشد و بعنوان بدیهیات زندگی پذیرفته شود.تولید هنر یک فرآیند اجتماعی-فردی است و مواد خام تولید آن تصور و تخیل هنرمند میباشد،با وجود همه تاثیر گذاریهای هنر و با وجود تلاشهای پیگیر محققین در سراسر تاریخ اندیشه برای شناخت هنر این پدیده هنوز بطور جامع تعریف نشده است و هر کس از یک زاویه و منظر گاهی به آن نگریسته است ،بطور مثال در قدیم گاهی اوقات انجام کاری با مهارت زیاد را هنر میپنداشتند،به همین خاطر صنعتگران را نیز هنرمند میگفتند این برداشت از هنر چیزی بود که در روم و یونان باستان هم رواج داشت.
-در قرون وسطی اثر هنری را اثری معرفی میکردند که اگر یک قسمت از آن تغییر داده شود کار ناقص شود.
-افلاطون هنر ها را به پنج گروه تقسیم میکند:
-هنرهایی که اشیاء فیزیکی تولید میکنند مثل معماری.
-هنرهایی که طبیعت را یاری میکنند مثل طبابت و زراعت.
-هنرهایی که از طبیعت تقلید میکنند مثل نقاشی.
-هنرهایی که کنش و فعالیت انسانی را تقویت میکنند مثل شعر.
-هنرهایی که کاملا فکری هستند مثل هندسه.
از نظر ارسطو فعالیت هنری فعالیتی است که در آن توانایی انجام کاری با درک بموقع و بجا باشد.ارسطو و افلاطون چهار اصل برای هنر قائل بودند :
1-تصور و خیال 2-لذت 3-زیبایی 4-تقلید.
و اما متفکران و شخصیتهای علمی و فلسفی و هنری امروزی نیز تعاریفی را ارائه نموده اند که منهای بعضی از آنها که غیر منصفانه میباشدو هنر را برای تزئین،جلب توجه،سرریز تواناییهای بشر و عقده های جنسی معرفی میکنند ،معدودی نیز به حقیقت هنر نزدیک بوده و میتوانند در استنتاج یک نتیجه مطلوب موثر واقع شوند.
به عقیده وردن،هنر تجلی خارجی احساسات نیرومندیست که انسان آنها را تجربه و آزمایش کرده است،این تجلی بوسیله خطها،رنگها،حرکات و اشارات،اصوات و کلمات صورت میپذیرد.
مندلسن نیز معتقد است هنر زیبایی را که با احساس مبهمی ادراک میگردد به مرحله حقیقی و جذب ترفیع میدهد لیکن منظور هنر کمال اخلاقی است.
در نگاهی متفاوت آگوست کنت متفکر فرانسوی هنر را علم پیش بینی و عمل میداند،تعریف کم و بیش رسای اثر هنری این خواهد بود که اثر هنری عبارتست از نقشی که متاثر از حساسیت باشد یعنی هنر بیان حس است.
برای لئون تولستوی نویسنده روسی هنر آنگاه آغاز میگردد که انسانی ،با قصد انتقال احساسی که خود انرا تجربه کرده است ،آن احساس را در خویشتن برانگیزد و به یاری علائم معروف و شناخته شده ظاهری بیانش کند.
-هنر یعنی آوردن پیام و بیانی از عالم معنا به عالم جسم،و هدف آن ایجاد لذت است و اساس لذت زیبایی است و زیبایی یعنی تناسب در اجسام ،سطوح،رنگها و شکل.
بنابر این اگر بخواهیم یک نتیجه گیری ارائه دهیم بطور عام و کلی از زاویه تولید بوده و از منظر گاه معماری در حد بضاعت این تحقیق و طراحی آن باشد میتوان چنین گفت:هنر هر آن چیزی است که درک انسان را از نیروهای حیاتی درون او شکلی پایدار میبخشد و نمودی خارجی می دهد.در این تعریف ابزار و وسایل خام خلق یک اثر هنری (با هر گرایش و محتوایی)که همانا نیروهای درونی و شکل می باشند را معرفی میکند.نیروهای حیاتی درون که در ارتباط تنگاتنگ با تصور و خیال هستند میخواهند از چیزهایی صحبت کنند که نیستند و باید باشند.

