بيان ضرورت‌هاي طرح
تجارت و خدمات تجاري بيش از هر چيز مستلزم مكان‌هاي ويژه، سازگار و جذاب مي‌باشد. اين در حالي است كه از ديرباز اين مكان‌هاي ويژه، در ارزش افزوده زمين و رونق شهر سهيم بوده‌اند. مكان‌يابي اين فضاها، دسترسي به آن‌ها همراه با جاي توقف براي مشتري‌ها و تحويل اجناس، همگي، شهرسازي شايان توجهي به اسم «شهرسازي تجاري» را به وجود آورده است و شكل‌هاي گوناگوني را به خود مي‌گيرد كه گوياي مراحل پي در پي تحول تاريخي تجارت خرده‌فروشي است.
مراكز تجاري و بازارهاي روز از جمله پرجاذبه‌ترين نقاط شهر محسوب مي‌شوند و جايي هستند كه معمولا در بيشتر ساعات شبانه روز مشغول فعاليتند. اختصاص فضاهاي ويژه به اين فعاليت به نحوي كه آسايش مردم در انتخاب و خريد كالاي مورد نظر فراهم باشد، همواره در شرق و غرب عالم رواج داشته است. بازار، تيمچه، سرا، گذر از نوع محفوظ و سرپوشيده و روزبازارها از نوع فضاهاي روباز، در كشور ما تاريخي ديرينه دارند. عكس اين نيز صادق است. به گونه‌آي كه مراكز و واحدهاي تجاري هرگز به جاص خاص بسنده نكرده و هر جا كه مردم (خريداران) بوده‌اند، آن‌ها هم مستقر شده‌اند.
انديشه تأسيس يك مركز تجاري و اداري در يك مجموعه شهري بازتابي از رشد فيزيكي و اجتماعي آن مي‌باشد. توسعه فيزيكي شهر از طرف ديگر به همراه شكوفايي انديشه‌هاي تازه در شهرسازي و شهرنشيني موجب گرديده است كه در تمام تقسيم‌بندي‌هاي شهر و محله، ناحيه و … كاربري‌هاي ويژه‌اي شكل گيرند و نقاطي خاص از شهر به نوع پروژه‌اي از كاربري‌هاي تجاري، اداري و… تخصيص يابند.
امروزه روابط اجتماعي مردم به اشكال گوناگون صورت مي‌گيرد و دايما تحت تأثير تحولات فني و تخصصي نيز قرار مي‌گيرد و اين تحولات باعث انتقال نقش انسان به ماشين شده است و اين مراجع در جوامع سبب تضعيف روابط چهره به چهره و دوري از حس مكان، زمان و فضا شده است. از طرفي فضاهاي موجود در شهرها، تحرك خودرانه به عنوان فضاهايي با كيفيت‌هاي مناسب اجتماعي بلكه به صورت فضاهايي صرفا با جنبه عملكرد خود و با كيفيت‌هاي نامناسب اجتماعي حفظ كرده‌اند.
بنابراين سامان‌دهي روابط اجتماعي در معماري امري بديهي مي‌باشد. يكي از اين فضاها مجتمع تجاري مي‌باشد كه با سابقه‌اي طولاني در فرهنگي ايراني همواره داراي قدرتمندترين فضا مي‌باشد.
اهداف پروژه
1- ايجاد يك مجتمع تجاري كه در آن كليه كالاهاي اصلي مورد نياز مردم عرضه شود وتنها به یک صنف یا موضوع خاص نپردازد(اصنافی که در این پروژه می توان کنار هم قرار داد عبارتند از موضوعاتی چون:محصولات فرهنگی،صنایع دستی،لوازم خانگی،پوشاک و مواد غذایی در دو سطح تجاری کلان و خرد).
2- ايجاد يك فضاي شهري فعال در مجاورت مجتمع تجاري.
