چکیده
كودكان حساس ترين و تاثيرپذيرترين گروه سني جامعه را تشكيل ميدهند ودرحساس ترين ومهم ترين سال هاي زندگي شان يعني زماني كه پايه هاي رشد شخصيتي ،ذهني،جسمي واجتماعي آن ها شكل ميگيرد تا زماني كه وارد شهر ميشوند نيازمند اين هستند تا زندگي اجتماعي را در مقياس خود تجربه كنند واين امرمستلزم فراهم بودن فضايي كودكانه وصميمانه است.
فضايي به دور از هياهوي دنياي بزرگتر ،دنياي پراز شادي با رنگ هاي زيبا كه در آن كودك فرصت بيان افكار تازه وپرورش ورشد استعداد هايش را داشته باشد،فضايي كه زمينه مناسب براي خلاقيت كودكان فراهم آورد.

اگر می خواهیم برای کودکان کار مفیدی انجام دهیم باید برایشان مجموعۀ بزرگی از کتاب های سودمند فراهم آوریم. انجام این مقصود تنها به وسیلۀ ایجاد کتابخانه هایی با کتاب های خوب و با ارزش عملی است.
هدف کلی خدمات کتابخانه ایی برای کودکان، اینست که همۀ آنان از نخستین روزی که با کلمات و تصاویر آشنا می شوند تا هنگامی که خدمات عادی کتابخانه های بزرگسالان پاسخگوی نیازهایشان می گردد، به آسانی به کتاب دسترسی داشته باشند، بدانگونه که در حال و آینده حداکثر استفاده از آن را بکنند و در حالیکه در انتخاب آزادند، به هنگام لزوم از راهنمایی نیز برخوردار شوند.

برای توضیحات بیشتر و مشاهده فهرست مطالب و دریافت رساله به ادامه مطلب مراجعه نمائید…

بخشی از مطالب و پروپوزال:

کتابخانۀ کودک، باید پاسخگوی نیازهای همۀ کودکان سنین مختلف باشند: از کودکانی که هنوز فقط از کتابهای مصور لذت می برند تا آنانی که برای برآوردن نیازهای جدید خود در آستانۀ انتقال به قسمت های مخصوص بزرگسالان یا نوجوانان کتابخانه اند.
کودک به خدمات سهل الوصول تری نیازمند است. نباید ناچار شود راه دوری را که احتمالاً از کوچه های شلوغ شهر می گذرد، طی کند، باید بتواند نیازهای خود را در فاصلۀ کوتاهی به دست آورد.
کتابخانه باید برای اکثر کودکان مکانی دلپذیرتر و راحت تر از خانه یا مدرسه باشد. کودکان باید صرفنظر از ملاحظات دیگر صرفاً بخاطر لذتی که از حضور در کتابخانه می برند، به آنجا بیایند.
باید کوشش کنیم تا محیطی دلچسب، راحت و مناسب ایجاد کنیم.
کتابخانه باید برای اکثر کودکان مکانی دلپذیرتر و راحت تر از خانه یا مدرسه باشد. کودکان باید صرفنظر از ملاحظات دیگر صرفاً بخاطر لذتی که از حضور در کتابخانه می برند، به آنجا بیایند.