تعريف و ريشه‌يابي واژه فرهنگ
واژه فرهنگ در زبان فارسي مركب است از “فر” و “هنگ” فر (پيشوند) و به معني‌هاي: نيروي معنوي, شكوه, عظمت, جلال و درخشندگي « هنگ » از ريشه ثنگ اوستايي است به معناي كشيدن و همچنين به معناي تعليم و تربيت.
اين واژه (فرهنگ) در زبان فارسي با مفهوم Culture در زبانهاي انگليسي و فرانسوي شباهت نزديك دارد. Culture از فعل لاتين Colere به معناي پروراندن مشتق شده است.
(Cultiver) اين واژه نخستين بار در قرن يازدهم ميلادي در اروپا ابداع گرديد و در دو معناي الف) مراسم ديني , ب) كشت و زرع به كار رفت.
Culture در قرون وسطي به معناي پرستش و عبادت به كار مي‌‌رفته است و از قرن شانزدهم ميلادي, دانشوران و هنرمندان واژه Culture را براي نخستين‌بار در بعد معنوي‌اش به كار گرفتند و تا اوايل قرن نوزدهم فرهنگ مفاهيم كشاورزي, آموزش و پرورش و روح و انديشه بشر را القاء مي‌كرد و در عصر حاضر محتواي فلسفي و علمي نيز يافت.

تعريف اصطلاحي فرهنگ
براي فرهنگ تعريف اصطلاحي مشخصي ارائه نشده است و هركس با توجه به آگاهي زاويه نگاه خويش تعريفي را براي آن بازيافته است.نگاهي گذرا به برخي از اين تعاريف كه مي‌تواند در درك دقيق‌تر مفهوم اين واژه ياري رساند:
ـ مجموعه‌اي از شناخت, باور, هنر, اخلاقيات, قانون, سنت, و ظرفيت‌ها و عادتهايي كه فرد به عنوان عضوي از جامعه كسب مي‌كند.
ـ سازماني از پديده‌ها, كنش‌ها, الگوهاي رفتار اشياء (ابزارها و اشيايي كه با ابزارها ساخته مي‌شوند.) ايده‌ها (باور, شناخت) احساسات (نگرشها, ارزشها), ارزشها كه به كاربرد نماد وابسته‌اند.
ـ مجموعه آموخته شده رفتارها و طرز عمل‌ها و سيستم‌هاي ارزشي و شناختي ما كه از فعاليت‌هاي آموزش مسبوق به ارزشهاي مستتر در زندگاني آدم نشأت گرفته‌اند و همواره به طور فعال معطوف به تكوين و تأمين تواناييهاي گوناگون انسانها در جوامع مي‌باشند.
ـ فرهنگ عبارت است از مجموعه‌اي كلي كه دانش, اعتقاد, هنر, قانون اخلاقي, رسوم و هرگونه قابليت‌ها و عادت ديگري را دربر مي‌گيرد. كه انسان به عنوان عضوي از جامعه آنها را فراچنگ خود مي‌آورد.با توجه به تعاريف فوق مي‌توان گفت واژه فرهنگ در مغرب‌زمين در مقابل طبيعت دربرگيرنده همه چيزهايي است كه بر اثر عمل انساني بوجود مي‌آيد. به بيان ديگر انسان موجودي اجتماعي است و رفتار اجتماعي اوست كه او را از ساير حيوانات متمايز مي‌سازد.