3- كوشش در جهت سامان‌دهي كالبدي در بدنه‌هاي هم‌جوار و ايجاد يك فضاي شهري با هويت و فعاليت، مملؤ از كنش‌ها و واكنش‌هاي اجتماعي، واجد ارزش‌هاي فضايي و مطابق با نيازهاي روز.
4- دست يافتن به يك كل و به يك تماميت كالبدي و آميختگي ارزشمند توده و فضا در يك كليت مطلوب كه ادراك آن آسان و قابل تجسم در ذهن ناظر بوده و فضا و مكان را در آن به خاطر آورد.
5- افزايش ارتباط چهره به چهره، افزايش حس مشاركت، ايجاد حق انتخاب براي مخاطبين.
6- کاربری ها: فروشگاه کلان،فروشگاه خرد،نمایشگاه صنایع دستی،رستوران و کافی شاپ

برنامه زمانبندی

این پروژه در سه فاز: مطالعاتی،فاز1 و فاز 2 طراحی شده است.
1- فاز مطالعاتی:از بهمن 87 تا نیمه اسفند 87
2- فاز 1:از نیمه اسفند 87 تا پایان فروردین 88
3- فاز 2:از اردیبهشت 88 تا خرداد 88

گام دوم: شناخت
 بخش اول: مطالعات پايه
 فصل اول: فضاهاي شهري
 فصل دوم: فضاهاي عمومي

فصل اول: فضاهای شهری
1- سابقه و تاريخچه فضاهاي شهري
اكثر دستاوردهاي بشر چه علمي و چه هنري، كارهاي تحقيقاتي و مطالعاتي، همواره بر پايه دستاوردها و معلومات گذشتگان در آن زمينه خاص شكل مي‌گيرد. مثلا در علوم، روند دستيابي به كشف جديد، نتيجه كار بر روي تحقيقات قبلي مي‌باشد، اين در حالي است، حركت‌هاي مدرن در زمينه معماري عملا از روند گذشته جدا شده‌اند و در تلاش براي چرخه جديد براي هر پروژه تازه مي‌باشند. جين‌پاول كارلهاين مي‌نويسد:
تا زمان خلق سبك بين‌المللي و توجه به ديدگاه‌هاي مدرسه معماري باهاوس، (دو عامل اصلي كه در طرد كردن گذشته نقش داشتند) معماران، پيوسته ايده‌هاي خود را در گذشته جستجو مي‌كردند، هرچند كه همواره بين اين ايده گرفتن با وام گرفتن و كپي كردن تفاوت‌هاي بسياري وجود دارد. مدل‌هاي تاريخي از فضاهاي شهري مي‌تواند به عنوان كمك‌هاي اصلي هم در ايجاد شكل و هم در ايجاد فضاها در روند طراحي به كار گرفته شوند. انطباق اين مدل‌ها با نيازهاي معاصر، هر چند به نظر نمي‌رسد كه در كپي كردن عين به عين اين فضاها تأمين شود ولي در چرخش 45 درجه در ديد يا تفكر مي‌تواند جواب‌گو باشد.
طراحي يك فضاي موفق جديد، به درك مشكلات و معضلاتي كه براي نمونه‌هاي احداث شده اتفاق مي‌افتاد بستگي داشت، خوب و بد بودن فضاها به نظر استفاده كننده و آناليز طراحان باز مي‌گشت.فضاهاي شهري شامل دو بخش فضاهاي سخت و فضاهاي نرم هستند.
فضاهاي سخت آن فضاهايي هستند كه اساسا به وسيله ديواره‌هاي معماري محصور شده‌اند، عملكرد اين فضاها عموما به عنوان مكان‌هايي براي تجمع و فعاليت‌هاي اجتماعي در نظر گرفته مي‌شود.فضاهاي نرم به آن فضاهايي گفته مي‌شود كه چه در داخل و چه در خارج شهر، محيط طبيعي بر آن‌ها مسلط باشد. آن‌ها در مجموعه‌هاي فضاهاي شهري شامل پارك‌ها، باغات و مسيرهاي سبز كه همه فرصت‌هايي براي بازسازي فضاهاي شهري به منظور دوري از جستن از محيط‌هاي مصنوع مهيا مي‌كنند. عموما در طراحي فضاهاي شهري تأكيد فقط بر طراحي فضاهاي سخت بوده است، در حالي كه طراحان شهري، بايد به هر دو گونه فضايي براي ايده گرفتن توجه كنند، چرا كه عملكردهايي در شهر وجود دارند كه در فضاهاي نرم بهتر جواب مي‌گيرند.
