معماری سبز – تجزیه و تحلیل معماری سبز و پایدار – مقاله در مورد معماری سبز – خانه سیز
عنوان : معماری سبز
موضوع : تجزیه و تحلیل معماری سبز و پایدار
ارسال شده از : آرشیو سایت
تعریف معماری سبز:
معماري سبز برخاسته از معماري پايدار و توسعه پايدار بوده كه اين نيز ناشي از نياز انسان امروز در مقابل پيامدهاي سوء‌جهان صنعتي و مصرفي عصر حاضر است. حفظ و حراست از منابع طبيعي جهان، مصونيت از آلودگي هوا و ساير آلودگي‌هاي محيطي، حفاظت از لايه ازن، بهداشت جسمي و رواني، آينده بشريت و … از موضوعاتي است كه در اين راستا مطرح بوده و ضرورت آن به عنوان يك وظيفه جهاني روز به روز آشكارتر مي‌شود.
برای دریافت سایز بزرگ تصویر کلیک کنید.
امیدوارم از این پروژه که از آرشیو سایت ارسال شده راضی باشید.
از همینجا از شما عزیزان درخواست دارم هر اطلاعاتی که در ارتباط با رشته معماری و عمران در اختیار دارید برایم ارسال کنید تا با نام خودتان در سایت انتشار بدم و بقیه دوستان هم استفاده کنند.
برای دانلود به ادامه مطلب بروید…
توضیحات :
تاريخچه معماري سبز در ايران
دوره اول از سال 57-47 : اين دوره مصادف بود با اواخردوره’ مدرنيسم. از اين دوره بود كه جريان مدرنيست نيز يك گرايش تاريخي پيدا كرده بود. با كارهاي نادر اردلان و كامران ديباكه درايران سعي در زنده كردن معماري ايران داشتند اين روند در ايران نيز پيش ميرفت. فعاليت ميرميران نيز در اين دوره بي
تا’ثير از جريانات روز نبود . كارهاي اونشا ن دهنده’ تا’ثير پذيري ي از معماري سنتي گذشته است. تا’ثيري كه كارهاي شهرسازيايشان از شهرهاي گذشته گرفتند را مي توان در نوع محله بندي سنتي ايشان ويا ايجادگره ها در بين مسيرها ذكر كرد. ميرميران در اين دوره در شركت ذوب آهن ايران مسئول كارگاه معماري، واحد طراحي وشهرسازي بوده است وچندين شهر جديد را طراحي كرده است كه شامل”پولاد شهر، زيراب و زرندنو” بوده است.
در طراحي اين شهرها تنها منبع الهام ميرميران معماري كشور خودمانن بوده بلكه از معماري جهان نيز تبعيت مي‌كرده است تبعيتي كه ميرميران در مدرسه پولاد شهر از كارهاي موشه سفدي كرده حاكي از اين مسئله مي باشد و آنرا صورت جعبه هاي هم شكل توسعه يابنده طراحي كرده است.
از تك بناهاي اين دوره مي‌توان از Pabdana Tea House نام برد. تك بنايي كه در داخل يك باغ طراحي شده است. در اينكار مي توان گرايش پست مدرنيستي را در قوسها يي كه به كار مدرسه پولاد شهر برده مشاهده كرد كه البته كل كار تركيبي از مدرن و پست مدرن مي باشد. خانه طراحي شده كاملا آرامش بخش است خصوصاً با خطوط آبي و متعادل كننده اي كه بكار برده است.
دوره دوم از سال 67-57: در اين دوره كارهاي ميرميران همزمان باانقلاب اسلامي در ايران كه يكي از دستاوردهاي آن رويكرد به سنت تاريخي، بومي گرايي و تأكيد بر ارزشهاي ايراني-اسلامي بوده و همچنين همزمان با اوج پست مدرنيست درغرب كه آن نيز توجه به سنت را اساسي مي دانست بوده است.
مهمترين كارهايي كه ميرميران در اين دوره انجام داده شامل طرح جامع اصفهان، طرح منطقه شهري اصفهان و همچنين مركز توسعه خانه‌سازي و شهر نشيني اصفهان بوده است. در اين دوره بود كه ميرميران باارائه مفهوم منطقه شهري در كشور براي اولين بار ضرورت توجه به “مناطق شهري” كشور رابه منزله عرصه دين مشخص، مجزا و مستقل، در “حوزه مديريت و برنامه ريزي شهري” گوشزد مي كند. موفقيت اين طرح (طرح منطقه شهري اصفهان)، در عمل به عنوان ابزاري كارا در فرايند هدايت وكنترل توسعه
كالبدي منطقه شهري گشت و باعث شد طرح منطقه بندي شهري براي شهرهاي با جمعيت بيشتر از يك ميليون نفر مورد تصويب هيئت دولت گردد.
در مركزتوسعه نيز مي توان گرايش به گذشته را در كار ميرميران ديد.طريقه كار روي پلان، نوع تقسيم بندي نما از تأثير ميرميران از گرايشهاي كشور حكايت دارد.
كليات و اهداف در معماري سبز
طراحي سبز عملي است براي حل مشكلات كه طي آن، منابع طبيعي قبل، بعد و طي پروسه توليد و ساخت به كمترين حد آسيب مي‌بيند، به علاوه در مسير اين عمل مصالح بايد مفيد بوده، عمر مفيد طولاني داشته و قابل بازگشت به چرخه طبيعت باشند. چيزهاي با طول عمر زياد هم مفيدند و هم بزرگترين مانع عليه اسراف و ضايعات، و اين بهتر از استفاده مجدد يا بازيافت آنها است.
اكنون زماني است كه منابع رو به زوال است، هنگامي كه دغدغه معماران، معماران منظر، طراحان شهري، مهندسين و متخصصين ساختمان اساساً در چاره‌جوئي براي آينده است. متخصصين طراح بايد حوزه مهارت و تخصص و فعاليت خود را در اين زمينه بسط دهند كه اين از منابع حفاظت شود و حامي آينده فرزندان، نوه‌ها و نسل‌هاي بعدي باشد.
قبل از هر چيز که يک ساختمان سبز خلق شود مانند هر چيز ديگر به يک خالق احتياج دارد . اين موضوع يعنی ايجاد ساختمان سبز به سلامت فردی که در آن و در محيط اطراف آن زندگی مي کند کمک خواهد کرد و از او پشتيبانی خواهد کرد و از او پشتيبانی خواهد کرد و باعث رضايت مندی و سودمندی آنان خواهد شد. اين موضوع نيازمند کاربرد با دقت انرژيهای تصديق شده در معماری است:
استفاده از طبيعت بادوام و منبع مواد با کفايت و تکيه بر خورشيد برای استفاده‌های گرمايي و نيروی برق و روشنايي روزانه و دوباره استفاده کردن از ضايعات و… يک اتحاد و يکپارچه سازی ساختمانی ظريف اين استراژيها را توليد می‌کند. البته بايد توجه داشت که تبديل فرهنگ بشر به يک پايه و تغيير ساختار اساسی
روح و سرشت انسان بستگی دارد. ما بايد يکی شدن و به هم پيوستن و وابستگی به يکديگر را با يک چيزی خيلی وسيع‌تر از خودمان را دوباره کشف کنيم. جهان طبيعت قلم مويي است روحانی که نسبت به همه چيز برتری مي يابد. اول شخص و بعد جامعه اين عقيده بولوزوف است. او عقيده دارد ما بايد هر دو گروه را مجبور سازيم که موافق حقايق زندگی در جهان باشند. درغرب به اين مسئله اعتقاد دارند که مزيت در طرح محيطی و طراحی آن در صورتی پيشرفت مي‌کند و موفق خواهد بود که حقيقا مجمع و گروه طراحی آن فقط گروهی از طراحان باشند. آرك اولين شرکتی است که دست به اين کار زده است. اين شرکت تشکيل شده است ازمعماران، سازندگان و مهندسين و سرانجام عده ای از طراحان بايد پاسخگو در تمامی پروژههای اين شرکت باشند. اين شرکت در جريان طراحی های خود از روش مشارکتی استفاده می کند يعنی تمامی اعضا در نظر دادن آزاد هستند اما تصميم نهايي را طراحان خواهند گرفت. اين روش يک روش قدرتمند در ساختمان سازی‌ها به شمار مي رود. بسياری از ساختمانها که در اين شرکت در بين طراحان به توافق مي‌رسد توافق آنها به خاطر مطلوبيت آن اثر است. يک کار جالب ديگر در اين شرکت دعوت از تمامی افراد صاحب نظر برای عملی کردن و اجرايي شدن تمامی نتيجه های بدست آمده است. جوانب مهمی که متفاوت با طراحی های قردادی مشخص شده است عبارتند از :
- طراحی بايد تقريبا در برگيرنده 40% از نيازها باشد نه اينکه 25% از نيازها را به صورت قراردادی بر طرف کند.