فرهنگ داراي دو وجه مادي و معنوي است, مادي عبارت است از:
ـ اشياء قابل درك مانند: ابزار و لوازم زندگي و …
معنوي عبارت است از:
ـ افكار و آراء مربوط به ماديات
ـ ابداعات معنوي انسان مانند ادبيات علوم و قوانين و اديان
در عصر حاضر فرهنگ به معناي پيشرفت, بهسازي رشد, ترقي و تكامل نيز تلقي مي‌شود و اين ايده زمينه‌ساز خلط دو واژه فرهنگ و تمدن در غرب مي‌گردد بدين‌ترتيب, مظاهر مادي‌بخشي از فرهنگ به شمار مي‌آيد و پيشرفت مادي و معنوي انسان تمدن خوانده مي‌شود. مفهوم تمدن كمي بعدتر در برابر جامعه‌هاي پيشين يا جامعه‌هاي ابتدايي‌تر, به ذهن مي‌آيد و بدين‌ترتيب جامعه غربي مي‌كوشد آنچه را كه معرف ويژگيهايش به شمار مي‌رود و به آن مي‌بالد مشخص كند. يعني تحول تكنيك, قواعد رفتاري تكامل معرفت علمي و … و بدينسان خود را از جامعه‌هاي ديگر متمايز سازد و اين تفسير متأخر مدخل ورود به تفسيري جديدتر از فرهنگ تحت عنوان «فرهنگ جهاني» گرديد.

ديدگاه فلسفه شرق
شناخت فرهنگ مستلزم شناخت هدف انسان و رفع نيازهاي وي در چهار قلمرو ارتباط با خدا و ماوراي طبيعت, ارتباط با طبيعت, ارتباط با خود و ارتباط با انسان‌هاي ديگر است.نوع نگرش انسان به اين چهار قلمرو, شكل و محتواي بسياري از جنبه‌هاي زندگي را سامان مي‌دهد.
درواقع چنانكه برخي از متفكران غربي اشاره كرده‌اند, تعاريف غربيان از فرهنگ, به وجوه و نمودهاي مختلف فرهنگ در زندگي انسان ناظر است نه حقيقت آن.
بر اين اساس فرهنگ سه نظام وابسته به يكديگر دارد. اين نظام‌ها عبارتند از:

نظام شناخت‌ها و باورها
اين نظام شالوده‌ي فعاليت‌هاي بشر در گسترده انديشه است و از تصورات, باورها, آموزه‌ها و شيوه‌هاي استدلالي در زمينه تفسير انسان و جهان هستي و زندگي و چگونگي رابطه انسان با طبيعت و ماوراي آن پديد مي‌آيد. در اين ساحت بينش آدمي در موارد پيش گفته مشخص و مستدل مي‌گردد.

نظام ارزشها و گرايش‌ها
اين نظام بيانگر ارزشها و اعتقاد به آنهاست. در اين ساحت, ميان مطلوب و نامطلوب خوب و بد, شايسته و ناشايست, پسند و ناپسند, روا و ناروا در قالب آموزه‌‌هاي ارزشي, اخلاقي, حقوقي, به معناي عام آن مرزبندي مي‌شود. در اين نظام, انسانها مي‌آموزند كه در ارتباط با خود و ديگران چگونه بيانديشند.

نظام رفتارها و كردارها
اين نظام متشكل از تمامي آموخته‌هايي است كه هماهنگ‌سازي رفتار آدمي با افعال ديگران را براي انسان‌ها ممكن مي‌سازد. در اين قلمرو, گزاره‌هاي دو نظام فوق ظهور و بروز مي‌يابد, يعني رفتار و آداب اجتماعي و فردي انسان توجه به نوع بينش و گرايش وي, شكل مي‌گيرد.
به هر روي, نگارنده از اين ديدگاه به روايت فرهنگ غرب, مفاد و تحولات آن تا عصر حاضر مي‌پردازد و مي‌كوشد تا ريشه‌يابي فرهنگي كه با انسان براي اوست و شناسايي منابعي كه در پي‌ريزي و ساخت حقيقت فرهنگ غرب نقش جدي داشته‌اند, سير تغييرات آن و نوع ارتباطش با مسيحيت را روشن سازد.

فرهنگ و ميراث فرهنگي
عوامل محيطي نه تنها در زندگي مادي انسانها اثر مي‌گذارد بلكه در طرز تفكر و نگرشهاي آنها نيز مؤثر واقع مي‌شود. و زمينه شكل‌گيري فرهنگها را در اين رابطه بوجود مي‌آورند, كه از محيطي به محيط ديگر متفاوت است. از اين رو جغرافي‌دانان ضمن تأكيد بر عوامل محيطي در شكل گيري فرهنگها و عوامل انساني نيز معتقدند و اصطلاح بخش فرهنگي را در اين مورد به كار مي‌برند.