نتيجه‌گيري
مجموعه‌اي از فضاهاي شهري، هم نرم و هم سخت در گستره زمان مورد بررسي قرار گرفت. طراحان بايد تا آن‌جا كه ممكن است مثال‌هاي متفاوت را ببينند، تا بفهمند كه چگونه يك فضا با اطراف خود هماهنگ شده و به غملكردهاي خود پاسخ مي‌دهد مهم‌ترين عوامل در تعريف فضاهاي سخت، چهارچوب، كف و نقاط كانوني مي‌باشند.
فضاي نرم با عناصر طبيعي به صورت نماد و يا تضاد با بافت فشرده طراحي مي‌شود، اين در حالي است كه هر دو بايد به نيازهايي كه به آن خاطر طراحي شده‌اند، جواب مناسب بدهند.
2- سه تئوري در زمينه طراحي فضاي شهري
سه ديدگاه در مورد طراحي شهري وجود دارد:
1- تئوري شكل زمين
2- تئوري پيوند يا ارتباط 3-تئوري مكان
اين سه تئوري با هم متفاوتند، ولي هنگامي كه هر 3 با هم در نظر گرفته شوند، مي‌توانند در جهت تعريف فضاي شهري مؤثر باشند. تئوري شكل زمين به مطالعه ارتباط بين ساختمان‌ها (توده سخت، شكل) كه به طور نسبي سطح زمين را پوشانيده‌اند و فضاي باز داخلي (زمين) مي‌پردازد.
برخلاف تئوري شكل زمين كه مبتني بر الگوي توده و فضاي باز مي‌باشد تئوري ارتباط از خطوط ناشي مي‌شود كه يك عنصر را به ديگري پيوند مي‌دهد اين خطوط از طريق خيابان‌ها، پياده‌روها، فضاهاي باز خطي و يا ديگر عناصر ارتباطي كه به طور فيزيكي بخش‌هاي مختلف شهر را به يكديگر متصل مي‌كنند شكل گرفته‌اند.
تئوري مكان يك گام از تئوري‌هاي شكل، زمين و ارتباط جلوتر مي‌رود، علاوه بر موارد فوق به نيازهاي انساني، بافت طبيعي تاريخ و فرهنگ نيز توجه دارد. طرفداران اين نظريه از طريق تركيب فضاهاي فيزيكي با عناصر يگانه و جزئيات بومي هر مكان به آن بها و ارزش بيشتري مي‌بخشند.
هريك از اين ديدگاه‌ها به تنهايي داراي ارزش مي‌باشد اما بهترين راه در نظر گرفتن هر سه تئوري است كه به توده و فضا ساختار ببخشد، ارتباط ميان بخش‌ها را تنظيم نمايد و به نيازهاي انساني و عناصر يگانه محيط پاسخ دهد. ساختار فيزيكي منظر شهري، بايد در پاسخ به اين تئوري‌هاي مرتبط با هم طراحي شود.
3- شهر و طراحي شهري
1-3- پيدايش و رشد شهر
تعريف‌هاي بسياري براي شهر داده شده كه تنها يك وجه مشترك در آن‌ها وجود دارد بدان معنا كه شهر به بيان ساده متشكل از يك يا چند بناي مسكوني جدا از يكديگر است و به طور نسبي يك زيست‌گاه بسته است. ايجاد شهرها دومين انقلاب عظيم در فرهنگ انسان و روند اجتماعي برجسته‌اي بود كه بيشتر موجب دگرگوني در روابط متقابل انسان با انسان‌هاي ديگر گرديد، تا تغيير در واكنش‌هاي او نسبت به محيط.