- روند طراحی جرينی است آشفته و پر دست انداز، بنابراين احتياج به زمان طولانی دارد. طراحی به تفکر گروهای صادق و آزمايش کردن احتياج دارد.
- ايجاد ساختمان نيازمند يکپارچه‌سازی و اتحاد است. همان اتحادها و يکپارچه سازيهاست که منجر به تغيير ساختارهای روحی انسان خواهد شد.
اغلب از ساختمان سبز تعبير به ساختمانی مي شود که اثرات منفی آن بر روی محيط اطرافش کم باشد. هدف از ايجاد ساختمانهای سبز بر اساس اصول ذکر شده بالا بهبود يافتن آب و هوا و جلوگيری از اثرات منفی ساخت و ساز بر محيط زيست است. صرفه جويي و بهينه سازی مصرف انرژی و کاربرد انرژيهای پايدار در حال حاضر هيچگونه نقشی در فرهنگ ساحتمانی کشور ندارد. علاوه بر آن در ساخت و سازهای مسکونی بخش خصوصی و خصوصا مسکن طبقات مرفه ارقام نسبتا مهمی به زيان ساير موارد ضروری هزينه در ساختمان صرف تزيينات افراطی و بی اصالتی می شود که عمدتا بنام ابزار سازی مشهور است. انگيزه صرف اين مبالغ نامتعادل در زيور آرايي احرازجلال و شکوه و … و نهايتا رونق و موفقيت تجاری خصوصا در حرفه بساز و بفروشی است. اين مسئله متاسفانه به يک مد در جامعه تبديل شده است که اين نگران کننده است. اما چاره مشکل: انکشاف رويکردهای نوين زيبايي شناختی برای ايجاد دگرگونی و تحول در اذهان عمومی و جايگزينی الگوهای زيستی مبتنی بر تعادل صرفه جويي و بهينه سازی مصرف و احترام به محيط طبيعی و اجتماعی زيست به جای الگوهای منحط رايج کنونی امری ضروری است. لازمه اين امر آن است که معماران بکوشند به جای دنباله روی در سليقه عاميانه و بازاری پسند ذوق و سليقه عمومی را در جهات سازنده و مفيد اجتماعی هدايت کنند. معماران می توانند به مردم بباورانند که طرحهای اقليمی و زيست محيطی کمتر از تزيينات رايج کنونی زيبا نيست. از طريق معماری می توان جامعه را از مطلوبيت و ارزش فراوان اقتصادی وزيست محيطی انرژيهايي که به نامهای بي زيان و آرام و … مشهور شده مطلع کرد. انرژيهايي که از ديدگاه هنرمندان و معماران می تواند به جای هر چيز ديگر زيبا ناميد. آينده جهان در زيبايي‌های زيبا نهفته است. بياييد زيبايي نهفته در انرژيهای پاک و حياتبخش را کشف کنيم. ارزشهای ممعاری سنتی و سنت ارزشهای زيست محيطی معمار ی سنتی ايران واجد ارزشهای بسيار فراوان در شيوه های گوناگون استفاده بهينه از انرژی و بهره برداری اکولوژيک از انواع انرژيها و خصوصا کاربرد انرژيهای پايدار و بی زبان است. گرچه استفاده از باد و به عبارت صحيح تر بهره برداری از حرکت هوا و ايجاد نسيم عمده ترين و رايج ترين نوع کاربرد انرژيهای بی زيان در معماری سنتی ايران است. با اين حال همه عناصر اربعه فلسفی و
آيينی (آب هوا خورشيد و خاک)دارای کاربرد عالی زيست محيطی در مدنيّت و معماری ايران قديم بوده است. نوع مصالح و فنون ساختمانی رايج در گذشته خصوصا آنچه که در رابطه با پايداری بنا به کار می‌رفته و عناصر باربر اصلی ساختمان را تشکيل می داده يعنی ديواره ها و سقف ها يا به عبارت کلی تر عناصر افقی و عمودی به علت دارا بودن حجم و وزن زياد به طور خود به خودی و طبيعی در مقايسه با مصالح و مواد سبک وزن و کم حجم کنونی دارای ظرفيت بالاي نگه داری و ذخيره انرژی و استعداد متعادل سازی حرارت در فضاهای مصنوع بوده است. در عين حال اين ويژگی به هيچ روی به معنای آن نيست که زيبايي آسايش پايداری عالی و کيفيات ارجمند زيست محيطی و ابتکارات مربوط به استفاده بهينه از انرژی در معماری ايرانی امری خود به خودی و پيش پا افتاده و بی نياز از هوش قدرت خلاقه و عللم و دانش تلقی شود. بر خلاف بررسی دقيق ويژگيهای معماری ايرانی حاکی از برخوردداری از دانش وآگاهی بسيار ذکا و هوشمندی و دقت در جزييات معماری بذل توجه بسيار به امر ايجاد فضای راحت و آسايش داخلی زيبايي استحکام و عدم تخريب محيط و حفظ کيفيت زيست.
اصول معماری سبز
اصل اول : حفاظت از انرژی
اصل دوم : کار با اقلیم
اصل سوم : کاهش استفاده از منابع جدید
اصل چهارم : احترام به کاربران
اصل پنجم : احترام به سایت
اصل ششم : کل گرایی
مهمتر و قبل از هر چيز مزاياي يك ساختمان سبز:
- احتياجات ساكنين آن را برآورده مي‌كند.
- سلامتي، رضايت و خشنودي، بهره‌وري و نشاط ساكنين خود را تأمين مي‌كند.
- بهره‌گيري سنجيده از راهكارهاي تأئيد شده معماري پايدار، ساخت و ساز با مواد غير مسموم‌كننده، استفاده مؤثر از مصالح به دست آمده از مواد طبيعي پايدار، اتكا و وابستگي به خورشيد براي نور روز، انرژي گرمائي و الكتريكي و بازيافت مواد را ملزم مي‌كند.
- يك تلفيق معمارانه از اين راهكارها در يك ساختمان كه مايه افتخار استفاده‌كنندگان آن و در خدمت جهان طبيعي است.
موارد قابل توجه در طراحي ساختمان سبز:
- استقرار ساختمانهاي روي سايت شامل دسترسي‌ها و مسيرهاي تدارك ديده شده سودمند.
- جهت‌يابي ساختمانها با توجه به خورشيد و محيط اطراف.
- چيدمان اتاق‌هاي داخلي و درها و پنجره‌ها.
- ابعاد و وجوه ساختمانها و اجزاء تشكيل‌دهنده محيطي.
- رنگ، نما، تزئينات ساختمان و محيط.
بعضي از جنبه‌هاي معماري سبز عبارتند از:
- افزايش آسايش، قابليت زندگي و بهره‌وري.
- بهبود دوام، كيفيت و قابليت نگهداري.
- ثبات وضعيت محيط داخلي.
- پس‌انداز پول به وسيله كم كردن هزينه زندگي.
- پي‌بردن به گزينه‌هاي ساختمانهاي با عملكرد بالاي خورشيدي.
- انتخاب زمينه مصالح ساختماني سبز جهت ايفاي نقش شما براي كمك به حفاظت محيط‌زيست.
دستـورالعمـل اجـرائـي معمـاري سـبـز براي سـاختمـان‌هاي مسكونـي ـ نحـوه استقـرار و كاربري اراضي سبز
- در مناطق توسعه يافته ساخت‌وساز كنيد: برخلاف پاشيدگي شهري، در توسعه فشرده، اراضي باير و كشاورزي حفظ و تراكم مرتفع مي‌شود و به موجب آن مجاورت مغازه‌ها و خدمات عمومي و حمل و نقل متناوب فراهم مي‌شود.
- پروژه ها و نقشه‌هاي چند منظوره طراحي كنيد، كه در آن پروژه‌ها، كاربري‌هاي مسكوني و تجاري به منظور كمك به ايجاد اجتماعات زنده و با روح و همچنين كاهش بزرگترين منبع آلودگي يعني استفاده از اتومبيل با هم تلفيق شده‌اند.
- ساختمانها را به گونه‌اي مستقر سازيد كه دسترسي به حمل و نقل عمومي، مسيرهاي عبور دوچرخه و دسترسي پياده به خدمات اساسي فراهم شود. اين امر استفاده از اتومبيل را به حداقل مي‌رساند. همچنين با اشتغال در منزل رانندگي مي‌تواند كاهش يابد. بنابراين در نظر داشته باشيد كه دفتر كار در منزل با وسايل و خط تلفن موردنياز است.
- ساختمانهاي قديمي را مرمت كنيد. مرمت ساختمانهاي موجود زيست‌شناسانه‌ترين ساخت‌وساز است.
- ساختمانها را با توجه به حداقل رساندن فشردگي محيطي مستقر سازيد.
- ساختمانها را به گونه‌اي جايگزين نماييد كه از گياهان موجود بهره‌برداري گردد.