مقدمه
کودکان برای اینکه بتوانند از سال های کودکی خود به خوبی بهره مند شوند و استعددها و توانایی های لازم را برای خدمت به دیگران و خوشبختی خود بدست آورند، کتاب برایشان ضروری است. اگر کودکان از خواندن کتابهای خوب باز مانند و یا اگر رابطه ی آنها با کتاب پس از ترک مدرسه قطع شود، ضرری که از این رهگذر می رسد بسیار سنگین و چه بسا جبران ناپذیر باشد.
در آغاز زندگی، کودک هیچگونه شناختی ندارد و آمادگی او اندک است. بنابراین باید از یکسو درباررۀ جهانی که بدان گام نهاده است، دربارۀ خودش و رابطه اش با این جهان آگاهی هایی پیدا کند؛ و از سوی دیگر توانایی جذب و هماهنگ ساختن حقایق و اندیشه ها ، و نیز شوق فراگیری را در خود پرورش دهد.
اکثر دلایلی که کتابخانه را برای بزرگسالان لازم می شمارد، در مورد کودکان نیز صادق است. مهمترین این دلایل اینست که کمتر کسی می تواند از راهی بجز امانت گرفتن کتاب از کتابخانه ها ، حتی به بخش کوچکی از کتاب های مفید دست یابد. اگر چه بعضی از بزرگسالان می توانند برای خود کتاب بخرند ، و خوشبختانه این کار را هم می کنند، اما اگر کتابخانه نبود ناگزیر اکثر آنها از خواندن بیشتر کتاب های سودمند محروم می مانند. لیکن در عمل فقط عدّۀ ناچیزی از کودکان می توانند کتاب بخرند. کودکانی که امکان مالی دارند، باید تشویق شوند تا برای خود کتاب بخرند. ولی این کار در نهایت امر می تواند مقدار بسیار ناچیزی از ((نیاز کودکان جهان)) را به کتاب برآورد.
بنابر این کودکان، حتی بیش از بزرگسالان ، نیازمند کتابخانه های خوب هستند تا بتوانند انواع کتاب های مورد نیاز خود را به تعداد کافی بخوانند.
بیان ضرورت های طراحی
از آنجایی که دنیای امروز در حال تبدیل شدن به یک شبکه ارتباطی برای انتقال افکار و اطلاعات است همگام شدن و بهره گیری منطقی از این حالت یکی از وظایف مهم جامعه ی امروز محسوب می شود ، این در حالی است که میزان سطح مطالعه هر شهروند ایرانی بسیار کمتر از استاندارد سطح جهانی است ، و از آنجایی که سنین کودکی دوران آزمون و خطاست لازم به نظر می رسد که حس کنجکاوی کودک برای کشف جهان اطراف خود در جهتی درست و جهت دار و هدفمند صورت گیرد و جواب سوالات خود را در محیطی علمی پیدا کند و در سنین کودکی با روش مطالعه و مراکز علمی آشنایی یابد.

