عنوان :  مقاله و پروژه های معماری و عمران

موضوع : ورودي در معماري ايران ( در )

ارسال شده از :آرشیو سایت

فضاي ورودي در معماري ايران

فضاي ورودي در معماري ايران به تدريج از چنان اهميتي برخوردار شده بود كه مي توان بخش مهمي از تحول و تكامل معماري سنتي كشور را در آن مشاهده كرد . يكي از نكات مهم درباره روند تكاملي طراحي فضاهاي ورودي بخصوص فضاي ورودي مساجد ، اين است كه فضاي ورودي در ابتدا تنها از يك جزء فضا كه درگاه ناميده مي شود ، تشكيل مي شده . در حالي كه به تدريج و در طي يك روند تاريخي تعداد آن به هفت جزء فضا : جلوخان ، پيش طاق ، درگاه ، هشتي ، دالان ، ايوان و ساباط رسيد . البته نحوه طراحي فضاي ورودي در ارتباط با سطوح و حجم هاي مجاور آن تزئينات آن و ساير موارد مربوط به طراحي آنها نيز توسعه يافت . در طراحي فضاي ورودي هر يك از بنا ها اهداف و اصولي متناسب با آن بنا از جمله : حفظ محرميت افراد خانواده ، ورود با خضوع ، ورود به تدريج ، آساني دسترسي به فضا هاي داخلي يا ايجاد دشواري در آن ، شاخص و خوانا نمودن بنا در سيماي شهر ، ايجاد پيوند بين بناهاي بزرگ و عمومي با فضاهاي شهري در نظر گرفته مي شد .

امیدوارم از این پروژه که از آرشیو سایت ارسال شده راضی باشید.

از همینجا از شما عزیزان درخواست دارم هر اطلاعاتی که در ارتباط با رشته معماری و عمران در اختیار دارید برایم ارسال کنید تا با نام خودتان در سایت انتشار بدم و بقیه دوستان هم استفاده کنند.

برای دانلود به ادامه مطلب بروید…

توضیحات : ورودی در معماری ایران ( در ) – دانلود مقالات معماری و عمران – پارسا کد و پارسی کد

فضاهاي ورودي در بعضي از بناها

مساجد

بسياري از مساجد بزرگ به خصوص مسجد هاي جامع داراي وروديها و درگاه هاي متعددي بودند تا نمازگزاران به فضاي دروني مسجد به سادگي دسترسي داشته باشند . فضاي ورودي كه در قرن اول هجري چنداني برخوردار نبود به صورت روز افزوني مورد توجه معماران قرار گرفت . به تدريج طراحي فضاي ورودي مسجدها به نحوي كه از لحاظ موقعيت بر روي محور تقارن صحن و روبروي جبهه قبله باشد و امتداد جهت و مسير ورود به صحن در امتداد راستاي محور قبله قرار گيرد به يك اصل در طراحي فضاي ورودي مساجد مهم تبديل شد .

كاروانسراها

فضاي ورودي كاروانسراها (نوع بياباني آنها ) به خصوص كاروانسراهايي كه از لحاظ امنيتي در نقاط حساسي قرار داشتند ، به نحوي ساخته مي شد كه از لحاظ مقاومت در برابرحمله راهزنان از استحكام كافي برخوردار باشد . كمابيش همه كاروانسراهاي بياباني تنها داراي يك ورودي بودند تا نظارت بر رفت و آمد كاروانيان و

كالاها بهتر صورت گيرد ، در حالي كه بسياري از كاروانسراهاي شهري بيش از يك ورودي داشتند تا دسترسي به كاروانسرا از داخل بازار و معابر مجاور آن بهتر انجام شود .

خانه ها

فضاي ورودي خانه ها در معماري اسلامي به تبعيت از اهداف مذهبي و اجتماعي به صورتي طراحي مي شد كه افراد به صورت ناگهاني و يكدفعه وارد فضاي خانه نشوند ، و همچنين از فضاي ورودي به فضاهاي داخلي خانه ديد مستقيم وجود نداشته باشد . به همين جهت طراحي فضاي ورودي در عموم خانه هاي درونگرا به شكلي به شكلي بود كه مسير حركت در امتداد محوري غير مستقيم شكل مي گرفت و عموما در يكي از گوشه هاي حياط يا نزديك به آن ، به فضاي درون مرتبط مي شد . بنابر اين يكي از اهداف مهم در طراحي فضاي ورودي خانه ها نه تسهيل حركت ، بلكه كنترل آن و طولاني نمودن مسير حركت از بيرون به درون بوده است .