جامعه قومي و ماقبل شهري از انسان‌هاي معدودي كه به صورت گروه‌هاي متجانس و خودكفا بودند و تمام انرژي آن‌ها كه براي تغذيه غذا مصرف مي‌شد، تشكيل مي‌گرديد. در چنين شرايطي خوراك مازاد يا وجود نداشت يا خيلي كم بود و در نتيجه در جامعه طبقات ديده نمي‌شد.
به تدريج با اسكان در دهكده‌ها و با پيشرفت تكنولوژي و ابزارها و ساختار سازماني در هزاران سال پيش به جامعه پيچيده‌تري تغير يافتند در اين‌جا به سبب كشت غلات و محصول زياد، خوراك مازاد به وجود آمد كه مي‌توانست مدتي طولاني نگهداري و انبار شود خوراك مازاد هم پديدآور تخصصي شدن كار شد و هم طبقات اجتماعي را پديد آورد.
در نتيجه نسبت كوچكي از كل طبيعت در آبادي‌هاي بزرگ‌تر از آن‌چه تا به آن روز ايجاد شده بود زندگي كردند اين آبادي‌ها مركز اداري شد و براي مبادله انبار و توزيع كالاها به كار رفتند اين امر امكان تمركز گروه متخصصين صنعت‌گر و ساير كاركنان غير كشاورز را به وجود آورد كه عامل اصلي در اولين جوامع شهري واقعي بودند.
2-3- شهرنشيني و داد و ستد
خودكفايي اقتصادي كه در مناطق كوهستاني امكان‌پذير بود از ويژگي‌هاي جوامع كهن كشاورز و غرب آسيا به شمار مي‌آمد در دوره‌هاي سيلابي ميسر نبود. لذا بايد برخي سيستم‌هاي منظم بازرگاني براي تأمين مواد اوليه به وجود مي‌آمد.
بارآوري زمين امكان توليد اضافي مواد خوراكي براي تأمين كالاهاي وارداتي را فراهم مي‌آورد و اين زمينه‌ساز پيدايش يك ساختار اقتصادي كاملا تازه شده كه در آن بازرگانان خود در كار توليد مواد غذايي نبودند بلكه با داد و ستد اضافه اين مواد روزگار مي‌گذراندند. تنوع اقتصادي مي‌تواند حداقل بر دو پايه استوار باشد:
اول: بر پايه وجود املاكي كه به صورت فئودالي اداره مي‌شوند؛
دوم: بر پايه وجود بازار به مثابه مكان مبادله ثروت؛
فصل دوم: فضاهای عمومی
1- فضاي عمومي چيست؟
بر اساس فرهنگ انگليسي آكسفورد، واژه پابليك به معناي كلي و در اكثر معاني متضاد خصوصي است. هم‌چنين شامل اين تعاريف نيز مي‌شود: مربوط يا متعلق به مردم به عنوان يك كليت كه به جامعه يا ملت متعلق است، تأثير مي‌گذارد يا متوجه آن است.
در جديدترين ويرايش فرهنگ فشرد آكسفورد، تعريفي مشابه مطرح شده است: «متعلق يا متوجه مردم به مثابه يك كليت» و در كنارش «در دسترس يا اشتراكي براي همه مردم»، «با آزادي موجود يا انجام شدني» و «ارائه شده يا مرتبط با دولت محلي يا مركزي». به اتكاي اين تعاريف،براي مثال خياباني عمومي متعلق و مرتبط با تمام مردم به عنوان يك كليت است، به رويشان باز است، موجوديتي محدود نشده دارد و از طرف دولت ارائه مي‌شود و به آن مرتبط است.