فصل اول
مطالعات پایه

اهمیت کتاب و کتابخانه و تأثیر در روند تکامل جامعه
مطالعه جامعه و فرهنگ انسانی یا بررسی فرهنگ مستمر انسان در طی اعصار نشان داده است که کتابخانه ها در تمامی دورانها به منزله ی بخشی از بافت اجتماعی وجود داشته اند کتابخانه به عنوان نهادی اجتماعی جز جدایی از پیشرفت اجتماعی نبود. بلکه به منزله جزئی از مراحل پیشرفت و مرحله ی کارکرد خاصی را نشان داده است ممکن است در مراحل نخستین سرشت ایجاد و نظارت و نمایش هدف کتابخانه ها مبهم و تاریک بوده باشد.
در حقیقت مبنای توسعه و پیشرفت هر جامعه ای در زمینه های مختلف علمی از قبیل علوم انسانی و اجتماعی و . . . تا علوم فنی و تکنولوژی را پژوهشها و تحقیقات مستدل و دامنه داری که در مراکز تحقیقات و کتابخانه های مختلف کشور انجام می گیرد می باشد.
آنچه مسلم است این است که زندگی افراد جامعه بدون کتاب و مطالعه زندگی در سطح است و آن جامعه ای به رشد و تحول و تکامل و ترقی و پیشرفت رهنمون می شود که کتاب و کتابخوانی در آن توسعه یابد و فرهنگ مطالعه در آن نهادینه گردد.
1-1 ) کتابخانه
1-1-1- تعریف کتابخانه
زمانی کتابخانه تنها انباری برای نگهداری کتابها و کتابداران نیز به منزله انباردارانی پنداشته می شدند، انبارهایی غیر فعال و انباردارانی بی تفاوت و دور از دید مراجعین در چند دهه اخیر پیشرفتهای شگرفی در زمینه کتابداری به وقوع پیوسته است و امروزه به استثنای چند، کتابخانه ها موسساتی خدماتی هستند و کتابداران نیز در جهت یاری رساندن به مراجعین برای جلوگیری هر چه بیشتر و بهتر از خدمات کتابخانه گام برمی دارند.
کتابخانه از دیدگاه رانگاناتان(پدر علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی) عبارتست از : موسسه یا بنگاهی عمومی که وظیفه دارد از مجموعه کتابها مراقبت کند، مجموعه را در دسترس افرادی که نیاز به استفاده از آن دارند قرار دهد و ساکنین همجوار خود را به افرادی کتابخانه رو و خواننده کتاب تبدیل نماید. بدین ترتیب کتابخانه موسسه ای عمومی در نظر گرفته شده که از آن انتظار می رود خوانندگان بالقوه را به خوانندگان بالفعل تبدیل کند و این شمای یک کتابخانه امروزی است.
در ایران باستان کتابخانه بزرگ کاخ آپادانا که مجموعه بزرگی از الواح گلی و سنگی داشت نشان دهنده پیشینه تاریخی کتابخانه در ایران است. پس از ورود اسلام به ایران و شکل گیری تمدن درخشان اسلامی ایرانی،کتابخانه های اسلامی در قالب نهادهای تعلیم و تربیت مثل نظامیه ها، بیت الحکمه ها، ربعها و مدارس علمیه چندین قرن به صورتی پویا و فعال در خدمت جامعه علمی، رجال و بزرگان، فقها و دیگران بود. کتابخانه های ربع رشیدی نوح بن منصور سامانی و سید نادر الموت و نظامیه بغداد از بارزترین نمونه های کتابخانه های بزرگ ایران در دوره درخشان اسلامی است.
با تاسیس دارالفنون، اولین نهاد آموزش عالی در ایران، بتدریج زمینه های شکل گیری کتابخانه هایی با مجموعه های بزرگ و سبک جدید به وجود آمد. با تاسیس دانشگاه تهران در سال1313 این روند از سرعت و شتاب بیشتری برخوردار شد.
1-1-2- انواع کتابخانه ها