طراحي خانه‌هاي سبز
- كوچكتر بهتر است. با يك طرح خوب از فضاهاي داخلي استفاده مطلوب ببريد به طوري كه اندازه كلي ساختمان و منابع مورد استفاده در ساخت و نگهداري آن در حداقل نگه داشته شوند.
- ساختماني انرژي كفا طراحي كنيد . از عايق‌كاري در سطح بالا و پنجره‌هاي با قابليت بالا در جهت نور خورشيد (تابش گرمايي در شرق و غرب) و با ساختار سخت درزگيري شده استفاده كنيد. ساختمانهاي به هم چسبيده هزينه پوشش ناكافي خارجي بنا را به حداقل مي‌رساند.
- آسايش رايگان. گرماي معمول خورشيدي، نور روز و خنك‌كننده‌هاي طبيعي مي‌توانند با ارزش مؤثري در اغلب ساختمانها جا داده شوند.
- انرژي رايگان بدست آوريد. ساختمانها را با آبگرمكن خورشيدي و مولد برق نوري يا با [پيش‌بيني] تأسيسات خورشيدي براي آينده طراحي كنيد.
- استفاده مطلوب از مصالح. ضايعات را با طراحي براي ارتفاع استاندارد سقف‌ها و ابعاد ساختمان به حداقل برسانيد.
- دفع زباله را براي ساكنين ساده كنيد. براي پروسه دفع زباله مواردي از قبيل سطل‌هاي زباله نزديك آشپزخانه و در محفظه زير سينك ظرفشويي تدارك ببينيد.
- سيستم‌هاي گرفتن (دفع) آب بام مي‌تواند براي جمع‌آوري آب باران و استفاده از آن در آبياري محوطه در نظر گرفته شود.
مصالح سبز
- از استفادة آن دسته از مواد شيميايي كه اُزن را از بين مي‌برند در تجهيزات مكانيكي و عايق‌ها اجتناب كنيد.
- از مصالح ساختماني بدست آمده از محل استفاده كنيد. حمل و نقل حائز اهميت است هم در انرژي مصرفي و هم در آلودگي عمومي.
- از مصالح ساختماني زائد يا فرآورده‌هايي كه از مواد قابل برگشت به چرخه طبيعت بدست آمده‌اند از قبيل عايق سلولز، هوموسوت، تخته چندلا، آجر فرش كف ساخته شده از شيشه زميني و پلاستيك بازيافتي به شكل الوار و كف‌پوش استفاده كنيد.
- فرآورده‌هاي چوبي معتبر را جستجو كنيد. از الوار منحصراً ضمانت‌شده و بدست آمده از جنگل‌هاي كنترل شده استفاده كنيد.
- از موادي كه با گاز خود آلوده‌كننده هستند اجتناب كنيد: حلال پايه رنگ و روغن، چسب‌ها، قالي، براده چوب و بسياري از ديگر مصالح و فرآورده‌هاي ساختماني، فرمالدئيد و تركيبات فرار ارگانيك VOC آزاد مي‌كنند.
تأسيسات سبز
- از چراغ‌هاي روشنائي و وسايل با كارآيي بالا استفاده كنيد. لامپ فلورسنت از نظر زيبايي شناختي پيشرفته است و ارزانتر از نور سفيد. در صورت استفاده از انرژي معمول خورشيدي از ديگ‌هاي سايز كوچك استفاده كنيد.
- از تأسيسات آب كفا استفاده كنيد. دستشويي‌هاي آب نگهدار، دوش‌هاي حمام و هوادهنده‌هاي شير آب نه تنها مصرف آب را كاهش مي‌دهند بلكه بار سيستم سپتيك يا عملكرد دستگاه فاضلاب را نيز كم مي‌كنند. استقرار تجهيزات به طور متمركز هزينه آب گرم را كاهش مي‌دهد.
مصادیق پایداری معماری و معماری سبز در پروژه
- استفاده از انرژی های طبیعی در مصرف روزمره
- استفاده از ضایعات و خصوصا استفاده از پساب در تولید آب مورد نیاز برای آبیاری فضای سبز
- به کارگیری شیوه های مناسب برای تقلیل انرژی هدر رفته و یا کنترل آن و بهینه سازی مصرف انرژی
- استفاده از مصالح قابل بازیافت غیر شیمیایی و مصالحی که با سلامت انسان در تعارض نمی باشد.
- طراحی و ساخت و ساز با مصالح نزدیک به طبیعت
- جلوگیری از اثرات منفی ساختمان و محصولات آن بر محیط
- استفاده از گیاهان طبیعی به عنوان الهام دهنده طراحی زنده در مشاعات
- اجتناب از صدمه رساندن به وضعیت اراضی به منظور استحصال سود بیشتر
- دستیابی به بیشترین کیفیت زندگی در سایه اتکا به محیط زیست
- نحوه استفاده از زمین
- توجه به شخصیت اکولوژی منطقه
- توجه به خواص اقلیمی منطقه
- توجه خاص به اثر نور و هوا در طراحی کل مجموعه و چیدمان فضاهای عمومی و اختصاصی
- توجه به تحرک و زندگی در محیط باز
نگاهي به کاربرد معماري سبز در زندگي شهري
معماري سبز را بيشتر با اصطلاح «معماري پايدار» مي شناسيم؛ اصطلاحي کلان که به شرح تکنيک هايي در طراحي معماري مي پردازد که همسو با نگرش هاي زيست محيطي بوده و با ايده احترام به طبيعت شکل گرفته است.
معماري سبز، در حقيقت روند تازه يي نيست؛ چرا که در بسياري از تمدن هاي باستاني و معماري هاي سنتي از جمله معماري سنتي ايران به صورتي بنيادين وجود داشته است. همچنين نمونه بارز و سيستماتيک آن را مي توان در «علم فنگ‌شويي» يا همان «هنر چيدمان چيني» ديد.
امروزه در پي پيامدهاي منفي جهان صنعتي، نظير آلودگي روزافزون هوا و محيط زيست، کاهش منابع طبيعي و بحران انرژي، حفظ و پاسداري از منابع طبيعي جهان به يکي از مهم ترين دغدغه هاي انسان عصر حاضر تبديل شده است.
اما معماري سبز با جست و جوي راهي براي به حداقل رساندن اثرات منفي ساختمان ها بر محيط زيست در حقيقت تلاشي است براي هم آوايي و همسويي با طبيعت از طريق افزايش کارايي و بهينه سازي در مصرف مصالح، انرژي و گسترش فضا.
بدين ترتيب در معماري سبز به جاي دشمني با طبيعت، انرژي هاي آن را مهار کرده و به بهترين شکل در ساختمان ها مورد استفاده قرار مي گيرد. دستيابي به چنين هدفي با اندک نگرشي ممکن مي شود. به عنوان مثال در يک ساختمان سبز و همراه با طبيعت از مواد و مصالحي استفاده مي شود که براي طبيعت زيان نداشته و نه تنها آن را آلوده نمي کند، بلکه قابل برگشت به چرخه طبيعت است. ساختماني که با استفاده از مصالح پيرامون خود و در عين حال به گونه يي مستحکم بنا شده باشد، خود جزيي از طبيعت مي شود. در استقرار چنين ساختماني، فراهم کردن دسترسي آسان به حمل و نقل عمومي و از جمله دوچرخه و پياده رو مناسب مدنظر قرار مي گيرد؛ چرا که بدين ترتيب استفاده از اتومبيل به حداقل خواهد رسيد.
همچنين جهت يابي ساختمان با توجه به جهت بهينه تابش خورشيد و با هدف حداکثر استفاده از نور طبيعي و کسب انرژي رايگان (به عنوان مثال تجهيز بنا با آبگرمکن خورشيدي و مولد برق نوري) است. وليکن آنچه در اين گونه ساختمان ها به خصوص داراي اهميت است فراهم کردن راه و امکاني براي ورود
طبيعت به بنا است که مي تواند مثلاً با ايجاد برش هايي در حجم و پر کردن آن با فضاي سبز انجام شود. اين راهکارها اگرچه در ديد نخست با انديشه هاي حاکم «بساز بفروشي» امروز جامعه ما در تقابل است وليکن در نهايت، اقتصادي ترين شيوه معماري است.
فراموش نکنيم طراحي ساختمان هاي سبز به صورت منفرد و تک به تک اگرچه خوب است وليکن کارساز نيست و بايد همزمان با يک طراحي شهري سبز انجام شود؛ چرا که طبيعت متشکل از لکه هاي سبز جدا از هم نيست بلکه پوشش سبز گسترده يي است که بايد شهر را در بر بگيرد.
