آرامگاه شيخ صفي الدين و ساختمان هاي پيرامون آن در سده ي هشتم بنياد نهاده شده، گر چه به گواهي آثار بازمانده، پيش از روزگار شيخ صفي در آنجا ساختمان هايي بوده است. ولي آنچه امروز ديده مي شود از شيوه ي آذري و افزوده هاي پس از آن شيوه ي اصفهاني است که از شاهکارهاي معماري بشمار مي رود.

ساختمان هاي پيرامون آرامگاه يا گنبد الله الله در برگيرنده ي خانقاه چيني خانه، آرامگاه شاه اسماعيل و بي بي آغا ماه منير، حرم خانه، جنت سراء تالار تنبي و چله خانه مي باشد.

صفي الدين اردبيلي بين سالهاي 647- 651 هجري متولد شد و بعدها بنام شيخ صفي مورد احترام همگان قرار گرفت. شيخ صفي منسوب به حضرت موسي کاظم (ع) شده و با شيخ زاهد گيلاني نسبت خانوداگي داشت. زندگي او پيش از حمله مغول آغاز شده تا سالهايي از ايلخاني ادامه داشته است. او در حدود سال 735 وفات يافت. شاه اسماعيل صفوي از اعقاب شيخ صفي  بود که پايه گذار حکومت صفوي شد.

مجموعه ي شيخ صفي اردبيلي داراي چهار حياط بوده است : حياط باغچه (بزرگ ترين)، حياط بزرگ که مجموعه ي بناهاي اصلي دور آن قرار دارند، حياط کوچک، فضايي بين دو حياط باغچه و حياط بزرگ و حياط جنوبي يا شهيد گاه، ديگر فضاهاي مهم اين مجموعه عبارتند از : مقبره ي شيخ صفي، مسجد جنت سرا، چيني خانه، حرم خانه، شاه نشين، مقبره ي شاه اسماعيل و چندين فضاي ديگر.

برای دانلود به ادامه مطلب بروید…

نام فایل : پروژه معماری اسلامی , مقبره شیخ صفی الدین اردبیلی , دانلود پروژه های معماری

فرمت فایل: pdf JPG  Word

حجم : 8 مگابایت

 

 —- دانلود ( لینک  مستقیم ) 

 

 

پروژه های معماری اسلامی 2 هم اضافه شد! جدید

پروژه آشنائی با معماری اسلامی – خانه ی تاریخی عباسیان کاشان – متن گزارش ، تصویر و نقشه ها

پروژه آشنایی با معماری اسلامی – مسجد جامع کاشان – متن گزارش ، تصویر و نقشه های مسجد جامع

دانلود پروژه معماری اسلامی – خانه ی تاریخی طباطبایی های کاشان – متن گزارش ، تصویر و نقشه ها

 

 

رمز عبور : www.parsacad.com

توضیحات : پروژه معماری اسلامی , مقبره شیخ صفی الدین اردبیلی , دانلود پروژه های معماری

 

 

ورودي اصلي بنا، به ميدان بزرگ و چارگوش بنام ميدان بازار باز مي شده است. در اين ميدان فعاليت هاي بازرگاني صورت مي گرفته است. سر در باشکوه اصلي بنا در اين ميدان بوده است. حياط باغچه با عرضي حدود 27 متر و طولي بين 89 و 110 متر با طراحي باغ هاي ايراني ساخته شده بود. اين حياط محل استقرار زوار بوده است و آنها در ايوانچه هاي کوچک تعبيه شده، اسکان داده مي شدند. آشپزخانه اي در اين حياط قرا داشته است که براي طبخ غذاي زوار و مستمندان مورد استفاده قرار مي گرفته است. روايت است که شاه عباس در روز سه بار نذري به افراد ياد شده مي داده است. حياط کوچک بين دو حياط باغ و حياط بزرگ، نقش واسطه اي داشته است. به اين معنا که مراسم زوار از اين قسمت با بوسيدن درهاي نقره شروع مي شده و آنجا مي بايست عصا و اسلحه ي زايران تحويل مي شده است. انواع تزئينات در اين قسمت بنا بکار گرفته شده است.

پس از دو حياط ياد شده حياط بزرگ قرار دارد. اضلاع حياط 31 متر در 16 متر است. فضاهاي اطراف اين حياط هيچ يک شبيه به هم نيستند. در بخش متمايل به قبله يا ورود به حياط نه تاقنما ديده مي شود. ديوار طرف مقابل آن به آرامگاه شيخ صفي محدود مي شود. در ضلع غربي مسجد جنت سر و و در ضلع شرقي اتاق هاي متولي واقع شده اند. در وسط حياط حوضي کوچک قرار دارد.