1-کتابخانه های باستانی
کتابخانه های دوران باستان به کاخ ها و معابد وابسته بودند. به نظر ((ریموند ایروین )) در طرح و ساختمان کتابخانه های دوران باستان باید به رواق ها و ایوان ها که از مظاهر برجسته معماری آن دوران و قرون وسطی بودند اشاره شود.
طرح اساسی کتابخانه های نخستین را می توان در چند مخزن کتاب با تعدادی اشکاف یا گنجه برای نگهداری طومارها و چندین راهروی سرپوشیده برای مطالعه خلاصه کرد. مطالعه کتاب ها در همان محل معمول نبود. شاید در این نظام مشکلات حفاظتی مطرح بوده است.
کتابخانه هایی چون کتابخانه اسکندریه و کتابخانه آشور بانی پال از کتابخانه های شاخص دوران باستان هستند.
2-کتابخانه های یک اتاقه
در دهه 1960 میلادی اصطلاح ((کتابخانه در یک سالن )) را بعضی از کتابداران انگلیسی و اسکاندیناوی مطرح کردند. در این کتابخانه ها تمام خدمات کتابخانه در زیر یک سقف جای می گیرد و سپس این فضا با مبلمان و مجموعه ها و وسایل متعدد و مورد لزوم تقسیم بندی شده و برای استفاده های خاص بهره برداری می گردد.
در ((کتابخانه های یک اتاقه)) سه قسمت اصلی مشخص می شود :
هسته (تمام خدمات قرائت ، امانت و مرجع مربوط به بزرگسالان و کودکان ) ، واحد اداری و واحد فعالیت.
3. کتابخانه های عمومی
کتابخانه های عمومی امروزه در تمامی کشورهای دنیا یافت می شوند ولی شکل امروزی آنها محصول ایده آل های انسان دوستانه غربی در قرن نوزدهم است . هدف اصلی آن ایجاد فرصت مطالعه و بازآموزی ، که افراد ثروتمند از آن برخوردار بودند ، برای توده های نوسواد بود.
ساختارهای موقت
از این ساختارها در مناطقی استفاده می شود که دارای جمعیت کم یا جداگانه ای هستند که نمیتوان برای آنها یک کتابخانه دایمی و مستقل و تمام وقت بنا کرد . برای مردم این نواحی امکان رفتن به نزدیک ترین کتابخانه وجود ندارد . علیرغم مشکلات مالی و وجود جایگزین های مختلف برای ساختارهای دایم ، اگر به معماری وظیفه احداث کتابخانه ای در هر منطقه از دنیا داده شود به طور مسلم گزینه اول احداث یک کتابخانه عمومی است. جایگزین های ممکن عبارتند از:
1- کتابخانه های کاروانی
2- کتابخانه های یدک کش
3- کتابخانه های کانتینری
4- کتابخانه های سیار
وابستگی تشکیلاتی و اداری
خدمات . کتابخانه های عمومی معمولا به وسیله دولت های کشورها ، به طور مستقیم یا غیر مستقیم ، احداث می شوند. وزارت کتابخانه ها یا آموزش (عالی یا مقدماتی ) اطلاعات ، فرهنگ ، هنر ، ارشاد و یا شهرداری ها از جمله سازمان های نظارتی هستند. هر کدام که کتابخانه ها را کنترل کنند در تاکید خدمات موثر واقع می شود و نوع خدمات و محدوده جغرافیایی ارائه خدمات ممکن است تاثیر پذیرد.
دسترسی و محل احداث . معمار در طراحی ساختمان کتابخانه عمومی قبل از هر چیزی باید به جذب مردم برای استفاده از آن فکر کند. برای انتخاب جای کتابخانه ، باید به الگوی رفت و آمد مردم و عادات ساکنین محلی آن توجه کند. کتابخانه باید در مرکز خرید و جمعیتی شهر واقع شود. با احداث ساختمان های خوب می توان تاثیر سر و صداهای خارجی را کاهش داد.