رابطه فرهنگ و طبيعت
مفهوم فرهنگ و طبيعت كه جداي از يكديگر و حتي گاهي مغاير هم تفسير مي‌شوند از نظر جغرافي‌دانان مردود تلقي مي‌شود. زيرا اين دو پديده, نه تنها از يكديگر جدا نيستند بلكه در رابطه با هم عمل مي‌كنند.
به نظر جغرافيدانان, بشر بر اين باور بوده كه فرهنگ سمبلي از ارزشهاي معنوي است و محيط در مقابل تلاش او تغييرپذير است و بايستي بر مشكلاتي كه طبيعت براي او ايجاد مي‌كند غلبه يابد. و به هر حال طبيعت و فرهنگ مكمل يكديگرند و هويت فرهنگي افراد تحت تأثير محيط پيرامون آنها شكل مي‌گيرد. و خيلي اوقات آثار و آفريده‌هاي زيباي دست‌ساز بشر موجب دلپذير شدن محيط مي‌شود. و از اين طريق طبيعت تحت تأثير فرهنگ قرار مي‌گيرد.مجموعه عواملي كه بطور نسبي با توجه به دو متغيير زمان و مكان روش بهتر زيستن و در كنار هم زيستن را به گونه‌اي مسالمت‌آميز و با آرامش خاطر و به دور از تبعيضها و برخوردها و تضادها مفهوم فرهنگ را توجيه مي‌كند. مطالعه در اشكال فرهنگها كه در طول زمان به تكامل مي‌رسد مورد توجه و بااهميت است.
از اين رو در فرهنگ, مفهوم زمان و تكامل با هم پيوند دارند و آنچه كه در اين رابطه به نسلهاي كنوني و در قيد حيات مي‌رسد, ميراث فرهنگي ناميده مي‌شود.
بنابراين مي‌توان گفت ميراث فرهنگي حاصل فعاليت‌هاي نويسندگان, هنرمندان, معماران, موسيقي‌دانان و تجلي معنويت مردم و ساخت ارزشهايي است كه به زندگي معني مي‌دهند.ميراث فرهنگي نتيجه عوامل محسوس و نامحسوس است كه خلاقيت مردم از طريق آنها متجلي مي‌شود. اين عوامل عبارتند از زبان, آداب و رسوم مذهبي, باورها مكانها و يادمانهاي تاريخي, ادبيات, كارهاي هنري, آثار موجود در آرشيو, مركز اسناد كتابخانه.
با شناخت و تجزيه و تحليل فرهنگ, ميراث فرهنگي اعم از يادمانهاي تاريخي بنا شده توسط پيشينيان, اشياء و ابزار و ادوات روزمره آنان, آداب و رسوم و سنتها, و ارزش حاصل از آزمايشات و تجارب پي در پي گذشتگان و آثار مطلوب تاريخي اجتماعي و جغرافيايي به جاي مانده, مي‌توان در حل بسياري از مسائل فرهنگي, اجتماعي و اقتصادي جوامع, توفيق بدست آورد.
شناخت وضع موجود پديده‌هاي فرهنگي در ابعاد و اشكال مختلف بر اساس حقايق عيني, منجر به كشف تنگناها, موانع, نيازها و موارد مشابه مي‌شود به دست يافتن و تكامل بخشيدن به ذخاير فرهنگي موجود مي‌توان آنان را به آيندگان سپرد و بدين وسيله به تمدن بشري دوام و ثبات بخشيد و به درجات متعالي دست يافت. يكي از راه‌هاي دستيابي به فرهنگ صحيح آشنا شدن مردم جهان به ميراث فرهنگي و تاريخي يكديگر و از طريق آن دست يافتن به تفاهم بين‌المللي است صنعت توريسم از جمله ابزاري است كه مي‌تواند زمينة اين آشنايي را فراهم سازد.