اين مفاهيم در تعاريف مختلف فضاي عمومي به عنوان بستر مشتركي كه مردم فعاليت‌هاي كاركردي و مراسمي را كه پيونددهنده اعضاي جامعه است، در آن انجام مي‌دهند، چه روزمره‌گي‌هاي معمولي باشد و چه جشنواره‌هاي دوره‌اي. صحنه‌اي است كه به روي آن نمايش زندگي جمعي، در معرض ديد قرار مي‌گيرد.
فضاي عمومي فضايي است كه در آن با غريبه‌ها سهيم هستيم، مردمي كه اقوام، دوستان يا همكار ما نيستند. فضايي است براي سياست، مذهب، داد و ستد و ورزش، فضايي براي هم‌زيستي مسالمت‌آميز و برخوردهاي غيرشخصي.
فضاي عمومي در يك مجتمع فروشگاهي بزرگ
درباره مجتمع‌هاي بزرگ فروشگاهي حومه شهرها در امريكاي شمالي مطالب زيادي عنوان شده است كه با مراكز شهرها بر سر تصاحب سرزندگي اجتماعي و اقتصادي رقابت مي‌كرده‌اند. به هر حال در بريتانيا احداث مراكز خريد غول‌آساي حومه شهري پديده‌اي با شيوع و گسترش كمتر بوده است. مقياس متروسنتر هر چند به يك مركز خريد خارج از شهر مشهور است، تأثير بسيار زياد بر منطقه كلان شهري كه در آن واقع شده، نهاده است. متعاقب فرآيند توسعه آن عموميت فضاهاي عمومي‌اش را مي‌توان ارزيابي كرد.
با دنبال كردن پنج مرحله برنامه‌ريزي، طراحي، ساخت و مديريت و كاربردي، مي‌بينيم كه چگونگي فضاهاي عمومي در اين توسعه توسط كارگزاران و گروه‌هاي متفاوت در نظر گرفته شده، ساخته و استفاده شده‌اند. بايد بيابيم كه تا چه حدي اين فضاها عمومي هستند و بايد رابطه ميان ميزان عموميت فضا و مراحل ساخت و به كارگيري را درك كنيم.
گيتسهد متروسنتر، يك مجتمع تفريحي و خريد خارج از شهر است، با 5/5 كيلومترمربع فروشگاه‌هاي بزرگ و 24 ميليون بازديدكننده در سال كه گردش مالي‌اش در سال بالغ بر 500 ميليون پاوند مي‌شود. اين مجتمع در پنج كيلومتري از مرگز گيتسهد و نيوكاسل اپان تاين قرار دارد. اندازه مركز به خلق تصويري از شهر كمك كرده است. راهنماي رسمي متروسنتر آن را شهر فروشگاهي و تفريحي متروسنتر مي‌نامد، با 12000 جاي پاركينگ خودرو و با تيم امنيتي خاص خود، سيستم‌هاي حفاظت از حريق، سالن‌هاي تجمع و حتي يك كشيش.
پنج مرحله فوق در متروسنتر همگي كيفيت‌هاي مشابه را در رابطه عمومي- خصوصي نشان مي‌دهند. در ارتباط با سه معرف كارگزاري، منافع و كنترل، بررسي اين مراحل بعد خصوصي قوي و نيرومندي را نشان مي‌دهد. در چارچوب يك محيط برنامه‌ريزي نيمه‌خصوصي، مراحل ساخت و كنترل، همگي توسط شركت‌هاي خصوصي براي منافع خصوصي انجام مي‌شود. از اين مكان، افراد به صورت خصوصي استفاده مي‌كنند كه براي تفريح يا خريد آمده‌اند.