و….

فهرست مطالب:

عنوان صفحه
مقدمه 1
بیان ضرورت های طراحی 1
بیان اهداف طراحی 2
مبانی نظری عام طرح 2
فصل اول/ مطالعات پایه 3
اهمیت کتاب و کتابخانه و تأثیر در روند تکامل جامعه 4
1-1 ) کتابخانه 4
1-1-1- تعریف کتابخانه 4
1-1-2- انواع کتابخانه ها 5
1-کتابخانه های باستانی 5
2.کتابخانه های یک اتاقه 6
3. کتابخانه های عمومی 6
ساختارهای موقت 6
وابستگی تشکیلاتی و اداری 7
4. کتابخانه های شاخه 7
5.کتابخانه های بیمارستانی 8
1-1-3- وظایف کتابخانه 8
1-1-4- کتابخانه از نظر ساختار و تشکیلات 9
1-1-4-1- بخش خدمات عمومی کتابداری: 9
1-2) فضاهای مختلف یک کتابخانه 9
الف- فضاهای عمومی کتابخانه (فضای مطالعه و تحقیق) (مربوط به مراجعین ) 9
1- به صورت باز 10
2- به صورت بسته 10
فضاهای مورد نیاز در سیستم بسته: 10
جدول شماره 1- فضای لازم برای نگهداری کتاب ها و نیز فضای اضافی برای نشستن 11
سالن مطالعه (سالن قرائت) 12
بخش نشریات 13
بخش سمعی و بصری 13
ب- فضای مرتبط با کارکنان کتابخانه 13
حوزه خدمات اداری 14
ریاست 14
محل استراحت کارمندان 14
ج- انبار کتاب 14
1-3) توجیه پذیری محل ساختمان کتابخانه 15
1-3-1- جنبه های کاربردی 15
1-3-2- ساختمان کاربردی 16
1- 4) عناصر فرعی کتابخانه 16
1-4-1- راهنما و نمادهای کتابخانه 16
1-4-2- نشانه ها و نمادهای ارتباطی 17
1-4-3- محل راهنماها 17
1-4-5- راهنماهای ورودی کتابخانه 18
1-4-6- راهنماهای داخل کتابخانه 18
سیستم امانت 19
پیشخوان ها 19
راهنمای فهرست: 19
1-5) انتخاب وسایل و تجهیزات کتابخانه 20
1-6 ) حفاظت و ایمنی کتابخانه 20
1-6-1- درهای کتابخانه 20
1-6-2- پنجره های کتابخانه 20
1-7 ) تاسیسات 20
الف) گرما 21
ب) تهویه 21
1-7-1- سطح مناسب توصیه شده رطوبت 21
جدول شماره 2 21
1-7-2- نور طبیعی 22
نتیجه گیری مطالعات: 22
فصل دوم/ مطالعات تکمیلی 25
2-1 ) شناخت کودک از دیدگاه روانشناسی 26
2-1-1- کودک و آموزش 27
2-1-2- کودک ، معماری و فضا : 27
نتیجه گیری: 28
2-1-3- برخی احکام کالبدی در مورد طراحی برای کودکان: 28
2-1-4- رعایت مقیاس کودکان در کلیه فضاها : 28
2-2 ) کتابخانه های کودکان 29
2-2-1- مقدمه 29
2-2-2- سازمان و اصول خدمات 31
2-2-2-1- مسئولیت خدمات 31
2-2-3- ماهیت خدمات کتابخانه یی 32
2-2-4- قوانین، مقررات و امور روزمره 34
2-2-5- خوانندگان 34
2-2-6- چیدن کتاب ها، راهنمایی و توصیه 35
2-2-6-1- چیدن ورده بندی کتاب ها 35
2-2-7- کاتالوگ ها، فهرست ها و کارهای نمایشی 37
2-3 ) فعالیت های فرعی کتابخانه 37
2-3-1- قصه گویی 37
تصویر 1 38
2-3-2- سایر فعالیت های فرعی 39
2-4 ) محل وتجهیزات 40
2-4-1- ایجادمحیط مناسب 40
2-4-2- موقعیت کتابخانه 41
2-4-2- 1- رابطه بابخش های دیگرکتابخانه 42
2-4-3- طرح کتابخانه ها 43
2-4-3-1- تز ئین کتابخانه 45
2-4-3-2- نمای کتابخانه 49
2-4-3-3- پیشانی ساختمان 50
2-4-3-4- ارتفاع سقف کتابخانه 50
2-4-3-5- پوشش کف کتابخانه 50
2-4-3-6- پنجره ها 51
2-4-3-7- نور کتابخانه 51
جدول شماره 3 52
2-4-3-8- رنگ کتابخانه 52
2-4-3-8-1- دريافت رنگ ها: 52
2-4-3-8-2- كودكان ورنگ ها: 52
2-4-3-8-3- كودكان وروانشناسي رنگ ها 53
2-4-3-8-4- فضای بچه هابايد چه رنگي باشد؟ 54
2-4-3-8-5- مفهوم رنگ ها: 54
نتيجه گیری : 56
2-5 ) فضاهای کتابخانه : 57
2-5-1- ورود به کتابخانه 57
2-5-1- 1- ورودی معلولین 57
2-5-1-2- دهلیز 57
2-5-1- 3- سالن ورودی 57
2-5-1- 4- فضای رفت و آمد 58
2-5-2- پوشش کف 58
2-5-3- دستشوئی ها 58
2-5-4- خروج اضطراری 59
2-5-5- ناحیه فهرست عمومی 59