احتمال داده مي شود که قديمي ترين بخش مجموعه بناي هشت گوش جبهه ي غربي يا مسجد جنت سر باشد. بعضي از سياحان آن را با ناپلئون مقايسه کرده اند. اضلاع خارجي اين بنا داراي تاقنماهاي پنج گوش پنجره اي مانند است که چفدهاي جناغي آنرا پوشانده است. در ضلع رو به حياط مسجد، ايواني قرار دارد که با شبکه ي چوبي داراي طرحهاي هندسي مدود مي شود. به نظر مي رسد که اين عمارت قديمي ترين بناي مجموعه باشد و تاريخ آن به قرن هشتم هجري نسبت داده مي شود.

نماي مقبره ي شيخ صفي که رو به حياط است ويژگي هاي منحصر به فردي دارد. عناصر نما از خطوط عمودي و افقي تبعيت مي کنند. انواع کاشيکاري، طرح هاي قاب، مقرنس کاري و آجرکاري، در اين نما بکار گرفته شده است. پس از ورود به يک راهرو در سمت راست آن ورود به نماز خانه قرار دارد. سر در ورود به اين بخش از بنا بسيار پر کار و با تناسبات جالب است. هر چند که نسبت ارتفاع سد در به عرض آن حدود 5 به 1 است اما با تهيدات تزئيني اين نسبت متعادل شده است. نماز خانه اتاق مستطيل شکلي است که در اضلاع اطول آن تاقنماي چهارگوش دو طبقه اي قرار دارد. در داخل اين نمازخانه انواع تزئينات و مقرنس بکار گرفته شده است. جالب توجه است که براي رسيدن به قلب مجموعه يا بناي شيخ صفي، سلسله مراتب حرکتي وجود دارد، ابتدا سر در، راهرو، سپس نمازخانه که خود به سه بخش ورودي، نمازخانه و شاه نشين تقسيم مي شود و در نهايت رسيدن به بقعه.

آرامگاه بناي هشت گوش منظمي است که ديوارهاي آن تاقنماي ساده دارد. قسمت خارجي مقبره برج مدوري است که بر روي پايه اي سنگي قرار گرفته و داراي گنبد نوک تيزي است. طرح هاي هندسي روي نماي بيروني مقبره داراي تنوع زيادي است. بدنه اصلي استوانه اي شکل مقبره معقلي است از حرف الله و آجرهاي قرمز رنگ، در بالاي آن کتيبه اي قرار دارد، و بر فراز آن طرحي ديگر بر روي گنبد، در جنوب شرقي مقبره شيخ صفي حياط چهارگوش و عمارتي مربع شکل است که ظاهرا مقبره ي بانويي مي باشد. گنبد آن شبيه به مقبره ي شيخ صفي ولي با قاعده ي مربع شکل است. ارتفاع آن از گنبد شيخ صفي کمتر است.

عمارت گنبد داري بنام چيني خانه ي گوشه ي شرقي مجموعه بنا و نمازخانه را تشکيل مي دهد. طرح بنا مربع شکل است که گوشه هاي آن پخ مي باشد و در هر يک از اضلاع بنا يک تورفتگي چند وجهي قرار دارد. بدنه ي بخشي از ديوار چيني خانه تا ارتفاعي حدود 5/2 متر کاشي کاري شده است و سپس روي آن تاقنماهاي پرکار گچي، شبيه به اتاق ساز عالي قاپو، ديده مي شود، تبديل از چهارضلعي به هشت گوش در اين بنا بوسيله ي تاقهاي بزرگ و کاربندي انجام شده است. در چيني خانه چند صد ظرف چيني قرار داشت که به مصرف خوراک دادن سلاطين و بزرگان مي رسيده است. در چيني خانه تعداد زيادي کتاب نفيس نگهداري مي شده است»

                                          مسجد جنت سرا

   در سمت چپ سرسرای ورودی، مسجد جنت سرا قرار گرفته. جنت سرا به صورت فضای هشت ضلعی طراحی شده و فاقد محراب است. چنین به نظر می‌رسد که فضای جنت سرا بیشتر برای انجام مراسم صوفیانه و گرفتن مجالس سماع عارفانه بوده و سنگ میدان یا «میدان داشی» آن هنوز در مجموعه بقعه شیخ صفی الدین موجود است. مسجد جنت سرا در گذشته دور دارای سقف گنبدی بوده که پس از فرو ریختن در دوره قاجاریه، سقفی چوبی و مسطح روی آن ایجاد شد که بر ۱۶ ستون چوبی استوار شده است. مسجد جنت سرا از نمای بیرونی مشرف به صحن داخلی سرسرای عظیمی است که در مقابل آن پنجره مشبک گره چینی نصب شده و در جناحین آن دو نیم قوس در ورودی اتاق متولی قرار گرفته است.