فضاي عمومي در سنتر ممكن است شبيه يك خيابان مركزي در شهر يا يك ميدان شهري كه جمعيت آن در حال استراحت و يا در حال تلاش و فعاليت است، به نظر مي‌رسد. اين مكان، فضايي است عمومي و با نقش كاركردي واضحي كه متعلق به شركت‌هاي خصوصي دارد به افراد اجازه مي‌دهند براي مقاصد خاصي از آن استفاده كنند. فضاي عمومي در اين جا كاركردي تفريحي همراه با خريد دارد، به جاي آن كه به كاركرد اجتماعي فعالي نظير ارتباطات ميان فردي كمك كند. استفاده‌كنندگان را مي‌توان افرادي انگاشت كه به فضايي تجاري كه كاركردهاي تفريحي‌اش ماهيتا در خدمت منافع تجاري‌اند، وارد مي‌شوند.
كيفيت اين فضا يعني محيط فروشگاهي ايمن و به خوبي مديريت شده و مصون از تغييرات جوي، پذيرا و در خدمت گروه‌هاي اجتماعي، نژادي و سني است كه با هدف‌هاي از پيش تعيين شده از اين فضا استفاده مي‌كنند. با اين حال بر اساس وجوه متعددي، ساخت اين مركز را مي‌توان داراي نقش‌هاي اجتماعي دانست. اگر چه تأثيري معكوس بر مراكز شهري اطراف داشته اما، توانايي در جذب ماليات‌ها و اشتغال‌زايي با هر كيفيتي، اهميتي اجتماعي و عمومي براي مراكز مي‌آفريند.
همان‌گونه كه در صراف اموال عمومي براي ايجاد راه‌هاي دسترسي و در سياست‌هاي عمومي شوراي محلي گيتسهد تجلي يافته است. از همه مهم‌تر، تعداد بازديدكنندگان مراكز است كه فضايي عمومي با پويايي‌ها و توامندي‌هاي مخصوص به خودش مي‌آفرينند. هر چند شايد پاسخ‌گوي تنوع نيازهاي تمامي گروه‌هاي اجتماعي نباشد، امام ميليون‌ها نفر از مردم هر ساله از آن استفاده مي‌كنند كه اين خود بعد عمومي قابل توجهي به آن مي‌بخشد. شايد براي ارتباط ميان فاعلي طراحي نشده باشد، اما حضور افراد در اين فضاها، آن را مكاني براي چنين كنش‌هايي مي‌سازد، بنابراين به نظر مي‌رسد كه فضاهاي عمومي آن به لحاظ قانوني، عمومي حساب مي‌شوند و محدوديت‌هاي مالكيت يا دسترسي نمي‌توانند مانع از اين چنين بودن آن‌ها شود.
به هرحال، زمانی که این فضای عمومی را با مراکز شهری سنتی‏تر مقایسه می‏کنیم، نمیه عمومی محسوب خواهد شد و این تا اندازه‎‏ای به دلیل محدودیت‏هایش برمی‏گردد. در یک مرکز نظیر مرکز شهری نیوکاسل، طیف کاربری و کاربران، وسیع‏تر است. درست است که فراوانی فروشگاه‏ها در مرکز شهر، از تنوعش کاسته است لیکن این موضوع آن را به مراکز تجاری نظیر متروسنتر نزدیک می‏سازد. اما با این حال، فعالیت‏های دیگری در مرکز شهر وجود دارند که آن را به لحاظ کارکردی منتوع‏تر می‏سازد. اگر فضای مرکز شهر به شدت با دوربین‏های امنیتی نیز کنترل شود، بازهم می‏تواند جایی برای حوزه وسیعی از فعالیت‏های خود جوش و رویدادها باشد. جایی که دست فروشان خیابانی را می‏توان در کنار مبارزین سیاسی مشاهده کرد، همین تنوع را می‏توان در نوع بازدیدکنندگان دید. بنا به تعریف، مرکز شهر، نقطه عطفی برای شهرنشینان است، شهرنشینانی متشکل از گروه‏های سنی، نژادی و اجتماعی متنوع، اگر بخش‏هایی از مرکز شهر، پذیرای گروه‏های مرفه باشند، بخش‏های دیگری وجود دارند که پذیرای افراد فقیرترند.