2-5-5-1- بخش فهرست نویسی 59
2-5-6- سمعی و بصری 59
2-5-7- سیستم امانت 60
2-5-8- نمایشگاه 60
2-5-9- نصب دستگاه های بالابرنده 61
2-5-10- اتاق تکثیر و کپی 61
2-5-11- بخش نشریات 61
2-5-12- سالن مطالعه 62
2-5-13- رئیس کتابخانه 62
2-5-14- فضا برای هر کارمند 62
جدول شماره 4 62
2-5-14-1- محل و تعداد کارکنان مورد نیاز و رابطه آن با جمعیت 62
2-6 ) وسایل و تجهیزات 63
2-6-1- قفسه کتاب 63
تصویر 5 64
2-6-2- روشنایی قفسه های کتاب 64
تصویر 6 64
2-6-3- قفسه نمایش کتاب 64
2-6-4- قفسه مجلات 65
2-6-5- میزها 65
2-6-5-1- میز مطالعه 65
میز مطالعه تک نفره 66
میز مطالعه چهار نفره 66
2-6-5-2- میز امانت 66
2-6-5-3- میز نمایش کتاب 67
تصویر 7 67
2-6-5-4- میز کتابدار 67
2-6-6- صندلی ها 68
جدول شماره 5 68
2-6-7- چیدمان فضای مطالعه 68
2-6-8- چید مان فضای نگهدارنده کتاب 69
2-6-9- برگه دان ها 69
2-7 ) نور و حرارت 70
2-8) ترکیب مجموعه 71
2-9) تسهیلات معلولین 73
فصل سوم/ مطالعات تطبیقی 74
3-1 )نمونه های خارجی 75
3-1-1- کتابخانه خائومه فوستر 75
تصویر 8نقشه طبقه همکف 76
تصویر 9 نقشه طبقه اول 76
تصویر 10 نقشه طبقه دوم 77
تصویر 11 نقشه زیرزمین 77
تصویر 12 78
تصویر 13 78
تصویر 14 79
تصویر 15 79
تصویر 16 80
تصویر 17 80
تصویر 18 81
تصویر 19 81
3-1-2- كتابخانه شيكاگو 82
بخش هاي كتابخانه 82
كارت كتابخانه 83
برنامه ی بازديد عمومي 83
3-1-3- کتابخانه جدید شهر دنور (1993 ) 83
طرح 83
فضای ورودی 84
قسمت کتاب های تصویری 84
بخش غیر داستان 84
بخش داستان 85
غرفه برنامه ها 85
اتاق کاردستی 85
اتاق سمعی بصری و کامپیوتر 85
3-1-4- کتابخانه کودکان مونترال 86
مجموعه ها 86
خدمات دهی 86
عضویت 88
امانت کتاب 88
خدمات امدادی 88
خدمات به کودکان با نیازهای خاص : 88
مامان غازه 88
3-2 ) نمونه داخلی 89
3-2-1- کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی 89
آمفی تئاتر 90
ورودی کتابخانه 90
نتیجه گیری: 91
فصل چهارم/ مطالعات زمینه 92
4-1 ) بررسی وضعیت موجود کتابخانه های کشور 93
4-1-1- سالنامه آماری استان خراسان رضوی 1387 93
جدول شماره 6 – کتابخانه ، کتاب ، اعضاء و مراجعه کنندگان به کتابخانه ها 93
4-2 ) ضوابط و مقررات کاربری فرهنگی 94
4-2-1- نورگیری فضاها 94
4-2-2- ضوابط زیرزمین 94
4-2-3- ضوابط پارکینگ 95
4-2-4- ضوابط پلکان 95
4-2-5- ضوابط آسانسور 95
4-2-6- ضوابط آتش نشانی 95
4-2-7- ضوابط و مقررات زلزله 96
4-2-8- مقررات محدودیت ارتفاع 96
4-2-9- ضوابط و مقررات خاص 96
4-3 ) بررسی اقلیم 97
4-3-1- مشخصات اقلیمی مشهد 97
4-3-2- توپوگرافی : 98
4-3-3- جهت استقرار ساختمان در رابطه با عوامل اقلیمی 98
4-3-4- تابش آفتاب 99
4-3-5- دما 100
4-3-6- بارندگی 101
4-3-7- وزش باد 101
تصویر 24 – میزان و زاویه وزش باد شهر مشهد 102
4-3-8- رطوبت 102
4-3-9- درجه حرارت 102
4-3-10- تهویه 103
4-3-11- سایه بان های طبیعی 103
4-3-12- کیفیت رنگ و سطح مورد تابش 103
4-3-13- پیشنهادات و توصیه های اقلیمی در ارتباط با طرح پروژه 104
4-4 ) اهداف مطالعات اقلیمی 104
4-4-1- هندسه سایت 104
4-4-2- دسترسی به سایت : 105
4-4-3- عوامل فرهنگی 105
4-4-4- سایت آنالیز 106
4-5 ) تعیین اجزاء و عناصر پروژه: 112
طبقه همکف 112
طبقه اول 112
زیرزمین 112
فضای باز 112
5- 5 )برنامه فیزیکی ……113
منابع

تصویر فایل:

************************************************************************************

************************************************************************************