امروزه در دنيا تلاش هاي زيادي در اين راستا صورت گرفته است. از اختصاص جوايز ارزنده به ساختمان هاي سبز گرفته تا سرمايه گذاري روي طرح هايي که بعضاً برخي از آنها پروژه هايي عظيم و شگفت انگيزند. از آن جمله مي توان به طرح شهر «دونگتان» در چين اشاره کرد. هدف اين پروژه دستيابي به حداقل آسيب ممکن به محيط زيست است. شرکت آروپ طراح اين پروژه، آن را «نخستين شهر پايدار» ناميده است که با وسعت 1482 جريب و براي سکونت 500 هزار نفر در نزديکي شانگهاي، در دهانه رود يانگ تسه ساخته خواهد شد. مرحله اول اين پروژه براي سکونت 80 هزار نفر در سال 2020 ميلادي به پايان خواهد رسيد. در اين شهر از انرژي قابل تجديد استفاده خواهد شد. بيشتر خيابان هاي آن نه فقط مسير عبور، که راه هاي خدماتي خواهند بود که در آنها مي توان پياده روي و دوچرخه سواري کرد و انرژي ساختمان ها از طريق توربين هاي بادي، پانل هاي نوري و بازيافت تامين مي شود.
يکي ديگر از پروژه ها در معماري سبز، نخستين شهر بدون کربن و ضايعات در «ابوظبي» است که توسط دفتر معماري «فاستر و همکاران» طراحي خواهد شد. شهر 1483 جريبي «مصدر» با الهام از طرح شهرهاي عربي محصور در ميان ديوارها است ولي ديوارهاي سنگي و گلي آن با ورقه هاي «فتوولتاييک» با ظرفيت توليد 130 مگاوات برق پوشيده خواهد شد.
با مهار انرژي خورشيد و به کارگيري عناصر ساختماني مقاوم در برابر حرارت همچون سايبان اضافي و سرمايش کف، اين پروژه عظيم با احتياط به قلمرو بيابان پا خواهد گذاشت. در زمين هاي پيرامون شهر که 20 مايل با مرکز ابوظبي فاصله دارد، نيروگاه هاي فتوولتاييک و بادي، مراکز تحقيقي و مزارعي قرار مي‌گيرند که سوخت کارخانه هاي شهر را فراهم مي‌کنند. اين مزارع به کاهش ضايعات هم کمک مي‌کنند زيرا با جذب کربن، گازهاي حاصل از کارخانجات را متعادل کرده و با پساب تصفيه خانه هاي آب شهر آبياري خواهند شد. دانشگاه اين شهر قرار است در سال 2009 ميلادي افتتاح شود.
در اينجا هدف آن نيست که در برابر عظمت چنين پروژه هايي دچار حيرت و نا اميدي شويم. کافي است آگاه باشيم که تا امروز با غفلت و بي توجهي چگونه وضعيتي خطرناک براي سرمايه هاي طبيعي سرزمين‌مان به وجود آورده ايم و از پيشرفت هاي جهاني باز مانده ايم. لازم است هر چه زودتر اين روند را متوقف کنيم. کاهش مصرف سوخت هاي فسيلي با تکنيک هاي ساختماني موجود و بدون هزينه هاي گزاف و تنها با به کارگيري طراحي مناسب نيز ممکن است. سبز بينديشيم.
بام سبز
يک بام سبز، بامي است که مقدار يا تمامي آن با پوشش گياهي و خاک، يا با محيط کشت روينده، پوشانده مي شود. لفظ بام سبز همچنين مي تواند براي بامهايي که مفاهيم “معماري سبز” را مد نظر قرار مي دهند، نظير پانلهاي خورشيدي و يا صفحات فتوولتائيک، بکار رود.
تاريخچه کاربرد بامهاي سبز
بامهاي سبز مدرن که از سيستم لايه هاي پيش ساخته تشکيل مي شوند، بالنسبه پديده اي نو مي باشند. اين نوع بامها در دهه 1960 در آلمان توسعه و به بسياري از کشورهاي اروپا گسترش يافتند. بر اساس برآوردهاي موجود، امروزه حدود 10 درصد از کل بامهاي آلمان، بام سبز مي باشند. ايلات متحده نيز بامهاي سبز قابل توجهي دارد، اما تعداد آنها به اندازه اروپا نيست.
مزاياي بامهاي سبز
- تامين فضايي سازگار و مطبوع براي کاربران ساختمان – به دليل قراردادن حياط و پاسيو
- امکان پرورش ميوه جات، سبزيجات و گلها
- کاهش بار گرمايش (با افزودن توده و لايه عايق حرارتي) و سرمايش بنا (از طريق سرمايش تبخيري) – بويژه اگر بصورت شيشه اي بوده و بعنوان گلخانه و يا سيستم گرمايش غيرفعال خورشيدي عمل نمايد. بر اساس پژوهشي که در سال 2005 توسط Brad Bass از دانشگاه تورنتو انجام يافت، نشان داده شد که بامهاي سبز مي توانند اتلاف گرمايش و مصرف انرژي را در زمستان به مقدار قابل توجهي کاهش دهند.
- کاهش اثرات گرمايش و تغييرات آب و هوايي شهري
- افزايش محدوده زندگي (بامهاي سبز مي توانند بعنوان فضاي تفريح، استراحت مورد استفاده قرارگيرند.)
- کاهش سيلاب
- تصفيه هوا و کاهش دي‌اكسيدكربن هوا
- کاهش و تعديل شدت صداهايي که تا dB 18 وارد ساختمان مي شود و از آن خارج مي شود به ميزان dB3 يا بيشتر ا
- فزايش زيستگاه جانداران در مناطق مسکوني
- بهبود مناظر اطراف ساختمان با فراهم کردن يک فضاي سبز زيبا
- بالا بردن طول عمر غشاي بام (دو يا سه بار بيشتر) با محافظت از آن در برابر اشعات UV مضر و صدمات آب و هوايي
- افزايش ارزش ملک
معايب بامهاي سبز
برخي پيامدهاي منفي استفاده از بامهاي سبز به شرح زير است:
- نياز به تقويت سازه بامهاي موجود براي استقرار بام سبز و وجود اين حقيقت که اغلب اين بامها براي حضور انسان طراحي نمي شوند.
- در برخي موارد، تطبيق طراحي اين بامها با شرايط اقليمي منطقه کاري دشوار است.
- بامهاي سبز همچنين نيازمند معيارهاي سازه اي قابل قبول مي باشند. بسياري از بامهاي موجود، بدليل بار وزن ملزومات خاک و گياهان براي دارابودن بام سبز مناسب نيستند. (در اين بين يک دال بتني در تبديل به بام سبز بسيار کاراتر از دالهاي چوبي يا فلزي است).
تحليل پارك Diagonal Mar
در اينجا به بررسي نمونه موردي از طراحي توسعه پايدار و معماري سبز مي پردازيم.
Diagonal Mar Park پاركي است كه در سپتامبر 2002 شروع به كار كرد و بر پايه اصول معماري سبز است.
در اينجا سعي براين است كه به اين نتيجه برسيم كه آيا اصول معماري سبز در اين پارك به خوبي اجرا شده و اگر اجرا شده در چه مواردي استفاده شده و آيا اين پارك سازگار با فرهنگ و محيطي كه مردم در آن زندگي مي كنند طراحي شده يا خير
دلایل شکل گیری پارک
به دليل برگزار شدن بازي هاي المپيك 1992 در اسپانيا تصميم گرفتند اسكله بارسلونا را مرمت كنند و توسعه دوباره دهند و پروژه چند منظوري 900 ميليون دلاري در سال 1997 آغاز شد (يك فضاي عمومي اصلي با طرح توسعه 10 ساله). سومين پارك بزرگ در بارسلونا بعد از پارك گوئل و پارك ولاسيوتادلا پارك Diagonal mar park است که در پشت ساختمانهاي صنعتي منکوب شده و خط راه آهنی در كنار سواحل درياي مديترانه است واقع شده است.
سايتي كه پارك در آن بنا شد اولين ميدان فرهنگي است كه در سال 2002 بدست گرفته شد و با مناظراتي موضوع نمايشگاهها و فستيوالهاي هنر قرار گرفت. به وسيله ميزباني المپيك اين پارك به بارسلونا يك شانس براي باز زنده‌سازي قسمتهاي فرسوده از زير بناي شهر داد.
نيمي از 84 طرح توسعه چند منظوره را به فضاي بار اختصاص دارنـــد كه شامـــــل 34 پارك Diagonal mar park است كه در سپتامبر 2002 افتتاح شد. این تــوسعه به علاوه گسترش Diagonal Avenida و قرارگيري يك دسترسي مستقيم از محوطه هاي مجاور به درياي مديترانه توسعه 5 پروژه مسكوني است که 1400 واحد در 15ساختمان ، سه هتل با 950 اتاق ، برجهاي اداري كه جمعا 3202،613 و يك مركز خرده فروشي كه بيش از يك ميليون مساحت دارد را شامل مي شود.