 

حوزه اول: بیان موضوع طراحی (paper)
بیان ضرورت مطالعه و طراحی(کمی و کیفی)……………. 2
بيان هدف (ارايه تصویر کلی از محصول نهایی)…………. 3
برنامه زمانبندی-………………………………………….. 5
منابع و مآخذ-………………………………………………… 6
حوزه دوم: مطالعه و تحلیل اطلاعات

بخش اول: مطالعات پايه
فصل 1: تعریف بازار- ادبیات بازار
1- واژه بازار از منظر لغوی———————————- 8
2- واژه بازار از منظر کالبدی——————————- 9
3- واژه بازار از منظر اقتصادی—————————– 10
4- واژه بازار از منظر اجتماعی—————————- 10
5-تعریف امروزی بازار————————————- 10

1- مفهوم کیفیت در فضای تجاری———————— 11
2- رابطه بین کیفیت و کمیت—————————– 12
3- مفهوم فرهنگ شهری——————————– 15
4 – بررسی اصول و معیارهای تأثیرگذار در کیفیت فضایی بازار

فصل اول: سير تحول بازار در ايران
1- بررسی هویت بازار در ایران————————– 17
2- معنای لغوی بازار————————————- 20
3- پیدایش بازار—————————————– 21
3- خصوصیات فضایی و کالبدی بازارها—————– 22
1-5- شکل بازارها————————————– 22
2-5- مصالح و فن ساختمان بازار———————- 23
فصل دوم: تحولات جديد شهر بازار
1- تحولات جدید شهر و بازار————————— 24
2- مرکز تجاری در شکل جدید————————- 27

1- پیشنهادات کلی در جهت طراحی شهری——– 34
2- ضوابط و مقررات اجرایی مجتمع‏های تجاری—— 44فصل سوم: بررسي‌هاي كلي در مقياس شهر

1- بررسی‏های تاریخی و روند شکل‏گیری شهر—– 47
1-1- نقطه آغازین 203-995 هـ.ق——————- 47
2-1- دوران صفویه 995-1110 هـ..ق—————- 48
3-1- دوران قاجاریه ———————————48
2- ساختار کالبدی شهر مشهد——————– 79
1-2- توسعه شهر مشهد در دوره پهلوی اول——- 49
2-2- توسعه شهر در دوره پهلوی دوم————– 49
3- جهات توسعه شهر از دیدگاه طرح جامع——– 51
1-3- محورهای عمده شهر———————— 52
2-3- عناصر شاخص شهر- ————————-54
3-3- بررسی‏های جمعیتی شهر مشهد———– 55
4- مطالعات اقلیمی و جغرافیایی——————- 58
1-4- درجه حرارت———————————– 59
2-4- میزان بارندگی، رطوبت نسبی، تبخیر و تعرق- 59
3-4- جریان‏های هو———————————ا 59
4-4- وزش باد————————————— 60
5-4- نتيجه‌گيري- ————————————60
بخش سوم: مطالعات تطبيقي
بررسي مجموعه تجاري Bercy 2- 63
طراح و آرشیتکت مجتمع تجاری الماس شرق 7 ص
جهت طراحی مجموعه تجاری-تفريحی شهرستان بابل  48 ص
مجتمع تجاری تفریحی ستاره فارس 13 اسلاید
مرکز تجاری اطلس  22 ص
بررسي مجتمع تجاري زيست‌خاور ——————77
بخش چهارم: مطالعات زمينه
1- مكان‌يابي پروژه شهر مشهد———————- 88
1-1- بررسي تاريخي——————————— 88
2-1- بررسي تنوع فضاهاي تجاري——————– 89
3-1- بررسي كالبدي محدوده مورد نظر————— 89
4-1- بررسي جمعيت در محدوده مورد نظر———— 89
5-1- بررسي حوزه نفوذ كاركردي———————- 89