حمام ها

حمام ها از لحاظ فضاي ورودي داراي هدف خاصي بوده اند و آن جلوگيري از تبادل حرارتي ناخوشايند و غير قابل كنترل بين فضاي بيرون و فضاي درون حمام بوده است تا به اين ترتيب هواي داخل از حرارت كافي برخوردار باشد و وارد شوندگان يا خارج شوندگان از حمام در معرض تغيير ناگهاني هوا قرار نگيرند .

اجزاي تشكيل دهنده ورودي :

هر فضاي ورودي از يك يا چند جزء تشكيل مي شده است كه هر كدام از آنها داراي خصوصيات كاركردي و كالبدي كمابيش معيني بوده است .

• جلوخان : فضايي وسيع و بزگ است كه در جلوي پيش طاق بعضي از بناهاي بزرگ و مهم طراحي و ساخته مي شده است . يكي از اهداف آن اهميت بخشيدن به فضاي ورودي بنا و تمايز آن از فضاي معبر يا ميدان بوده است . احداث يك حوض متناسب با ابعاد جلوخان نوعي الگوي رايج در طراحي و احداث بسياري از جلوخانها بوده است .

•  پيش طاق : فضايي سر پوشيده و نيمه باز مانندايوان است كه در جلوي درگاه ورودي طراحي و ساخته مي شده و فضاي دسترسي را از فضاي معبر متمايز مي كرد . توقف و انتظار براي ورود به بنا در همين صورت مي گرفته است .

• درگاه : فضاي كوچكي است كه در ورودي در آن قرار مي گيرد . از لحاظ ساختماني فضايي است كه در دو سوي آن دو جرز يا ديوار قرار گرفته است كه چهار چوب در ورودي در آن نصب شده است . عمق درگاه در بسياري از بناها در حدود نيم متر است ، اما اندازه آن تا حدود 5/1 متر نيز         مي رسيده است .
• هشتي : هشتي يا كراس فضايي است كه در بسياري از انواع فضا هاي ورودي طراحي و ساخته    مي شده است . اين فضا غالبا بلافاصله پس از درگاه قرار مي گرفته است و يكي از كار كردهاي آن تقسيم مسير ورودي به دو يا چند جهت بوده است . در برخي از بناهاي عمومي يا خانه ها دو يا چند را از داخل هشتي منشعب مي شده كه هر يك از آنها به فضايي خاص و از جمله به فضاي باز داخلي بنا منتهي مي شده است .
• دالان : ساده ترين جزء فضاي ورودي است كه تامين ارتباط و دسترسي بين دو مكان مهمترين كاركرد اصلي آن مي باشد . در برخي از بناها تغيير امتداد و جهت مسير عبور در دالان صورت     مي گرفته كه به اين ترتيب مساله محرميت را توسط دالاني كه در امتدادي غير مستقيم به حياط ختم مي شد ختم مي كردند .
• ايوان : از دوره ايلخانان آثاري مانند مسجد ورامين بر جاي مانده است كه ايوان در آنها به عنوان يكي از اجزاي فضاي ورودي مورد استفاده قرار گرفته است .
• ساباط : غالبا بخشي از فضاي معبر را كه سر پوشيده و مسقف مي شد ساباط مي ناميدند . سرپوشيده شدن معبر در شهر هاي گرم موجب ايجاد سايه و پديد آمدن فضايي مطلوب براي حركت يا توقف افراد مي شد . معمولا ساباط در جلوي ورودي بناهايي ساخته مي شد كه فاقد يك جلوخان بزرگ بوده است .
• رواق : از لحاظ كالبدي فضايي سرپوشيده ، نيمه باز و ممتد و از كنبه كاربردي فضايي ارتباطي با ماهيتي متفاوت از فضاي ورودي است كه غالبا در پيرامون حياط يا در پيرامون يك فضاي ساخته شده برون گرا احداث مي شده است .