ميراث جهاني امروز به دو دستة طبيعي و فرهنگي تقسيم مي‌شوند ميراث طبيعي شامل آن دسته از پديده‌هاي طبيعي است كه با ويژگيهاي خاص خود بعنوان جاذبه‌هاي طبيعي جهانگردي نه تنها اكوتوريست‌ها را به سوي خود جلب مي‌كند بلكه توريست‌هاي فرهنگي نيز شيفته ديدار آنها هستند.
براساس آمار جهاني توريسم (WTO) 90% از مجموع جهانگردان سال 1992 ميلادي را در جهان توريستهاي فرهنگي تشكيل داده‌اند.

و….

فهرست مطالب:
عنوان …………………………………………………………………………………………………….. صفحه
پیشگفتار-معرفی موضوع طرح…………………………………………………………………………….5
فصل اول (کلیات)
اهداف و ضرورتهای ایجاد موزه فرهنگ و هنر………………………………………………………….7
1ـ1- اهداف و ضرورت های ایجاد موزه فرهنگ و هنر ………………………………………………………..8
(مطالعات فرهنگی و هنری و تاریخی همدان)………………………………………………………… 9
1ـ2ـ1-مطالعات فرهنگی و هنری……………………………………………………………………………10
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………..10
تعریف هنر ………………………………………………………………………………………………………10
تعریف و ریشه یابی واژه فرهنگ ……………………………………………………………………………….12
تعریف اصطلاحی فرهنگ ………………………………………………………………………………………12
دیدگاه فلسفه شرق ……………………………………………………………………………………………..13
نظام شناخت ها و باورها ………………………………………………………………………………………..14
نظام ارزشها و گرایشها ………………………………………………………………………………………….14
نظام رفتارها و کردارها ………………………………………………………………………………………….14
فرهنگ و میراث فرهنگی ………………………………………………………………………………………14
رابطه فرهنگ و طبیعت …………………………………………………………………………………………15
1-2-2-پیشینه تاریخی همدان ……………………………………………………………………………….16
زبان و گویش ……………………………………………………………………………………………………18
دین و مذهب ……………………………………………………………………………………………………19
آداب و رسوم سنتی گذشته در زندگی مردم استان ……………………………………………………………..19
آداب و رسوم به هنگام تغییر فصول سال ………………………………………………………………………19
مراسم تعزیه خوانی ……………………………………………………………………………………………..20
زورخانه سنتی ……………………………………………………………………………………………………20
چایخانه سنتی …………………………………………………………………………………………………..21
پوشاک …………………………………………………………………………………………………………..21
مناطق مهم تاریخی-فرهنگی …………………………………………………………………………………..23
(مشخصات عمومی موزه ها) …………………………………………………………………………….27
1-3-1-مکان یابی ساختمان موزه ……………………………………………………………………………28
1-3-2-فضا و نمایش …………………………………………………………………………………………29
ویترین …………………………………………………………………………………………………………..30
تالار ورودی ……………………………………………………………………………………………………..31
نور در فضاهای نمایش ………………………………………………………………………………………….31
منابع نوری ………………………………………………………………………………………………………32
مراکز جنبی در موزه ها …………………………………………………………………………………………33
کتابخانه و مرکز اسناد …………………………………………………………………………………………..34
کارگاه ……………………………………………………………………………………………………………35
آزمایشگاه ………………………………………………………………………………………………………..35
مکان مطالعه …………………………………………………………………………………………………….35
به نمایش گذاشتن اشیاء ………………………………………………………………………………………..36
تحرک …………………………………………………………………………………………………………..38
1-3-3-حفاظت و امنیت در موزه ها …………………………………………………………………………38
امنیت در موزه ها ……………………………………………………………………………………………….39
سارقان خارجی ………………………………………………………………………………………………….39
وسایل حفاظتی ………………………………………………………………………………………………….40
سارقان داخلی …………………………………………………………………………………………………..40
فصل دوم ( مصادیق و نمونه ها )