2- شناخت محدوده مورد نظر————————– 90
1-2- شبكه شريان‌هاي اصلي اطراف سايت———- 90
2-2- كاربري اراضي———————————– 90
3-2- خصوصيات بافت كالبدي محدوده مورد مطالعات- 91
گام سوم: تحليل و پردازش
1- مباني طراحي مجتمع‌هاي تجاري—————– 93
2- مباني برنامه‌ريزي فيزيكي————————- 99
3- برنامه‌ريزي فيزيكي فضاهاي تجاري————– 102
4- آناليز محدوده اطراف سايت———————- 103
5- آناليز و قابليت‌سنجي سايت——————– 104
1-5- دسترسي‌ها ———————————104
2-5- ديد——————————————- 105
3-5- اقليم—————————————– 105
منابع و مآخذ————————————– 110
مدارک مرحله اول طراحی—————————
   فهرست مطالب
حوزه اول:بیان موضوع طراحی ( paper)
   1. بیان ضرورت مطالعه و طراحی(کمی- کیفی)
   2. بیان هدف(ارایه تصویرکلی از محصول نهایی)
   3. منابع
حوزه دوم:مطالعات و تحلیل اطلاعات
   – مرحله اول : مطالعات پایه – زمینه
    * بخش 1 : مطالعات پایه
فصل 1 – تعریف بازار- ادبیات بازار
فصل 2 – آشنایی با مفاهیم
فصل 3 – پیدایش بازار
فصل 4 – فضاهای شهری
فصل 5 – فضاهای تجاری به عنوان فضاهای عمومی
فصل 6 – بررسی خلاصه ای از پیشینه تجارت
فصل 7 – شناخت فضاهای تجاری گذشته ایران و جهان
فصل 8 – گونه شناسی بازارها
فصل 9 – شناخت انواع مراکز تجاری
فصل 10 – شناخت مراکز خرید معاصر در ایران
فصل 11 – عصر پسابازار

فصل 1 – مکانیابی پروژه
فصل 2 – شناخت محدوده مورد نظر(سایت آنالیز)
فصل 3 – بررسی اجمالی بستر طرح
– مرحله دوم : مطالعات تکمیلی – تطبیقی:
* بخش 1 : مطالعات تکمیلی:
فصل 1 – مباحث اولیه در طراحی مراکز خرید امروزی
فصل 2 – بررسی استانداردها و معیارهای طراحی مجتمع تجاری
فصل 3 – استانداردهای مربوط به کاربریهای مختلف در مراکز
تجاری و تجهیرات مربوطه
فصل 4 – مقررات ساختمانی در حوزه تجاری
فصل 5 – شناخت انواع خدمات مجموعه تجاری
فصل 6 – بررسی الگوهای واحدهای تجاری
فصل 7 – مطالعات سازه و تأسیسات

فصل 1 – نمونه های داخلی
فصل 2 – نمونه های خارجی
– مرحله سوم : تحلیل و جمع بندی اطلاعات و ارایه راهکار
فصل 1 – جمع بندی اطلاعات
فصل 2 – مبانی نظری عام طرح و تدوین مبانی طراحی معماری پروژه
فصل 3 – اصول و راهبردهای طراحی
فصل 4 – پیشنهاد سازه و تأسیسات

  –  مرحله چهارم : برنامه فیزیکی:
بخش 1 : مبانی برنامه ریزی:
فصل 1 – جمعیت مخاطب ( گروه هدف )
فصل 2 – ضابطه بالادست
* بخش 2 : طرح جامع :
فصل 1 – بررسی کاربری های تجاری در طرح جامع
فصل 2 – معرفی حوزه ها و ریزفضاها
فصل 3 –خصوصیات فضاها و اجزا
فصل 4 –ارایه جدول اعدادو ارقام
– مرحله پنجم : قابلیت سنجی اراضی:
فصل1 – معرفی گزینه پیشنهادی
فصل 2 – ترکیب پر و خالی ، استقرار کاربریها ، استقرار ورودی ها  و معابر
حوزه سوم : طراحی و ارائه مدارک معماری