ايده طراحي
ايده اين طراحي، ارتباط محوطه با صدها هزار ساكنين آن با درياي مديترانه به وسيله اين پارك بوده. پارك Diagonal mar park به عنوان يك دروازه روبه درياي براي بازديدكنندگان و محلیان مورد استفاده قرار مي‌گيرد. اين پارك يك پارك شهري تيپيكال با درختان و چمنهاي تازه و گلهاي رنگين نيست. معمار اين پارك آن را به عنوان يك فضای باز كه عملكرد ميدان دارد طراحي كرده و يك دروازه بين درياي مديترانه و شهر است. ديدگاه اين است كه در واقع اين پارك مانند درختي است که در كنار درياي مديترانه روييده و شاخه هاي آن منشعب شده به سمت شبكه شطرنجي شهر است . تنه درخت به طور مستقيم از ميان پارك مي گذرد و به وسيله پل عابر پياده كه از Ronad litoral عبور مي‌كند به دريا متصل مي‌شود. شاخ هاي آن يك سري مسيرهاي پياده روي و حاشيه تفريحي است كه با مسيرهاي منحني، پارك را به قسمتهاي متفاوت و مجزا تقسيم كرده. اين پارك مانند درختي است که در كنار درياي مديترانه
روييده و شاخه هاي آن منشعب شده به سمت شبكه شطرنجي شهر است. تنه درخت به طور مستقيم از ميان پارك مي گذرد.
تحليل پارك
کاربری‌ها و المان به کار رفته در پارك:
اين پارك شامل زمينهاي بازي، يك آبشار ، نواحي سايه گير براي نشستن، كاربري هاي ورزشي و كافي شاپ رو باز، آب نماها ،آبفشان ها ونظرگاه هایی كه در اطراف يك درياچه بزرگ گرد هم آمده اند می باشد و به وسيله مسيري به دريا منتهي مي‌شوند و از ديد پلاني مانند يك فرش انتزاعي ديده مي‌شود.
اين پارك شامل سه درياچه، راه عابر پياده سايه انداز که به وسيله پرگولاهايي به ارتفاع 12m سايه اندازی می کنند ، مسير اسكيت و دوچرخه ، سه محوطه بازي كودكان ، ناحيه پياده روي سگ ها ،آمفي تئاتری كه ميزبان 3200 نفر است و توانايي پذيرش كنفرانسهاي بزرگ در جنوب اروپا را دارد شامل مي شود. اين پارك با هتل ، خرده فروشي، خانه هاي مسكوني و ادارات كه 15 بلوك شهري را به طور يكسان پوشش مي دهد تركيب شده است .
ناحيه وسيع بازسازي شده كه به ميزهاي پينگ پنگ ،حياطهاي بسكتبال و ميدان فوتبال اختصاص يافته فرصت زيادي را براي رشد ورزشكاران تازه كار فراهم مي كند و ميدان جنگي است براي تيم هاي كهنه كار. بچه ها محوطه بازي خوبي دارند . براي سنين زير 6 سال تاب ها، سرسره ها براي سرخوردن و وسايل موسيقي وجود دارد كه همه آنها از مصالح طبيعي كه با گياهان رنگين پارك تركيب شده ساخته شده اند.
معماري سبز و توسعه پايدار
اكولوژي نقش موثر و مفيدي را در طراحي پارك ايفا مي‌كند. در حقيقت Diagonal mar park نتيجه اولين توافق پايدار بخش خصوصي و دولتي در اسپانيا بین Hines و شهرداري بارسلونا است. Hines گروهي را مامور به تهيه گزارشي از پايداري محيط در انگلستان و كاتالان در اسپانيا کرد. اين گزارش اهداف توسعه پايدار مانند تعادل انساني و منابع طبيعي ،احترام به سیستمهای طبیعی مستقل، احترام به تنوع فرهنگی و زیستی ،بالا بردن تساوی حقوق اجتماعی و توسعه ی اقتصادی ،تعادل بین نیازهای بلند مدت و کوتاه مدت و نگهداری از منابع طبیعی به منظور استفاده در طراحی پارک را بیان می کند. در حالي كه كيفيتهاي معماري و زيبايي شناسانه Diagonal mar park مورد منازعه قرار گرفته و با وجود كمي شك و ترديد در استفاده از طبيعت و به جريان انداختن منابع طبيعي در اين پارك ، ازدواج بين مصالح و تكنولوژي مدرن را مي بينيم كه پارك را به عنوان يك نمونه عالي از توسعه پايدار معرفي مي كند. .
مواردی از توسعه ی پایدار که در پارک به کار رفته به قرار زیر می باشد:
- براي مقابله با باد ملايمي كه از سمت دريا مي آيد و تبديل به تونل باد مي شود نخلهاي بزرگ آفريقايي را در ورودي پارك قرار دارند كه باد را مي شكند و از نيروي كشساني كمي كه در پارك وجود دارد محافظت مي كند.
- بسياري از مكانهاي سايت كه سابق به عنوان محلهاي دفع زباله بوده، در حال حاضر، كمك به به وجود آوردن نماها و تپه هاي مصنوعي مي كند كه به پارك حس پايداري و جنبش و تحرك مي‌دهد.
- مسيرها از مصالح متخلخل ساخته شده اند فرسایش در اثر سيلابها و احتياجات به آبياري مجدد را به حداقل مي رساند.
- استفاده طبيعي از گونه گياهان مقاوم مانند درخت كتان مديترانه اي و درخت اوكاليپتوس و…
- اصول توسعه پايدار دور برجهاي مسكوني كه پيرامون برج مستقرند هم به كار گرفته شده است. اين برجها طوري مستقر شده اند كه باعث بهينه سازي نور خورشيد در طول زمستان و سيركولاسيون هوا در طول تابستان مي شوند. و به كاهش و صرف انرژي كمك مي كند. برج هاي شامل سيستم جمع آوري آب باران براي آبياري باغها و تابلوي خورشيدي براي گرمايش استخرها است.
نتايجي كه اهداف توسعه پايدار در طراحي پارك دنبال مي كند به شرح زير است:
- سنگفرشهاي متخلخلي كه باعث به حداقل رساندن فرسایش سيلاب ها مي شوند.
- استفاده از گياهان بومي خاص با آبياري كم و كاربري ضد آفت.
- آب نماهاي زمانبندي شده و آبفشانهاي كوچكتري كه در يك فشار كمتري آب را پودر مي كنند.
- سيستم آبياري كه آب را از درياچه پارك تامين مي كند.
- قرارگيري نواحي مرطوب در اطراف درياچه براي تصفيه سيلابها.
- درياچه 2متر پائين تر از سطح آب قرار دارد تا آبهای سطحی منبع تغذیه ی آب دریاچه شود.
- کناره درياچه با سطح رويي خاك محافظت مي شود.
- خاك بازيافت شده از مصالح حفاري كه دوباره در توسعه Diagonal mar park استفاده شده است.
- هرس چمن و ديگر محصولات گياهي كشاورزي با هم آميخته خواهد شد.
نتیجه
در واقع این پارک در چارچوب سبک شاخص و خاصی نیست ، و به بهره گیری از سبک های گذشته می پردازد. اغلب مؤلفه های این پارک را مؤلفه های خاصی شکل می دهد. زمینه گرایی و توسعه پایدار رویکرد هایی است که بر این پارک حاکم است. فرم نقش اساسی در این پارک بازی نمی کند، در واقع این پارک به روش رویکرد گرایانه طراحی شده است.
یکی از منابع روش رویکرد گرایانه توسعه پایدار است. اکولوژی نقش مؤثر و مفیدی در این پارک ایفا می‌کند.
اهداف توسعه پایدار مانند تعادل منابع انسانی و طبیعی ، حفاظت از انرژی ، کاهش استفاده از منابع جدید در این پارک مد نظر قرار گرفته است.
ما در این پارک شاهد تلفیق کاربری ها با فضای ساخته شده هستیم.اجزای این پارک که شامل مراکز اداری و تجاری و برجهای مسکونی ایست چنان با پارک تلفیق شده اندکه گویی این پارک محوطه سازی است برای برج ها.
پارک جدا از مجتمع مسکونی و مراکز اداری تجاری طراحی نشده ، اما در کل این پارک در مواردی به خوبی جوابگوی نیازهای مردم نیست و با شکست روبروست. همخوانی پارک با محیطی که مردم در آن زندگی می کنند رعایت نشده است.فرهنگ و اجتماع این سرزمین در این پارک مورد بی توجهی واقع شده است .
این پارک به علت مجلل بودن و زندگی اشرافی که بر مردم تحمیل می کند مورد انتقاد قرار گرفته است. ما در این پارک به حس وحدت نمی رسیم و این امر باعث پراکندگی کاربران آن مکان می شود اين يك
دستاوردي است كه انرژي و پول زيادي برايش صرف شده و هيچ فضايي كه پتانسيلي كه يك زندگي را در خود شكل دهد و يا به سادگي انرژي زيادي را جذب كند ندارد.