(بررسی و نقد نمونه های مشابه ) ………………………………………………………………………42
2-1-1 الف)نمونه های داخلی…………………………………………………………………………………43
موزه هنر های معاصر تهران ……………………………………………………………………………………43
فرهنگسرای نگارستان ………………………………………………………………………………………….46
موزه مردم شناسی کاخ گلستان …………………………………………………………………………………51
موزه مردم شناسی کاخ سعد آباد ………………………………………………………………………………..53
2-1-2 ب) نمونه های خارجی ………………………………………………………………………………..54
موزه هنر مدرن سانفرانسیسکو ………………………………………………………………………………….54
موزه هنر هلسینکی فنلاند(کیاسما) ……………………………………………………………………………..57
مرکز فرهنگی ژان ماری تجیبائو ……………………………………………………………………………….61
2-1-3-نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………….64

فصل سوم ( مکان و خصوصیات اقلیمی )
: (بررسی خصوصیات اقلیمی محیطی و سایت پلان)……………………………………………….66
3-1-1-خصوصیات جغرافیایی استان همدان ………………………………………………………………..67
موقعیت ………………………………………………………………………………………………………….67
تقسیم بندی سیاسی استان همدان ……………………………………………………………………………..68
شرایط اقلیمی همدان …………………………………………………………………………………………..69
آب و هوا ………………………………………………………………………………………………………..70
بررسی وزش باد در شهر همدان ………………………………………………………………………………..73
موقعیت و زوایای تابش خورشید ………………………………………………………………………………..75
نتیجه گیری ……………………………………………………………………………………………………..76
3-1-2-زمین شناسی استان همدان ………………………………………………………………………….77
3-1-3-ویژگیهای اجتماعی …………………………………………………………………………………..78
جمعیت ………………………………………………………………………………………………………….78
توزیع تراکم نسبی ………………………………………………………………………………………………79
3-1-4-نکات طراحی اقلیمی …………………………………………………………………………………79
اولویت بندی در اهداف عمده طراحی اقلیمی …………………………………………………………………..79
ویژگیهای معماری مناطق سرد …………………………………………………………………………………80
الف) کاهش تاثیر باد در اتلاف حرارت ساختمان ……………………………………………………………….80
ب) بهره گیری از انرژی خورشید ……………………………………………………………………………….81
ج) بهره گیری از شرایط مناسب هوای خارج …………………………………………………………………..81
3-1-5-توصیف سایت انتخابی جهت مجتمع فرهنگی و هنری …………………………………………….82
علل انتخاب سایت ………………………………………………………………………………………………82
تحلیل سایت …………………………………………………………………………………………………….83
دید و منظر از سایت …………………………………………………………………………………………….84
فصل چهارم (استانداردها و ضوابط )
(سرانه ها،ظرفیت پروژه و جداول فضاها) …………………………………………………………….88
4-1-1-سرانه مختلف مورد استفاده در بخشهای مختلف طرح ……………………………………………..89
سرانه فضاهای اداری ……………………………………………………………………………………………89
سرانه فضاهای آموزشی …………………………………………………………………………………………90
سرانه فضاهای نمایشگاهی (موزه ها) …………………………………………………………………………..91
سرانه سالن های سخنرانی ……………………………………………………………………………………..91
سرانه فضاهای آزمایشگاهی …………………………………………………………………………………….91
سرانه مورد محاسبه کتابخانه ……………………………………………………………………………………91
سرانه مورد محاسبه رستوران ……………………………………………………………………………………92
سرانه پارکینگ ها ……………………………………………………………………………………………….92
4-1-2-جداول تعیین ظرفیت بخشهای اصلی موزه ………………………………………………………….92
(استانداردهای معماری فضاهای عام و خاص) ……………………………………………………..97
4-2-1-استانداردهای فضاهای عمومی ………………………………………………………………………98
پلکانها و سطوح شیبدار …………………………………………………………………………………………98
پارکینگ ها ……………………………………………………………………………………………………..98