                                                 قندیل خانه

این بخش در حقیقت قسمت اصلی بناست و دقیقا رو به روی سرسرای ورودی در دو طبقه قرار گرفته است. پنج پنجره چوبی در طبقه فوقانی و پنج پنجره در زیر آن نمای بسیار زیبایی را قندیل خانه بخشیده است

                                        وضعیت کنونی بقعه

سردر اصلی و کاشی کاری بقعه شیخ صفی الدین تا سال ۱۳۲۱ خورشیدی در ضلع شمالی میدان فعلی عالی قاپو قرار داشته که در آن سال بقایای سردر به دستور اداره کل باستان شناسی برداشته شد و کاشیهای معرق آن فعلا در انبار بقعه نگهداری می‌شوند. سردر مذکور در زمان شاه عباس دوم برای بقعه ساخته شد و زیر نظر اسماعیل نقاش اردبیلی در سال ۱۰۵۷ به اتمام رسید. در حال حاضر هیچگونه آثاری از این سردر مشهود نیست. امروزه از ضلع شرقی میدان عالی قاپو با گذشتن از در چوبی بزرگ وارد حیاط مشجر مستطیل شکل بقعه به ابعاد ۹۲*۵/۲۶ متر می‌شویم. دور تا دور این حیاط با دیوارهای آجری که از روی ازاره سنگی و به صورت تاقنما ساخته شده محصور گشته است. ضلع شرقی حیاط مذکور با دری به ابعاد 1450*570 سانتی متر غیر مسقف باز می‌شود. این راهرو بینابین حیاط بزرگ مشجر و صحن اصلی قرار دارد. راهروی مذکور با دری در ضلع شمالی به محوطه شهیدگاه و در ضلع جنوبی به محوطه‌ای معروف به «چله خانه» یا قربانگاه مرتبط می‌شود که در سالهای اخیر در مشرف به شهیدگاه مسدود شده است. دیوارهای جانبی این راهرو دارای تاقنمای کاشی کاری بوده که به مرور ایم ریخته و اکنون قسمتی از آ« بازسازی شده است. راهرو مذکور با گذشتن از محوطه کوچک درگاه سنگی به صحن اصلی متصل می‌شود. صحن اصلی حیاطی است مستطیل شکل به ابعاد ۴۰/۳۰*۱۰/۱۶ متر مفروش با تخته سنگهای صاف که حوضی در وسط آن قرار دارد. درگذشته در وسط این حوض چاه آبی بوده است که با استفاده از سطل و طناب برای وضو گرفتن از آن استفاده می‌شده است. این چاه در حال حاضر مسدود شده است.

                                                 چینی خانه

چینی خانه در قسمت شرقی قندیل خانه یا رواق اصلی قرار گرفته که با دو ورودی باریک با دارالحفاظ ارتباط می‌یابد. ساختمان چینی خانه دارای جهار شاه نشین و دارای تاقنماهای فوق العاده زیبا و نفیس از نوع مقرنس گچی است که روی آن نقاشی و طلاکاری شده است. هماهنگی و توازن رنگها با سطوح مقرنس از اسلیمها و گلهای مختلف منظره‌ای شگفت انگیز را ایجاد کرده است. این مکان در دوره صفویه محل نگهداری نگهداری ظروف زرینه، سیمینه و ظروف سفارشی شاه عباس اول از کشور چین بوده است.

            بخش های مختلف مجموعه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی

آنگونه که بیوک جامعی (۱۳۷۹) به نقل از کتاب «صریح الملک» عنوان کرده است، بخش های مختف بقعه شیخ صفی الدین عبارت‌اند از:

۱ . حرم و دارالحفاظ

۲ . مقبره شاهزادگان در جانب شرقی دارالحفاظ

۳ . ایوان بزرگ رو به قبله دارالحدیث که از آثار دوران شاه اسماعیل اول بوده و در دو جانب غربی و شرقی آ« مقبره های مسقفی از اولاد و مشایخ صوفیه قرار داشته است.

۴.  چله خانه های قدیم و جدید و محل جلوس شیخ صفی الدین بوده است.

۵ . مقبره مادر شاه طهماسب

۶ . مقصوره‌ای در برابر ایوان دارالحدیث

۷.  محوطه شهیدگاه در شمال گنبد دارالحدیث

۸ . محل جلوس شیخ صدرالدین موسی

۹.  حجره ها که از چهل عدد بیشتر بوده

۱۰ . صفه مزارهای برخی از امیران و سران خاندان صفوی

۱۱.  نانوا خانه یا آشپزخانه

۱۲. آشپزخانه و دیگ خانه و حجره های متعلق به آن و ایاغ خانه

۱۳.  حجره رو به مزار شیخ صفی الدین که آرامگاه مشایخ صوفیه بوده است.

۱۴ . شربت خانه در کنار چشمه آبی مشتمل بر حوض و محل پختن حلواها و شیرنی ها

۱۵.  خونچه خانه و انبار با حجره های فوقانی و تحتانی

۱۶.  دفترخانه شامل دهلیز و خانه و محوطه‌ای میان شربت خانه و خونچه خانه

۱۷.  نقاره خانه که زیر سقف آن سقاخانه بوده و در پشت آن حمام و برخی خانه های متعلقه قرار دارد.

۱۸ . هیمه خانه و زمینی در اطراف آن

۱۹.  فضای بیرون در آستانه که در مقابل آن کوچه و دکانها قرار داشت .

***در صورت کپی کردن حتما لینک منبع را ذکر نمایید***

منبع : وب سایت معماری و عمران پارسا کد