معماري سبز چيست؟
قبل از هر چيز که يک ساختمان سبز خاق شود مانند هر چيز ديگر به يک خالق احتياج دارد . اين موضوع يعنی ايجاد ساختمان سبز به سلامت فردی که در آن و در محيط اطراف آن زندگی مي کند کمک خواهد کرد و از او پشتيبانی خواهد کرد و از او پشتيبانی خواهد کرد و باعث رضايت مندی و سودمندی آنان خواهد شد.اين موضوع نيازمند کاربرد با دقت اْتراژيهای تصديق شده در معماری است:استفاده از طبيعت بادوام و منبع مواد با کفايت و تکيه بر خورشيد برای استفاده های گرمايي و نيروی برق و روشنايي روزانه و دوباره استفاده کردن از ضايعات و …….يک اتحاد و يکپارچه سازی ساختمانی ظريف اين استراژيها را توليد می کند. البته بايد نوجه داشت که تبديل فرهنگ بشر به يک پايه و تغيير ساختا ر اساسی روح و سرشت انسان بستگی دارد.ما بايد يکی شدن و به هم پيوستن و وابستگی به يکديگر را با يک چيزی خيلی وسيع تر از خودمان را دوباره کشف کنيم. جهان طبيعت قلم رويي است روحانی که نسبت به همه چيز برتری مي يابد.اول شخص و بعد جامعه اين عقيده بولوزوف است. او عقيده دارد ما بايد هر دو گروه را مجبور سازيم که موافق حقايق زندگی در جهان باشند.در غرب به اين مسئله اعتقاد دارند که مزيت در طرح محيطی و طراحی آن در صورتی پيشرفت مي کند و موفق خواهد بود که حقيقا مجمع و گروه طراحی آن فقط گروهی از طراحان باشند.arc اولين شرکتی است که دست به اين کار زده است. اين شرکت تشکيل شده است ازمعماران. سازندگان و مهندسين و سرانجام عده ای از طراحان بايد پاسخگو در تمامی پروژههای اين شرکت باشند.اين شرکت در جريان طراحی های خود از روش مشارکتی استفاده می کند يعنی تمامی اعضا در نظر دادن آزاد هستند اما تصميم نهايي را طراحان خواهند گرفت. اين روش يک روش قدرتمند در ساختمان سازی ها به شمار
مي رود.بسياری از ساختمانها که در اين شرکت در بين طراحان به توافق مي رسد توافق آنها به خاطر مطلوبيت آن اثر است.در يک کار جالب ديگر در اين شرکت دعوت از تمامی افراد صاحب نظر است برای عملی کردن و اجرايي شدن تمامی نتيجه های بدست آمده.جوانب مهمی که متفاوت با طراحی های قردادی مشخص شده است عبارتند از:1ـطراحی بايد تقريبا در برگيرنده 40% از نيازها باشد نه اينکه 25% از نيازها را به صورت قراردادی بر طرف کند.2ـ روند طراحی جرينی است آشفته و پر دست انداز. بنابر اين احتياج به زمان طولانی دارد. طراحی به تفکر گروهای صادق و آزمايش کردن احتياج دارد.3ـ ايجاد ساختمان نياز مند يکپارچه سازی و اتحاد است. همان اتحادها و يکپارچه سازيهاست که منجر به تغيير ساختارهای روحی انسان خواهد شد.اغلب از ساختمان سبز تعبير به ساختمانی مي شود که اثرات منفی آن بر روی محيط اطرافش کم باشد. هدف از ايجاد ساختمانهای سبز بر اساس اصول ذکر شده بالا بهبود يافتن آب و هوا و جلوگيری از اثرات منفی ساخت و ساز بر محيط زيست است.
صرفه جويي و بهينه سازی مصرف انرژی و کاربرد انرژيهای پايدار در حال حاضر هيچگونه نقشی در فرهنگ ساحتمانی کشور ندارد. علاوه بر آن در ساخت و سازهای مسکونی بخش خصوصی و خصوصا مسکن طبقات مرفه ارقام نسبتا مهمی به زيان ساير موارد ضروری هزينه در ساختمان صرف تزيينات افراطی و بی اصالتی می شود که عمدتا بنام ابزار سازی مشهور است .انگيزه صرف اين مبالغ نامتعادل در زيور آرايي احرازجلال و شکوه و ….و نهايتا رونق و موفقيت تجاری خصوصا در حرفه بساز و بفروشی است.اين مسئله متاسفانه به يک مد در جامعه تبديل شده است که اين نگران کننده است .اما چاره مشکل:انکشاف رويکردهای نوين زيبايي شناختی برای ايجاد دگرگونی و تحول در اذهان عمومی و جايگزينی الگوهای زيستی مبتنی بر تعادل صرفه جويي و بهينه سازی مصرف و احترام به محيط طبيعی و اجتماعی زيست به جای الگوهای منحط رايج کنونی امری ضروری است. لازمه اين امر آن است که معماران بکوشند به جای دنباله روی در سليقه عاميانه و بازاری پسند ذوق و سليقه عمومی را در جهات سازنده و مفيد اجتماعی هدايت کنند. معماران می توانند به مردم بباورانند که طرحهای
اقليمی و زيست محيطی کمتر از تزيينات رايج کنونی زيبا نيست.از طريق معماری می توان جامعه را از مطلوبيت و ارزش فراوان اقتصادی وزيست محيطی انرژيهايي که به نامهای بي زيان و آرام و … مشهور شده مطلع کرد. انرژيهايي که از ديدگاه هنرمندان و معماران می تواند به جای هر چيز ديگر زيبا ناميد.آينده جهان در زيبايي های زيبا نهفته است. بياييد زيبايي نهفته در انرژيهای پاک و حياتبخش را کشف کنيم.
ارزشهای ممعاری سنتی و سنت ارزشهای زيست محيطیمعمار ی سنتی ايران واجد ارزشهای بسيار فراوان در شيوه های گوناگون استفاده بهينه از انرژی و بهره برداری اکولوژيک از انواعانرژيها و خصوصا کاربرد انرژيهای پايدار و بی زبان است.گرچه استفاده از باد و به عبارت صحيح تر بهره برداری از حرکت هوا و ايجاد نسيم عمده ترين و رايج ترين نوع کاربرد انرژيهای بی زيان در معماری سنتی ايران است. با اين حال همه عناصر اربعه فلسفی و آيينی (آب هوا خورشيد و خاک)دارای کاربرد عالی زيست محيطی در مدنيت و معماری ايران قديم بوده است .نوع مصالح و فنون ساختمانی رايج در گذشته خصوصا آنچه که در رابطه با پايداری بنا به کار می رفته و عناصر باربر اصلی ساختمان را تشکيل می داده يعنی ديواره ها و سقف ها يا به عبارت کلی تر عناصر افقی و عمودی به علت دارا بودن حجم و وزن زياد به طور خود به خودی و طبيعی در مقايسه با مصالح و مواد سبک وزن و کم حجم کنونی دارای ظرفيت بالاي نگه داری و ذخيره انرژی و استعداد متعادل سازی حرارت در فضاهای مصنوع بوده است. در عين حال اين ويژگی به هيچ روی به معنای آن نيست که زيبايي آسايش پايداری عالی و کيفيات ارجمند زيست محيطی و ابتکارات مربوط به استفاده بهينه از انرژی در معماری ايرانی امری خود به خودی و پيش پا افتاده و بی نياز از هوش قدرت خلاقه و عللم و دانش تلقی شود. بر خلاف بررسی دقيق ويژگيهای معماری ايرانی حاکی از برخوردداری از دانش وآگاهی بسيار ذکا و هوشمندی و دقت در جزييات
معماری بذل توجه بسيار به امر ايجاد فضای راحت و آسايش داخلی زيبايي استحکام و عدم تخريب محيط و حفظ کيفيت زيست است…………….
در سال های اخیر بیانیه ها و مقالات متعددی در زمینه اصول معماری سبز توسط محققان مختلف در سراسر دنیا به رشته تحریر درآمده است. اغلب این بیانیه ها با اختلاف اندک موضوعاتی را در زمینه تشویق طراحان به حفاظت از انرژی ونیز در نظر گیری ویژگی های محلی مکان و کار با کاربران ساختمان و جوامع اطراف آن تثبیت نموده اند. معماران انگلیسی، برندا و روبرت ویل در کتاب خویش با عنوان «معماری سبز: طراحی برای آینده ای آگاه از انرژی» یکی از ساده ترین و صریح ترین چارچوب ها را برای معماری سبز مطرح نموده اند. آن ها این اصول را با استفاده از مثال های مختلف از طراحی ساختمان در اروپا انگلستان و امریکا نشان داده اند. ایشان بر فراگیری از معماری بومی تأکید زیادی داشتند، معماری که در تجربه نسل های متمادی ساکن یک منطقه و اقلیم ویژه در آن نهفته است .