فضاهای بهداشتی ……………………………………………………………………………………………….98
4-2-2-استاندارد فضاهای خاص …………………………………………………………………………….99
بررسی استاندارد گالری ها (موزه) ………………………………………………………………………………99
استاندارد سالن های چند منظوره (اجتماعات و گردهمایی) …………………………………………………….99
4-2-3-استاندارد فضاهای آموزشی ………………………………………………………………………..100
الف) کلاسهای آموزشی ………………………………………………………………………………………100
ب) کارگاهها …………………………………………………………………………………………………..101
4-2-4-استاندارد فضاهای اداری و سایر فضاها ……………………………………………………………101
استاندارد در آزمایشگاهها ……………………………………………………………………………………..102
استاندارد در فضاهای کتابخانه ………………………………………………………………………………..103
استاندارد در رستورانها …………………………………………………………………………………………103
فصل پنجم ( ارائه طرح )
(اسکیسهای اولیه طراحی )…………………………………………………………………………….105
5-1-1-مبانی نظر طرح ……………………………………………………………………………..106
5-1-2-کانسبت شماره 1 …………………………………………………………………………………..107
5-1-3-کانسبت شماره 2 …………………………………………………………………………………..108
5-1-4-کانسبت شماره 3 …………………………………………………………………………………..108
5-1-4-کانسبت شماره 4 …………………………………………………………………………………..109
5-1-5-کانسبت شماره 5 …………………………………………………………………………………..109
(اسکیسهای کانسبت اولیه تایید شده) ………………………………………………………………110
5-2-1 دیاگرام های اهمیت قسمت های طرح ……………………………………………………111
5-2-2 لکه گذاری بخش های مختلف موزه ……………………………………………………..112
(معرفی طرح نهایی و نقشه های مربوطه) …………………………………………………………113
( فهرست منابع )
منابع و مآخذ بر حسب ترتیب الفبا…………………………………………………………………………….120

فصل اول
1-تصویر (1-4-1) مکان یابی ساختمان موزه ……………………………………………………………….29
2-تصویر (1-4-2) لی اوت های نمایش شیئ در فضا ………………………………………………………37
فصل دوم
3-تصویر (2-1-7) چشم اندازی از موزه هنرهای معاصر ……………………………………………………43
4-تصویر (2-1-8) پلان همکف موزه هنرهای معاصر ………………………………………………………44
5-تصویر (2-1-9) چشم انداز بخشهای مختلف موزه هنرهای معاصر ……………………………………..45
6-تصویر (2-1-10) فضای داخلی فرهنگسرای نگارستان ………………………………………………….46
7-تصویر (2-1-11) چشم اندازی از فضای پژوهشی ……………………………………………………….48
8-تصویر (2-1-12) مقطع طولی از فرهنگسرای نگارستان ………………………………………………..50
9-تصویر (2-1-13) پلان طبقات فرهنگسرای نگارستان …………………………………………………..50
10-تصویر (2-1-14) چشم اندازی از کاخ گلستان …………………………………………………………51
11-تصویر (2-1-15) فضای داخلی مجموعه کاخ گلستان …………………………………………………52
12-تصویر (2-1-16) فضای گالری مردم شناسی ………………………………………………………….52
13-تصویر (2-1-17) چشم اندازی از موزه سعد آباد ……………………………………………………….53
14-تصویر (2-1-18) فضای داخلی موزه …………………………………………………………………..53
15-تصویر (2-1-19) موزه هنر معاصر سانفرانسیسکو ……………………………………………………..54
16-تصویر (2-1-20) پلان طبقات موزه ……………………………………………………………………56
17-تصویر (3-1-21) مقطع طولی ………………………………………………………………………….56
18-تصویر (2-1-22) مقطع عرضی …………………………………………………………………………56
19-تصویر (2-1-23) چشم انداز ورودی مجموعه ………………………………………………………….56
20-تصویر (2-1-24) موزه هنر هلسینکی ………………………………………………………………….57
21-تصویر (2-1-25) پلان طبقه همکف …………………………………………………………………..57
22-تصویر (2-1-26) چشم اندازی از ورودی مجموعه …………………………………………………….59
23-تصویر (2-1-27) نمای دیگر از مجموعه ………………………………………………………………59