اطلاعات بیشتر در مورد اصول معماری سبز و نحوه اجرا آن در بسیاری از پایگاههای اینترنتی از جمله «موسسه آمریکایی کمیته معماران در موضوعات مختلف زیست محیطی» (www.aia.org.cote) شورای «ساختمان سازی سبز امریکا» (www.usgbc.org) و در اروپا و انگلستان «منازل پایدار »
(www.sustainablehome.co.uk) نیز وجود دارد. فرآیند سبز در معماری فرآیندی کهن میباشد، برای مثال از هنگامی که انسان های غار نشین برای اولین بار پی به این مسئله بردند که انتخاب غاری رو به جنوب از لحاظ دمای محیط بسیار مناسب تر از غاری می باشد که دهانه آن به سمت شمال است. موضوع جدید درک این مهم است که معماری سبز برای محیطهای مصنوع و انسان آفرینش بهترین فرآیند برای طراحی ساختمان هاست؛ به گونه ای که تمام منابع وارده به ساختمان، مصالح آن، سوخت یا اشیا مورد استفاده ساکنان، نیازمند پدید آوردن یک معماری پایدار هستند. بسیاری از ساختمان های موجود حداقل یکی از ویژگی های متعدد و قابل تشخیص معماری سبز را درون خویش دارند، با این حال،تنها تعداد اندکی از این بناها کل این فرآیند کامل را دارا می باشند.
بطور کلی فرآیند سبز اینگونه مطرح می شود که تمامی موضوعات به یکدیگر وابسته بوده و در هر تصمیم گیری باید تمامی جنبه های آن مورد بررسی قرار گیرد و بدین ترتیب،ایده بررسی اصول بصورت مجزا با آن در تضاد قرار می گیرد . در مجموع اصول گوناگونی در ایجاد هر نوع سازه مطرح است که نقاط مشترک فراوانی را برای بحث دارامی باشند،
با این حال موضوعات ارائه شده مجموعه ای از اصول مختلفی هستند که در نظر گرفتن آنها سبب ایجاد توازن و پدید آمدن معماری سبز خواهد شد .
اصل اول : حفاظت از انرژی
هر ساختمان باید به گونه ای طراحی و ساخته شود که نیاز آن به سوخت فسیلی به حداقل ممکن برسد
ضرورت پذیرفتن این اصل در عصرهای گذشته بدون هیچ شک و تردیدی با توجه به نحوه ساخت و سازها غیر قابل انکار می باشد و شاید تنها به سبب تنوع بسیار زیاد مصالح و فن آوری های جدید در دوران معاصر چنین اصلی در ساختمان ها به دست فراموشی سپرده شده است و این بار با استفاده از مصالح گوناگون ویا با ترکیب های مختلفی از آنها، ساختمان ها، محیط را با توجه به نیاز های کاربران تغییر میدهند .
اشاره به نظریه مجتمع زیستی نیز خالی از لطف نمی باشد، که از فراهم آوردن سر پناهی برای درامان ماندن در برابر سرما و یا ایجاد فضایی خنک برای سکونت افراد سرچشمه می گیرد ، به این دلیل و همچنین وجود عوامل دیگر مردمان ساختمانهای خود را به خاطر مزایای متقابل فراوان در کنار یکدیگر بنا می کردند .
ساختمان هایی که در تعامل با اقلیم محلی و در تلاش برای کاهش وابستگی به سوخت فسیلی ساخته می شوند ، نسبت به آپارتمانهای عادی امروزی ، حامل تجربیاتی منفرد و مجزا بوده و در نتیجه ، به عنوان تلاشهای نیمه کاره برای خلـق مــعـــماری سبــز مطــرح می شوند. بسیاری از این تجربیات
نیز بیشتر حاصل کار و تلاش انفرادی بوده؛ و بنابراین روشن است به عنوان اصلی پایدار در طراحی ها و ساخت و سازهای جامعه امروز لحاظ نمی گردد.
اصل دوم : کار با اقلیم
ساختمان ها باید به گونه ای طراحی شوند که قادر به استفاده از اقلیم و منابع انرژی محلی باشند .
شکل و نحوه استقرار ساختمان و محل قرار گیری فضاهای داخلی آن می توانند به گــونــه ای باشد که موجب ارتقاع سطح آسایش درون ساختمان گردد و در عین حال از طریق عایق بندی صحیح سازه ، موجبات کاهش مصرف سوخت فسیلی پدید آید. این دو فرآیند مذکور ناگزیر دارای هم پوشانی و نقاط مشترک فراوان می باشند .
پیش از گسترش همه جانبه مصرف سوخت فسیلی ، چوب منبع اصلی انرژی به حساب می آمد که هنوز هم حدود 15 درصد از انرژی امروز را نیز تأمین می کند. هنگامی که چوب کمیاب و نایاب شد برای بسیاری از مردم امری طبیعی بود که در راستای کاهش نیاز به چوب ، برای تولید گرما از گرمای خورشید کمک بگیرند . شهرهای یونانی همچون «پیرنه» مکان شهر را به گونه ای تغییر دادند که از ورود سیل به شهر جلوگیری شود ، و شبکه ای مستطیل شکل با خیابانهای شرقی ـ غربی را احداث نمودند که به ساختمان ها اجازه جهت گیری به سمت جنوب و استفاده از نور مطلوب خورشید را می داد.
رومی ها نیز پیروی از اصول طراحی خورشیدی را با آموختن از تجربیات یونان ادامه دادند ؛ اما آنها پنجره های شفاف که اختراع قرن اول پس از میلاد بود را نیز برای افزایش گرمای بدست آمده بکار گرفتند، با افزایش کمبود چوب به عنوان سوخت ، استفاده از نمای رو به جنوب در ساخت منازل ثروتــمـنـدان و هـمـچنین حمامهای عـمومی شهـر نیز مـتـداول شــد .
سنت طراحی با توجه به اقـلـیـم بـرای ایجاد آسایش درون ساختمان به قوانین گرمایش محدود نمی شد بلکه در بسیاری از اقـلـیــم ها معماران ملزم به طـراحـی فـضایی خنک برای پدید آوردن شرایطی مطلوب در داخل ساختمان بود . راه حل معــمول درعـصـر حاضر ، یعنی استفاده از سیستم های تهویه مطبوع هوا ، تنها فرآیندی ناکار آمد در تقابل با اقلیم به شمار می رود و در عین حال همراه با مصرف زیاد انرژی می باشد ، که حتی به هنگام ارزانی و فراوانی انرژی به دلیل آلودگی حاصل از آن امری اشتباه بشمار می آید.
اصول سوم : کاهش استفاده از منابع جدید
هر ساختمان باید به گونه ای طراحی شود که استفاده از منابع جدید را به حداقل برساند و در پایان عمر مفید خود ، منبعی برای ایجاد سازه های دیگر بوجود بیاورد .
گر چه جهت گیری این اصل ، همچون سایر اصول اشاره شده به سوی ساختمانهای جدید است ، ولی باید یادآور شد که اغلب منابع موجود در جهان در محیط مصنوع فعلی بکارگرفته شده اند و ترمیم و
ارتقاء وضعیت ساختمانهای فعلی برای کاهش اثرات زیست محیطی ، امری است که از اهمیتی برابر با خلق سازه های جدید برخوردار است . این نکته را نیز باید مورد توجه قرار داد که تعداد منابع کافی برای خلق محیط های مصنوع در جهان وجود ندارند که بتوان برای بازسازی هر نسل از ساختمان ها، مقداری جدید از آنها را مورد استفاده قرار داد .
این استفاده مجدد میتواند در مسیر استفاده از مصالح بازیافت شده یا فضاهای بازیافت شده شکل بگیرد، بازیافت ساختمان ها و عناصر درون آنها بخشی از تاریخ معماری است . صومعه سانتا الباس که در سالهای 1077 و 1115 میلادی بازسازی گردیده ، از آجرهای خرابه های یک ساختمان رومی در نزدیکی خود استفاده نمود. چارچوب های چوبی که در قرون وسطی به کار گرفته شدند ،قطعاتی چوبی بودند که بریده و در کارگاه نجاری به یکدیگر وصل شده و کد گذاری می شدند و آنگاه از هم جدا شده و به ساختمان ها انتقال داده می شدند. استفاده از این روش بدین معنی بود که در صورت لزوم می توان بخشهایی از ساختمان قرون وسطایی را جا به جا نموده ؛ حتی امروزه نیز می توان آنها را به مکانی دیگر منتقل کرد . گاهی اوقات کل سازه ساختمان به منظور بنا کردن ساختمانی جدید جابجا می گردید. برای مثال در هنگام ساخت موزه ویکتوریا و آلبرت در لندن، به ساختمان قبلی موجود در سایت دیگر نیازی نبود و در سال 1865 پیشنهاد واگذاری این ساختمان فلزی به مسئولان محلی شمال ، شرق و جنوب لندن با هدف برپایی یک موزه محلی در مکانی جدید ارائه گردید. مسئولان شرق لندن این پیشنهاد را پذیرفتند و ساختمان این موزه محلی در 1872 تکمیل گردید که امروزه این مکان به موزه کودکان بدل گردیده است.
در اغلب مواردی که دسترسی به منابع جدید به حداقل می رسد روش هایی کشف می شوند که با آن ها می توان ساختمان هایی که برای یک منظور ساخته شده اند برای مقاصد دیگر استفاده شوند، با این حال بعضی تغییرات ضروری می توانند باعث تغییر شکل اصلی سازه یا ساختمان شود. این موضوع برای
کسانی که علاقمند به حفاظت و نگهداری دائمی از ساختمان ها هستند یک فاجعه به حساب می آید و این سوال در ذهن نقش می بندد که آیا یک ساختمان به این علت که زمانی دارای کاربری ارزشمندی بوده است باید همواره بدون تغییر باقی بماند یا باید برای حفظ بازدهی و کارایی تغییرات الزامی را در آن انجام داد؟ یک فرآیند سبز ممکن است در بررسی این موضوع قضاوت را تنها براساس منابع موجود ممکن بداند. اگر منابع مورد نیاز برای تغییر یک ساختمان کمتر از منابع مورد نیاز برای تخریب و بازسازی آن باشد باید از این تغییرات استقبال نمود. با این وجود این موضوع باعث عدم احترام و بزرگداشت اهمیت تاریخی سازه نمی شود. به علاوه ممکن است این سازه ها دارای ارزش دیگری نیز باشند که توجه به آن ها الزامی است. این مشکلات در تغییر ساختمان های موجود به منظور آماده ساختن آن ها برای هماهنگی با نیازهای جدید بخصوص در مورد بهبود وضعیت ساختمان از لحاظ عملکرد و کارایی که ممکن است به تغییر ظاهر آن منجر شود با تناقض و تضادهای بیشتری آشکار می شود. تغییر در بعضی از ساختمان های قدیمی برای کاربردی های جدید می تواند هزینه ها و مشکلات خاصی را با خود همراه داشته باشد. با این حال مزایای حاصل از استفاده مجدد از این ساختمان های بزرگ در کنار یکدیگر و درون یک محیط شهری می تواند بر این مشکلات و هزینه ها غلبه نماید. نوسازی ساختمان ها ی موجود در شهرهای بزرگ و کوچک همچنین می تواند موجب حفاظت از منابع مورد استفاده جهت تخریب و بازسازی ساختمان و بدین ترتیب جلوگیری از تخریب جامعه شود.
اصل چهارم : احترام به کاربران
معماری سبز به تمامی افرادی که از ساختمان استفاده می کنند احترام می گذارد.
به نظر می رسد که این اصل ارتباط اندکی با آلودگی ناشی از تغییرات اقلیم جهانی و تخریب لایه ازن داشته باشد . اما فرآیند سبز از معماری که شامل احترام برای تمامی منابع مشترک در ساخت یک ساختمان کامل هستند انسان را از این مجموعه خارج نمی نماید. تمام ساختمان ها توسط انسان ها
ساخته می شوند اما در بعضی از سازه ها حقیقت حضور انسان محترم شمرده می شود، در حالی که در برخی دیگر تلاش برای رد ابعاد انسانی در فرآیند ساخت مشاهده می شود.
در ژاپن تعدادی روبوت نقش انسان را در ایجاد و طراحی ساختمان ها بر عهده گرفته اند، اما برای یک روبوت کارآیی مؤثر در مورد پروژه ، شامل اجرای یک وظـیـفـه خـاص مــی باشد که می تواند آن را به دفعات تکرار کرد. اما در مقیاسی متفاوت یک انسان به عنوان معمار همچنان می تواند بر مهارت خود بر انجام تعداد بسیاری از کارهای نامرتبط اعتماد کند.
احترام بیشتر به نیازهای انسانی و نیروی کار، می تواند در دو مسیر مجزا مورد تجربه قرار گیرد. برای یک ساختمان ساز حرفه ای توجه به این نکـته ضرورت دارد که ایمنی و سلامت مصالح و فرآیند های شکل دهنده ساختمان به همان میزان که برای کارگران و یا استفاده کنندگان آن مهم است برای کل جامعه بشری نیز از اهـمـیت بـســزایی بـرخوردار می باشد. معماران به تدریج از وجود سم های
مختلف در سایت های ساختمانی آگاه شده اند و به تازگی استفاده از مواد عایـق دارای انواع CFC و یا استفاده از سایر مصالح خطرناک در ساختمان ممنوع شده است.
شکل دیگر مشارکت انسانی که نیازمند توجه است، اشتراک و دخالت مثبت کاربران در فرآیند طراحی و ساخت است، که چنانچه به طور موثر بکار گرفته نشود یک منبع کارا و مفید به هدر رفته است. تعداد زیادی از ساختمان ها از این انرژی بهره برده اند و نتایج حاصل از آن نیز موجب رضایت در خلـق ساختمان های بزرگ شده است.
اصل پنجم : احترام به سایت
هر ساختمان باید زمین را به گونه ای آرام و سبک لمس کند.
معمار استرالیایی گلن مورکات این جمله عجیب را بیان می کند که: ساختمان باید زمین را به گونه ای آرام و سبک لمس کند. این گفته یک ویژگی از تعامل میان ساختمان و سایت آن را در خود دارد که برای فرآیند سبز امری ضروری است و البته دارای ویژگی های گسترده تری نیز می باشد. ساختمانی که انرژی را حریصانه مصرف می کند آلودگی تولید می کند و با مصرف کنندگان و کاربران خویش بیگانه است در نتیجه هرگز زمین را به گونه ای آرام و سبک لمس نمی کند.
تفسیری صریح تر از این گفته چنین است که نـمی توان هر ساختمان را از درون سایت ساخته شده در آن خارج نمود و شرایط قبل از ایجاد ساختمان را دوباره در سایت احیا کرد. این نوع ارتباط با سایت در سکونتگاههای سنتی اعراب بادیه نشین دیده می شود؛ سبکی و آرامش موجود در میان آن ها در لمس زمین فقط در جابجایی خانه ایشان نهفته نبود، بلکه شامل مصالح مورد استفاده ایشان و دارایی هایی که با خود حمل می کردند نیز می گردید. سیاه چادر اعراب بادیه نشین از پشم بزها ، گوسفندان و شتران ایشان تولید می شد، هنگامی که این چادر ها برپا می گردید با ایجاد سطح مقطع بسیار کارا از لحاظ ایرودینامیکی از تخریب آن در بادهای شدید جلوگیری می شد؛ چادر با طنابهای بلند در جای خود نگهداری و تیرهای چوبی بسیار اندکی در آن بکار گرفته می شد چرا که چوب در صحرا منبعی بسیار کمیاب بحساب می آمد.
در حالی که در جوامع شهری، زندگی بومی و سنتی خود را برای یکجا نشینی ترک کرده اند و معماران وارد عرصه طراحی شده اند، هنوز نیز برای ایجاد نمایشگاههای مختلف و دیگر فعالیت های فرهنگی نیازی مستمر به سازه های موقت وجود دارد. این قبیل سازه ها اغلب، شکل چادر بادیه نشینان را بخود می گیرد . طراحی صورت گرفته توسط معماران هلندی برای فستیوال 86 در سونسبیک ، این سازه برای حفاظت از مجسمه های شکستنی واقع در خارج ساختمان طراحی شده بود و به علاوه بادی به گونه ای طراحی می شد که به چشم نیاید. دراین سازه از چهارنوع مصالح یعنی بتن پیش ساخته برای پی ها ، شیشه های شفاف برای دیوارها و سقف فولاد برای خرپاها و اتصالات و سیلیکون رزینی برای اتصال صفحات شیشه به یکدیگر استفاده شد. باله های شیشه ای نیز به دیوارهای شیشه ای چسبانده شده بودند تا صلبیت بیشتری را ایجاد کند و همچنین مکانی را برای اتصال خرپاهای فلزی سبک حامل سقف شیشه ای فراهم نماید. کف ساختمان زمین عادی بود و برای جلوگیری از گل شدن فقط با چوب پوشانده شده بود. پس از پایان فستیوال این ساختمان دوباره از یکدیگر جدا گردید و پی آن نیز از محل خارج و خاک برداشته شده به جای خود بازگردانیده شد؛ بدین ترتیب زمین سایت بدون هیچ تغییری به وضعیت پیش از برگزاری فستیوال بازگشت. این ساختمان را می توان برای استفاده در هر نمایشگاه یا فستیوال دیگر به کار گرفت و یا اعضای آن را می توان درهر سازه دیگر مورد استفاده قرار داد.
اصل ششم: کل گرایی
تمامی اصول سبز، نیازمند مشارکت در روندی کل گرا برای ساخت محیط مصنوع هستند.
برای دریافت سایز بزرگ تصویر ها روی آنها کلیک کنید…
کامل بود. خسته نباشید.
تشکر