24-تصویر (2-1-28) پلان طبقات …………………………………………………………………………60
25-تصویر (2-1-29) چشم اندازی از فضای داخلی مجموعه ……………………………………………..60
26-تصویر (2-1-30) مجموعه فرهنگی ژان ماری ………………………………………………………..61
27-تصویر (2-1-31) برش از روی سرسراها ……………………………………………………………….63
28-تصویر (2-1-32) پلان مجموعه ……………………………………………………………………….63
29-تصویر (2-1-33) نمای اصلی …………………………………………………………………………..63
فصل سوم
30-تصویر (3-1-1) موقعیت استان همدان در ایران ………………………………………………………..67
31-تصویر (3-1-2) موقعیت استان همدان در طول و عرض جغرافیایی …………………………………..68
32-تصویر (3-1-3) تقسیم بندی سیاسی استان همدان ……………………………………………………68
33-تصویر (3-1-4) همدان و استقرار در منطقه کوهستانی ………………………………………………..69
34-تصویر (3-1-5) وضعیت وزش باد در شهر همدان ……………………………………………………..74
35-تصویر (3-1-6) جهت ساختمان در رابطه با اقلیم سرد …………………………………………………76
36-تصویر (3-1-7) جدول بیوکلیماتیک ……………………………………………………………………76
37-تصویر (3-1-8) مطالعات زلزله شناسی …………………………………………………………………77
38-تصویر (3-1-9) تحلیل سایت …………………………………………………………………………..83
39-تصویر (3-1-10) 1 الی 9 :دید و منظر هایی از سایت ………………………………………………..85
فصل پنجم
40-تصویر (5-1-1) کانسبت شماره 1 ……………………………………………………………………107
41-تصویر (5-1-2) کانسبت شماره 2 ……………………………………………………………………108
42-تصویر (5-1-3) کانسبت شماره 3 ……………………………………………………………………108
43-تصویر (5-1-4) کانسبت شماره 4 ……………………………………………………………………109
44-تصویر (5-1-5) کانسبت شماره 5 ……………………………………………………………………109
45-تصویر (5-2-1) اسکیسهای مرحله اول طراحی(کانسبت تایید شده) …………………………………111
46- تصویر (5-2-2) لکه گذاری بخشهای مختلف در طرح تایید شده …………………………………..112
فصل اول
1-جدول (1-2-1) تاریخ نگاری شهر همدان ………………………………………………………………..18
2-جدول (1-2-2) اماکن تاریخی شهر همدان ………………………………………………………………23
3-جدول (1-2-3) مناطق مهم گردشگری شهر همدان …………………………………………………….26
فصل سوم
22-جدول (3-1-1) میانگین متوسط رطوبت نسبی ماهیانه همدان ………………………………………..70
23-جدول (3-1-2) توزیع فصلی معدل میانگین متوسط رطوبت نسبی ……………………………………70
24-جدول (3-1-3) میزان رطوبت و بارندگی در همدان ……………………………………………………71
25-جدول (3-1-4) میانگین حداکثر درجه حرارت ماهیانه …………………………………………………71
26-جدول (3-1-5) میانگین حداقل درجه حرارت ماهیانه ………………………………………………….72
27-جدول (3-1-6) میانگین تعداد ساعات آفتابی طی روزهای مختلف ……………………………………72
28-جدول (3-1-7) اوضاع جوی شهر همدان ………………………………………………………………73
29-جدول (3-1-8) نمودار جهت و سرعت وزش باد ……………………………………………………….74
30-جدول (3-1-9) مساحت،جهت و تراکم نسبی جهت استان …………………………………………….78
فصل چهارم
31-جدول (4-1-1) زیر بنای مفید هر یک از بخشهای اصلی موزه ………………………………………..92
32-جدول (4-1-2) لیست فضاهای مربوط به بخش اداری ………………………………………………..93
33-جدول (4-1-3) لیست فضاهای مربوط به بخش نمایشی ……………………………………………..94
34-جدول (4-1-4) لیست فضاهای مربوط به بخش آموزشی ……………………………………………..95
35-جدول (4-1-5) لیست فضاهای مربوط به بخش پژوهشی …………………………………………….95
36-جدول (4-1-6) لیست فضاهای مربوط به بخش خدمات رفاهی ………………………………………96
37-جدول (4-1-7) لیست فضاهای مربوط به بخش خدمات پشتیبانی ……………………………………96

فصل پنجم
17-دیاگرام (5-2-1) درجه اهمیت قسمت های مختلف طرح نسبت به هم ……………………………..111

تصاویر فایل: