مقدمه:
اين پروژه با عنوان مركز آموزشي مختص نابينايان گردآوري شده است كه داراي دو بخش ونه فصل مي باشد وهدف كلي و نهايي آن تعامل اجتماعي و توجه به قشر نابينايان در جامعه درغالب طراحي مجموعه اي اختصاص يافته به آنها مي باشد كه در وحله ي اول عنصر ديدن به عنوان اصلي ترين عنصردر ذهن انسان ايفاي نقش مي كندولي بعدازمطالعه ي اين پروژه متوجه خواهيم شد كه براي درك كردن و بهره بردن از فضاهاي درون مجموعه مي توان با تكيه بر عناصرغير بصري يا همان حس هاي ويايي،چشايي،لامسه،شنوايي ،شرايط وضع موجود را به نحومطلوبي حس كرد.
همچنين با طراحي چنين مجموعه اي فرد نابينا با حضور در آن احساس مالكيت و امنيت خاطر خواهد داشت و مي داند كه اين فضا متعلق به اوست و با در نظر گرفتن شرايط خاص او طراحي شده است واز نظر احساسي و روانشناسي تأثير بسزايي در او خواهد داشت.

تاريخچه تاسيس مركز توان بخشي نابينايان
مرکز توان بخشی مکانی است برای تشخیص، تطبیق، بازسازی، تحرک و جهت یابی که افراد نابینا با مراجعه به آنها بر برخی از مسائل مربوط به نابینایی فائق آمده و افکار و عقایدشان را راجع به دنیای نابینایی بهتر نظم می دهند. بسط و توسعه مهارتهای ویژه، تقویت روحیه نابینایان و طرز برخورد با افراد از برنامه های مرکز توان بخشی است. کارگاه توان بخشی مکانی است که تسهیلات آموزشی در اختیار نابینایان گذاشته و با دادن آموزشهای مختلف آنها را جهت استخدام در بازار آزاد کار آماده می کند. بنابراین معلولین و نابینایان به کمک تدابیر و آموزش های توان بخشی نه تنها از برکت زندگی مفید بهره مند می شوند، بلکه می توانند افرادی مفید برای خود و جامعه باشند و به عنوان یک تولید کننده، نقش ایفا کنند.

برای توضیحات بیشتر و مشاهده فهرست مطالب و خرید رساله به ادامه مطلب مراجعه نمائید…

420 صفحه و شامل دو رساله می باشد.

بخشی از مطالب رساله اول که 102 صفحه می باشد:

بخش اول شامل 4 فصل است:
فصل اول:تاريخچه ي تأسيس مركز آموزشي مختص نابينايان
فصل دوم:بررسي اقليم سايت
فصل سوم:ضوابط و مقررات و استانداردها
فصل چهارم:نمونه هاي مشابه
بخش دوم شامل 5فصل است:
فصل اول:مباني نظري طرح
فصل دوم:تحليل سايت
فصل سوم:روند طراحي
فصل چهارم:سازه
فصل پنجم:تأسيسات

تاريخچه تاسيس مركز توان بخشي نابينايان
مرکز توان بخشی مکانی است برای تشخیص، تطبیق، بازسازی، تحرک و جهت یابی که افراد نابینا با مراجعه به آنها بر برخی از مسائل مربوط به نابینایی فائق آمده و افکار و عقایدشان را راجع به دنیای نابینایی بهتر نظم می دهند. بسط و توسعه مهارتهای ویژه، تقویت روحیه نابینایان و طرز برخورد با افراد از برنامه های مرکز توان بخشی است. کارگاه توان بخشی مکانی است که تسهیلات آموزشی در اختیار نابینایان گذاشته و با دادن آموزشهای مختلف آنها را جهت استخدام در بازار آزاد کار آماده می کند. بنابراین معلولین و نابینایان به کمک تدابیر و آموزش های توان بخشی نه تنها از برکت زندگی مفید بهره مند می شوند، بلکه می توانند افرادی مفید برای خود و جامعه باشند و به عنوان یک تولید کننده، نقش ایفا کنند.
روز 15 اکتبر مصادف با 24 مهرماه از سوی سازمان علمی و فرهنگی یونسکو به عنوان «روز جهانی نابینایان» یا «عصای سفید» نامگذاری شده است. این نامگذاری تبلور قابلیت ها، توانمندی ها و شأن و منزلت اجتماعی نابینایان است تا به اغتنام از این فرصت کوتاه نگرشی مطلوب در جامعه نسبت به نابینایان به وجود آید.
نخستین تلاش ها در زمینه آموزش نابینایان در ایران به سال 1299 شمسی مربوط می شود. در این سال کار تعلیم و تربیت دانش آموزان نابینا با جذب 5 دانش آموز نابینا در مدرسه ای در تبریز آغاز شد و توسط شخصی به نام پاستور ارنست کریستوفل توسعه یافت. آموزشگاه نابینایان تبریز که تنها مرکز آموزش نابینایان در ایران محسوب می شد تا سال 1319 مشغول رایانه خدمات آموزش و تربیت حرفه ای به نابینایان بود و تعداد دانش آموزان نابینای تحت پوشش آن به 45 نفر می رسید. درسال 1325 نیز خانمی انگلیسی به نام گون گستر آموزشگاهی برای دختران نابینا به نام نور آیین در شهر اصفهان تأسیس کرد.
کریستوفل آغازگر آموزش نابینایان را به عهده گرفت. با شروع جنگ جهانی دوم مجبور به ترک ایران شده بود پس از پایان جنگ به ایران بازگشت و آموزش پسران نابینا را به عهده گرفت. با شروع آموزش نابینایان در اصفهان تعدادی از پسران نابینای تبریز به اصفهان آمدند و همچون دختران دانش آموز آموزشگاه نور آیین از امکانات خوابگاهی و حرفه ای ویژه نابینایان استفاده کردند در همین زمان بود که کریستوفل با همکاری یکی از فرهنگیان پر سابقه اصفهان، خط برجسته نقطه ای را در تطبیق با الفبای فارسی اصلاح و تکمیل کرد. او کتاب های درسی دوره ابتدایی را به خط ویژه برگرداند و تعدادی از کتاب های غیر درسی را نیز به خط بریل فارسی تبدیل کرد. گفتنی است خط فارسی بریل که درست مطابق حروف فارسی ماست در پنجاه سال پیش توسط یک آلمانی درست شده و از آن زمان رواج دارد. نخستین کلاس درس نابینایان در تهران، سال 1329 در آموزشگاه رودکی تشکیل شد. آن روز 59 تن از اطفال نابینای دختر و پسر در یک اتاق روی نیمکت نشسته بودند و با ترس و نگرانی به آینده مجهول خود می اندیشیدند. نه خود اطفال باور می کردند که ممکن است سواد پیدا کنند و نه اشخاص بینای اطراف آنها چنین تصوری داشتند.
در سال 1337 یکی از پیشکسوتان آموزش و پرورش تبریز آموزشگاهی به صورت غیر انتفاعی تأسیس کرد. این آموزشگاه سه گروه از کودکان استثنایی از جمله نابینایان را در آن مجموعه جایگزین کرد. در این مجموعه دانش آموزان از کارگاه های کفاشی و حصیربافی استفاده می کردند و طبق آمار سال تحصیلی 56 حدود 29 دانش آموز نابینا در آن مشغول تحصیل بودند. نقطه شروع آموزش نابینایان در فارس به سال 43 یعنی 5 سال قبل از تاسیس دفتر آموزش کودکان استثنایی مربوط می شود. در آن سال، کلاسی مخصوص آموزش نابینایان تحت نظر اداره کل فرهنگ استان تأسیس شد و در سال 1349 آموزشکده شوریده شیرازی افتتاح و شروع به کار کرد.
در سال 1384 یعنی یک سال پس از تشکیل دفتر آموزش استثنایی آموزشکده نابینایان ابابصیر در اصفهان و به دنبال آن در سال 56 آموزشکده محمد خیابانی در شهر ری و سپس در سال 58 آموزشکده نابینایان پاسداری و دختران نرجس در شمال تهران ایجاد گردید. با تأسیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی، گروه آموزشی نابینایان شروع به فعالیت نمود. برای این گروه از دانش آموزان چهار دوره پیش دبستانی، ابتدایی، راهنمایی تحصیلی و متوسطه پیش بینی گردید و به آموزش تلفیقی اهمیت خاصی داده شد این گروه از دانش آموزان که با شروع فعالیت سازمان در سال تحصیلی 71-70 تعداد 2067 نفر را تشکیل می داند، در سال 77-76 به 3445 نفر افزایش یافت و اینک تعداد 5078 دانش آموز نابینا و نیمه بینا در 492 کلاس در کشور مشغول تحصیل هستند. با ابلاغ این طرح مدارس عادی موظف به پذیرش دانش آموزان نابینا به صورت تلفیقی در کلاس های مختلف درسی شدند و مدارس استثنایی مسئولیت یافتند برای تأمین تجهیزات آموزشی و معلم رابط و ارایه مشاوره تحصیلی اقدام کنند.
در این راستا هم اینک تعداد 2692 دانش آموز نابینا و نیمه بینا با اجرای طرح آموزش تلفیقی در بین دانش آموزان عادی تلفیق و مشغول به تحصیل هستند.لویی بریل (1809-1852 م) مخترع الفبای نابینایان
لویی بریل در چهارم ژانویه 1809 در شهر کوچکی در نزدیکی پاریس بنام کاو پوری متولد شد. پدرش کارگاه کوچکی داشت که در آنجا به ساخت زین اسب مشغول بود و خانواده کوچک خود را اداره می کرد. متأسفانه هوش سرشار لویی برایش بسیار گران تمام شد. تنها سه سال داشت که هنگام کنجکاوی زیاد در مورد ابزار کار پدرش، در اثر برخورد یک درفش به یکی از چشمانش دچار کم بینایی شدید شد و به خاطر گسترش عفونت، یک سال بعد بکلی نابینا شد.
این حادثه تاثیر بدی بر زندگیش گذاشت بشکلی که مسیر منطقی زندگی خانوادگیش دستخوش تغییرات اساسی شد. هنگامی که نابینا شد، مادرش با گریه به ادر لویی گفت: او هم مانند گدای کور دهکده خواهد شد. اما پدرش که مردی خود ساخته و قوی بود گفت: من دو برابر کار می کنم. سه برابر کار می کنم. گدای کور دهکده پدر و مادر نداشت اما لویی پدری مثل من و مادری مثل تو دارد. از این گذشته لویی دارای هوش سرشاریست. در مورد هوش لویی، اشتباهی صورت نگرفته بود. در سن 6 سالگی هنگامی که پدرش او را برای سرگرمی به کارگاهش برد، از او خواست قطعات چرمی کوچک و بزرگ و متوسط را از هم جدا کند. اما هنگامی که برای سرکشی نزد پسرش آمد، نتوانست آنچه را که می دید باور کند. پسر بچه 6 ساله، علاوه بر جدا کردن قطعات کوچک و بزرگ و متوسط، رنگها را هم از هم جدا کرده بود. وقتی در این مورد از پسر توضیح خواست، لویی گفت: سیاه ها زبرترند. قرمزها برآمدگی های منظم دارند و قهوه ای ها نرمترند. پسرک انگار با انگشتانش می دید و هنگامی که یکی از همسایگانش از او پرسید چرا همیشه موقع راه رفتن آواز می خواند، لویی گفت: وقتی به دیوار نزدیک می شوم صدایم تغییر می کند. آواز خواندن راهیست برای جلوگیری از برخوردنم به موانع. این دقت باعث می شد که مغز لویی به دقت تمرکز عادت کند واین لازم بود. زیرا میلیونها کودک نابینا در تمام سالهای قبل و بعد از او چشم انتظار اراده خستگی ناپذیر او بودند.
بخاطر نابینایی دیگر نتوانست در مدرسه شهر کوچکش درس بخواند. لذا در 10 سالگی وارد انستیتوی رویال که مخصوص کودکان نابینا بود شد. این انستیتو توسط شخص خیرخواهی تأسیس شده بود. اما تنها امکانات آن، 14 کتاب به زبان فرانسوی بود که تنها حروفش برجسته بودند و استفاده از آنها برای کودکان نابینا بسیار خسته کننده و زجرآور بود. از طرف دیگر مقررات خشک و غیر انسانی این موسسه و رفتار معلمین بی سوادش، به انزوای کامل کودکان نابینا کمک شایانی می کردند.
لویی مطمئن بود که باید راه بهتری وجود داشته باشد. اما شروع چنین کار بزرگی برای یک نوجوان نابینا، به ظاهر غیر ممکن می شود. شاید طبیعت منتظر تولد این مرد آهنین بود تا بدون اهمیت دادن به محدودیت های جسمانیش پای در راهی بگذارد که تمامی تاریخ را در روشنایی شریک کند.
نخستین جرقه اختراع بزرگ او، ملاقات یک کهنه سرباز فرانسوی بنام کارلوس باربیر بود. کارلوی باربیر بخاطر ارائه روشی بنام نوشتن در شب تا حدی شهرت کسب کرده بود. این روش استفاده از 12 نقطه برجسته بود که سربازان را در برقراری ارتباط در مواقع بحرانی جنگ، کمک می کرد. ترتیب های مختلف این دوازده نقطه در واقع یک سیستم کدگذاری سری بود که تنها افرادی که از رمز آن با خبر بودند می توانستند پیامش را درک کنند.
اما مشکلی که لوییس داشت این بود که یادگیری ترکیب های مختلف 12 نقطه برای کسانی که نابینا به دنیا آمده بودند بسیار سخت بود. این بود که با تلاشی خستگی ناپذیر 12 نقطه را به شش نقطه کاهش داد. لوییس در این هنگام تنها 15 سال داشت. هنگامی که در 1829 نخستین کتابش را با الفبای ابداعی خود نوشت، هر چند مخالفت های زیادی از جانب کهنه پرستان موسسه های نابینایان صورت گرفت اما به سهولت جریان آب راه خود را در میان نابینایان تشنه علم و دانش باز کرد. در واقع اولین کار برای کاربران روش لویی بریل، همکلاسی های باهوش و بی امکاناتش بودند. این بود که در سال 1837 علایم مربوط به ریاضیات و نت های موسیقی را هم به الفبای خود اضافه کرد.
شاید تیر خلاص بر پیکر تفکر متحجرانه مسوولین شکم پر معاصر لویی، نکوداشتی بود که در زمان حیاتش برای او گرفته شد. در این مراسم لویی از یک دختر بچه نابینای 6 ساله خواست که سالن را ترک کند. بعد یکی از حضار خواست متنی را با صدای بلند بخواند و همزمان کودک نابینای دیگری متن را با الفبای بریل بازنویسی کرد. بعد از اتمام متن، لوییس از دختر بچه نابینا خواست که وارد سالن شود و متن تهیه شده را بخواند. دختر با اعتماد به نفس کامل وارد سالن شد و متن را با شیوایی کامل از روی الفبای بریل بدون هیچ مکث یا اشتباهی خواند. اینجا بود که صدای کر کننده تشویق حضار، اعتراضات جاهلانه مخالفین را برای ابد خاموش کرد.
با این حال کودکان نابینایی که از الفبای بریل اطلاع داشتند، مجبور بودند این الفبا را نزد خود فرا بگیرند زیرا به خاطر عدم اعتماد عموم مردم و مسئولین. این الفبا هنوز اجازه آن را نیافته بود که بطور رسمی تدریس شود و تنها در سال 1868 یعنی دقیقا 16 سال بعد از مرگش، بصورت یک الفبای جهانی از طرف همه کشورهای دنیا پذیرفته شد.
لویی بریل که برای همیشه نامش بر روی الفبای ساده و ابداعیش به یادگار ماند، در سال 1852، در سن 43 سالگی در گذشت.
امروز لویی بریل، در معبد پانتئون که در واقع آرامگاه بزرگان فرانسه محسوب می شود. در منار جاودانه ای همچون ویکتور هوگو و دخترش ادل و هوگو ژان ژآک رسو، امیل زولا و میرابو، سرمست افتخار آرمیده است.
معلوليت
معلولیت به مجموعه ای از اختلالات جسمی یا روانی گفته می شود که فرد را از ادامه زندگی عادی و مستقل خود، به صورت شخصی یا اجتماعی باز می دارد که خود به دو دسته تقسیم می شود. معلولیت جسمی و معلولیت ذهنی.
نابینایان یکی از شایعترین و مهمترین گروه های معلولین جسمی می باشند. این گروه به نابینایان مطلق‍‍،نيمه بينايان و افرادباضعف بينايي شديدقابل تقسيم اند.عوامل موثر در اين معلوليت عبارتند از:- عوامل ارثی که غالباً تحت تاثیر یک ژن نهفته و اتوزدمی بوجود می آید.
– عوامل مادرزادی بدین معنی که مادر در دوران بارداری مبتلا به بیماری ها و عفونتهایی می شود که روی عضلات و اعصاب بینایی جنین موثر خواهد بود.
عوامل محيطي كه به علت فقدان بهداشت به وجود مي آيد.
برای تطبیق نابینایان با این وضعیت جهت به دست آوردن استقلال فردی و در زندگی شخصی و اجتماعی، همچنین استقلال مادی، توان بخشی و آموزش ضرورت پیدا می کند.

انواع توان بخشي نابينايان
توان بخشی اجتماعی: آموزش هایی است که فرد نابینا را در زندگی اجتماعی خویش تا حدی به خودکفایی می رساند، تا بتواند امور روزمره را به تنهایی انجام دهد. از جمله آموزشهای مهارت های روزانه، آموزش بهداشت و نظافت شخصی و خانه داری، آموزش مهارت های اجتماعی از جمله غذا خوردن، دست دادن، تحرک و جهت یابی بدین معنی که فرد نابینا با آموزش و استفاده از وسایل و امکاناتی چون عصای سفید، چگونگی همراهی با فرد بینا، استفاده از سگ راهنما، عصای مجهز به گیرنده صوتی یا دستگاه های الکترونیکی پژواک صوتی موانع و خطرات را تشخیص داده همچنین بریل آموزی و آموزش مهارتهای بدنی از جمله این فراگیریها می باشد.
توان بخشی حرفه ای: هدف این نوع توان بخشی اشتغال و بکار گماری افراد نابینا است که در آن تشکیل کلاسهای حرفه ای ضرورت پیدا می کند و به صورت آموزش در دوره های کوتاه مدت و بلند مدت می باشد که شامل کلاسهای آموزش بسته بندی، تلفن، آسانسور، کار در تاریک خانه، پیج و گویندگی، آموزش امور کشاورزی و دامداری و باغبانی، مرغداری و تهیه لبنیات، کارهای دستی و دیگر حرف روستایی مثل گلیم بافی، حصیر بافی و حرف سبک دیگر مانند شمع سازي، برس سازی کلاس های آموزشی دیگر مانند فیزیوتراپی، قرائت قرآن و مداحی، بافندگی و منشی گری و غیره.
بنابراین بکارگیری و داشتن درآمد مناسب هدف اصلی توان بخشی حرفه ای است. توان بخشی حرفه ای شامل بخش های مختلف مشاوره توان بخشی، مربی توان بخشی، مرکز توان بخشی، کارگاه توان بخشی، می باشد.

تعریف نا بینا:
طبق آمار و ارقام به دست آمده، در جهان در حدود40 میلیون نفر نابینا زندگی می کند.
نابینایی درجه های بسیار گوناگونی دارد. برخی هرگز نور را نمی بینند. بعضی دیگر فقط می توانند نوررا از تاریکی تشخیص دهند. در میان نابینایان عده ای هم هستند که از دید ناچیزی برخوردارند. از این همه نابینایی که در جهان زیست می کنند، فقط درصد اندکی کور مادرزاد هستند. کور متولد شدن، پدیده ای است که هنوز علل آن را کاملاً درنیافته اند. بسیاری از افراد ادعا می کنند دید چشمانشان کم شده است.
کاهش دید، 20 درصد میانسالان را تحت تأثیر قرار می دهد. کاهش دید معادل نابینایی کامل نیست. نابینایی به این معنی است که دقت بینایی فرد با اصلاح عدسی، بهتر از 2. 20 نبوده یا میدان نابینایی او بسیار محدود شده و به کمتر از 20 درجه رسیده است. هر کس ممکن است به کاهش دید مبتلا شود، چون بیماری ها و صدمات مختلفی می توانند باعث کاهش دید شوند. به دلیل اینکه بیماری هایی مثل تخریب ماکولای چشم، آب سیاه و آب مروارید در افراد مسن بیشتر دیده می شود، بنابراین کاهش دید و نابینایی در افراد بالای 45 سال شیوع بیشتری دارد.
نابینایی در افراد مبتلا به دیابت، قابل پيشگیری می باشد. نابینایی پس از تولد بیشتر بر اثر بیماری های چشمی رخ می دهد. گاهی هم یک بیماری عمومی، مانند بیماری قند یا مننژیت، ممکن است عامل کوری باشد. حادثه و انفجار، دو عامل دیگرند برای نابینا ساختن چشم. در کشورهایی که مردم به دلیل بالا بودن سطح زندگی و داشتن مراقبت های خوب پزشکی عمر طولانی می کنند، پیری مسایلی برای چشم پدید می آورد.

و……

 فهرست مطالب:

فصل اول تاریخچه
مقدمه: 3
تاريخچه تاسيس مركز توان بخشي نابينايان 4
معلوليت 8
انواع توان بخشي نابينايان 9
تعریف نا بینا: 10
علل نابینایی 11
کاتاراکت 11
توانبخشی نا بینایان 12
فصل دوم مطالعات بستر
خصوصيات اقليمي 14
خصوصيات كلي شهرستان ملاير 14
ويژگي ها و خصوصيات طبيعي و جغرافيايي 14
ويژگي هاي اقليمي 15
فصل سوم ضوابط و استانداردهاي طراحي فضا براي نابينايان
سازه: 28
آسانسور 29
فضاهای بهداشتی 32
ایمنی ساختمان: 32
نرده و دستگیره 36
پوشش کف 37
بازشوها (در و پنجره) 38
برنامه ریزی فیزیکی مجموعه: 43
بخش آموزشی: 44
کلاس آموزش های تئوری: 45
کلاس های عملی: 45
2. فضاهای اداری: 47
بخش فرهنگی 47
كتابخانه 48
سالن چند منظوره 49
نمایشگاه 49
بخش ورزشي 51
فصل چهارم :نمونه هاي مشابه
بررسي نمونه هاي موجود: 53
خانه ي جداره ای 53
نقد نمونه های موجود: 53
کارگاه حرفه آموزی نابینایان در زوئست 55
مجتمع نابینایان شهید محبی 56
موقعیت استقرار و دسترسی به مجموعه : 56
ورودی: 61
طبقه ی اول: 61
طبقه ی دوم : 62
طبقه ی زیرین: 62
ج) مدرسه ابتدایی : 63
ورودی و راهرو: 64
طبقه ی همکف : 65
طبقه اول : 66
د) خوابگاه ابتدایی و راهنمایی: 66
طبقه همکف: 67
طبقه اول: 69
بخش دوم 71
درک فضایی از دیدگاه روانشناسی براساس نظریه گشتالت
قانون مجاورت 73
قانون مشابهت 73
قانون امتداد متناسب یا پیوستگی 74
تجمع یا بستگی 75
درک روحیه فضا 76
فضای آرامش بخش 78
فضای شاد 79
فضای مقدس و روحانی 81
فضای با عظمت 82
زيبايي فضا 83
چگونگی درک فضا 85
برای درک غیر بصری فضا باید: 86
عناصر ارتباطی غیر بصری فضا 87
عوامل مؤثر در احساس فضای خطی و القای حرکت 93
نحوه کیفیت بخشی به فضاهای خاص 95
نورپردازی در فضا مختص به نابینایان: 98
عوامل مخدوش کننده بصری و نورپردازی: 98
نورپردازی برای کار مختص به نابینایان: 99
فصل چهارم
سازه 104
ايزولاسيون سقف در برابر صداي پا 104
فصل پنجم:تأسيسات
تأسيسات : 107
فوايد استفاده از سيستم گرمايش كفي 107
مزايا در يك نگاه: 111
ايمني و بهداشت : 111
سيستم گرمايش كفي سوپرپايپ 112
سيستم گرمايش كفي سوپرپايپ چطور كار مي‌كند؟ 112
مزايا در يك نگاه: 113
تهويه 114
فاضلاب 115
سيستم اطفاء و اعلام حريق 115
سقف كاذب 116
انواع سقف كاذب 116
درزهاي انبساط و انقطاع 117
آكوستيك 117
سيستم صوتي 117
تهویه مركزي 118
منابع وماخذ 119

فهرست جداول
عنوان شماره صفحه
جدول شماره 2-2 وزش باد 26
جدول شماره 3-1 پوشش کف 37
جدول شماره 3-2 فضاهای پیشنهادی برای بخش اداری 44
جدول شماره 3-3 50
جدول شماره 1-3 89
فهرست تصاویر
تصویر شماره 1-1 كاتاراكت 11
تصویر شماره 2-1 اجتناب از ساختمان ساي در قسمت فوقاني تپه ها 18
تصویر شماره 2- احداث ساختمان در زمين2 19
تصویر شماره 2-3 بادهاي شيب دار در جهت باد 19
تصویر شماره 2-4 استفاده از باد شكن 19
تصویر شماره 2-5استفاده از حداكثر تابش 21
تصویر شماره 2-6 گسترش پلان در حهت شرق- غرب 21
تصویر شماره 2-7 استفاده از پنجره هاي جنوبي در جنوب 22
تصویر شماره 2- محافظت ساختمان در برابر هواي سرد8 22
تصویر شماره 2-9پيش بيني ساختمان فشرده 23
تصویر شماره 2- 10 استفاده از شيشه در جداره 23
تصویر شماره 2-11اجتناب از انتخاب 23
تصویر شماره 2- 12 استفاده از درختان خزان پذير 24
تصویر شماره 2-13 24
تصویر شماره 3-1نامناسب بودن سقف كروي 28
تصویر شماره 3-2 آسانسور مناسب سازي شده براي نابينايان 29
تصویر شماره 3-3 خصوصيات پله 33
تصویر شماره 3-4پله مناسب و نامناسب 33
تصویر شماره 2-5 جزئيات پله 34
تصویر شماره 3- 6دستگيره در 38
تصویر شماره 3-7 درهاي فنر دار براي نابينايان 39
تصویر شماره 3-8 علايم بريل در فضاها 40
تصویر شماره 3-9استفاده از بريل در 41
تصویر شماره 3-10كلاس تئوري 45
تصویر شماره 3-11 گاركاه نجاري 46
تصویر شماره 3-12 گارگاه بافت قالي 46
تصویر شماره 4-1تصوير خانه ي جداره اي 54
تصویر شماره 4-2 نقشه مجتمع نابينايان 58
تصویر شماره 4-3 مجتمع نابينايان 60
تصویر شماره 4-4مدرسه ابتدايي مجتمع 63
تصویر شماره 4-5 نقشه خوابگاه مجتمع 67
فهرست نقشه ها
نقشه شماره 1 (نقشه موقعيت همدان در كشور ) 16
نقشه شماره 2 دسترسي هاي استان همدان 17
نقشه شماره 3 تقسيمات شهرستان ملاير 18

**********************************************************************

بخشی از مطالب رساله دوم که 328 صفحه می باشد:

چکيده

اساس آمار و ارقام تعداد نابينايان در سطح دنيا قابل توجه بوده و در اين ميان کشور ايران نيز از نظر آمار نابينايان قابل توجه تر مي باشد، براساس آمارهاي اعلام شده طي 10 سال گذشته تعداد نابينايان کشور با افزايش 30 درصدي روبرو بوده است و درحال حاضر يک ميليون نابينا در کشور زندگي مي کنند که با مشکلات زيادي مواجه هستند. خصوصا با تجاوز کشور عراق به شهرهاي مرزي، درصد زيادي از ساکنين اين مناطق و نيز بسياري از رزمندگاني که در خطوط مقدم جبهه مشارکت داشته اند، دچار ضايعات مختلف بينايي و … گشته اند و در نتيجه به جمع نابينايان کشور اضافه شده است. در اين راستا به نظر مي رسد که در کنار تمامي امکانات و تسهيلات رفاهي که دولت براي اين عزيزان در نظر گرفته است، تسهيلات رفاهي در مبلمان شهري براي اين افراد کافي نبوده و در عين حال ناکارآمد نيز مي باشد.
منظور اينجانب از طرح مرکز توانبخشي نابينايان پيش و بيش از آنکه در پي خلق پروژه اي موفق در زمينه معماري باشد، سعي در جلب توجه ويژه صاحبنظران اهل فن و سياستگذاران به مقوله نابينايي به طور عام، و ايجاد زمينه شکل گيري تشکيلاتي منسجم و پاسخگو براي نابينايان و کم بينايان اين مرز و بوم دارد. با مدنظر قراردادن اين افق از سويي و همچنين پرداختن به موضوع با رويکردي هنري ، شاعرانه و بوطيقايي از سوي ديگر، سعي در انتخاب موضوع فراگيري داشتم. که پس از کند و کاو در بين بسياري موضوعات کليشه اي موضوع خاص مرکز توانبخشي نابينايان را برگزيدم . شايد به نظر برسد اين موضوع آن طور که بايد خاص نيست ولي در اينجا به اطلاع مي رسانم که منظور طراحي مرکزي براي نابينايان جسمي – حرکتي مي باشد تا بتوانند در اين مکان از همه امکاناتي که در جامعه از آن ها دريغ شده استفاده کنند.
نابينا کيست و تاريخچه آموزش و پرورش نابينايان.

مقدمه

به نام خالق دوست , که هر نقطه آيت اوست.
در جوامع بشري انسان ها متفاوت بوده و از زمان بدو تولد نيز متفاوت متولد شده و خواهند شد, اما بعضي از اين تفاوت ها آنقدر چشم نواز و برخي اوقات اذيت کننده ميباشد که سردمداران جوامع بشري را بنا داشت که از برخي عناوين و امتياز ها به اين نوع تفاوت ها قائل شوند
يکي از اين تفاوت ها مشکلات بينايي افراد است که برخي اوقات شرايطي را براي در آسايش و آرامش داشتن فرد درگير مي طلبد,

نابينايي يکي از معلوليت هاي قسمت سر بوده و عضو درگير آن چشم ميباشد و ممکن است اين اختلال شديد يا مختصر باشد, آسيب هاي چشمي ميتواند خفيف يا متوسط يا شديد يا خيلي شديد باشد اين تقسيم بندي ها عموماً در پزشکي مورد استفاده قرار ميگيرد
خفيف : در اين نوع ديد و درجه تشخيص فرد کمي داراي اختلال ميباشد
متوسط : در اين نوع فرد درگير چشمانش اختلال داشته و يکي از قسمت هاي چشمي او مشکل دار است و ممکن است در برخي کار ها و اوقات در زندگي او اختلال پيش بيايد .
شديد : در اين نوع قسمت بيشتر بينايي وجود ندارد و فرد از قسمت باقي مانده بينايي مي تواند استفاده نمايد, و فرد قادر است اشيا را تشخيص دهد و نور و برخي رنگ ها را ببيند.
خيلي شديد : در اين نوع فرد نابينا محسوب شده و قادر نيست اطراف خود را ببيند و در برخي افراد نور خورشيد احساس ميشود .

اين نوع تقسيم بندي ها بسيار است و بر اساس مبحث ها تعيين ميگردد اما يکي از تقسيم بندي هاي مهم که در آموزش و پرورش بسيار رايج است نيم بينايي کم بينايي و نابينا مطلق ميباشد
نيم بينا : اين افراد تقريباً نصف بينايي خود را دارند و قادرند هر کاري را انجام دهند دليل مشکلدار بودن اين افراد ناتواني در سهولت ارتباط اين افراد با نوشته هاي کتاب ها ميباشد

کم بينا: اين افراد قادرند اطراف خود را ببينند و برخي رنگ ها را تشخيص دهند و اشيا را از هم ديگر تميز داده و قادرند اشيا بزرگ و فونت هاي درشت را ببيند.

نابينا مطلق : اين افراد کاملاً بينايي خود را ندارند اما اگر هم داشته باشند آنقدر نيست که با آن به تواند استفاده مؤثري از آن داشته باشند.

بر اساس قرار گرفتن افراد در هر قسمت راهحل هاي مناسب آن قسمت براي او تجويز ميشود مثلاً براي افراد نيم بينا کتاب هاي درشت و براي افراد کم بينا بهبين يا تقويت حس شنوايي و براي افراد نابينا خط بريل و تقويت حس شنوايي توصيه ميشود

شيوه ها براي افراد مشکل دار بينايي
طبق تقسيم بندي بالا افراد درگير براي سهولت خود بايد از راهحل هاي مناسب استفاده کنند در توضيح اين ابزار ها خواهيد ديد که کدام براي هر گروه مناسب است
خط بريل : اين خط توسط لويي بريل که فرد نابينا بود اختراع شد اين خط که از تحريک حس لامسه ممکن پذير است نکات برجسته اي هستند که روي کاغذ مخصوص نقش ميبندد و فرد با کشيدن انگشتان آن ها را حس کرده و بر اساس کاراکتر کلمات يا علائم را تشخيص ميدهند .اين شيوه از وسايل خاص خود امکانپذير است
لوازم فوري و دست به نقد اين خط لوح و قلم است لوح که ابزار دو طرفه اي است که با يک لولا به هم متصل شده است و در يک طرف آن سطر ها و خانه هاي مشخصي نمايان است و در يک طرف آن صفحه کاملاً مسطحي است که در موازي آن سطر ها و خانه ها فرو رفتي هايي ديده ميشود . و قلم وسيله اي است که همچو دروش کفاشي نوک تيز که با آن کاغذ مخصوص خط بريل برجسته ميشود و
کاغذ خط بريل کاغذ هاي هستند کلفت نسبت به کاغذ هاي عادي که در بين دو طرف لوح قرار مي گيرد و به وسيله قلم برجسته ميشود علت کلفتي اين نوع کاغذ ها بهتر احساس شدن برجستگي و مداومت برجستگي روي کاغذ است .
و براي آموزش رياضي و حساب يک روش کليشه اي وجود دارد که به نام لوح حساب, که صفحه اي صاف و برخودار از سوراخ هاي ستاره اي ماند است که با مهره هاي خاص کاراکتر سازي ميشود اين مهره ها بر اساس موقعيت قرار گرفتن در اين صفحه يک کاراکتر محسوب ميشود .

درشت نويسي و خواني:
اين شيوه براي افرادي مناسب است که بينايي قابل توجهي دارند در اين روش کتاب ها درشت و با فونت هاي بزرگ تهيه يا چاپ ميگردد و فرد بر اساس درجه بينايي خود کتاب ها را انتخاب ميکنند و در هنگام نوشتن به دليل سهولت نيز با ماژيک درشت مي نويسد.

بهبين: دستگاهي اس که صفحات را در روي نمايشگر که اکثراً تلويزيون است نشان ميدهد
و اندازه آن صفحه و نوشته ها را درشت ميکند اين صفحه ممکن است نقشه نوشته روزنامه و غيره باشد

تقويت حس شنوايي : اين شيوه که با تقويت حس شنوايي فرد امکان پذير است از ابزار هايي همچون ضبط کاست و نظاير آن استفاده ميشود, علاوه بر دستگاه و لوازم تقويت حس شنوايي براي جهت يابي و غيره مرسوم است

ضبط و کاست : کاست هايي که قبلاً توسط افراد بينا تهيه شده و در دسترس افراد نابينا قرار دارد حاويه کتاب هاي درسي و مقالات و جزوات و غيره است اين نوار ها توسط ضبط صوت پلي و کپي ميشوند

اين ابزار ها و شيوه ها شيوه متداول در آموزش افراد نابينا است تازه گي ها با آمدن رايانه اين شيوه ها نيز ارتقاع يافته و با روش هاي نوين ادغام گرديده است مثلاً کاست هاي حاويه مطالب به فايل هاي کامپيوتري ماننده mp3 و غيره تبديل گرديده است و نيز براي تشخيص کتاب ها از نرم افزار هاي تشخيص حروف استفاده ميشود, امروزه از رايانه براي افراد نابينا کمک توانبخشي ياد شده و از آن استفاده ميشود.

تاريخچه آموزش و پرورش در ايران براي نابينايان

نخستين تلاش ها در زمينه آموزش نابينايان در ايران به سال ۱۲۹۹ شمسي مربوط مي شود.در اين سال کار تعليم و تربيت
دانش آموزان نابينا با جذب ۵ دانش آموزنابينا در مدرسه اي در تبريز آغاز شد. و توسط شخصي به نام “پاستور ارنست کريستوفل “توسعه يافت.
آموزشگاه نابينايان تبريز که تنها مرکز آموزش نابينايان در ايران محسوب مي شد تا سال ۱۳۱۹ مشغول ارايه خدمات آموزشي و تربيت حرفه اي به نابينايان بود، و تعداد دانش آموزان نابيناي تحت پوشش آن به ۴۵ نفرمي رسيد. در سال ۱۳۲۵ نيز خانمي انگليسي به نام” گون گستر” آموزشگاهي براي دختران نابينا به نام نور آيين در شهر اصفهان
تاسيس کرد.
کريستوفل آغازگرآموزش نابينايان در ايران که با شروع جنگ جهاني دوم مجبور به ترک ايران شده بود پس از پايان جنگ به ايران بازگشت و آموزش پسران نابينا را به عهده گرفت.با شروع آموزش نابينايان در اصفهان تعدادي از پسران نابيناي تبريز به اصفهان آمدند و همچون دختران دانش آموز آموزشگاه نورآيين از امکانات خوابگاهي و حرفه
اي ويژه نابينايان استفاده کردند. در همين زمان بود که کريستوفل با همکاري يکي از فرهنگيان پرسابقه اصفهان ،خط برجسته نقطه اي را درتطبيق با الفباي فارسي اصلاح و تکميل کرد. او کتابهاي درسي دوره ابتدايي را به خط ويژه برگرداند و تعدادي از کتابهاي غير درسي را نيز به خط بريل فارسي تبديل کرد.گفتني است خط فارسي بريل که درست مطابق حروف فارسي ماست
نخستين کلاس درس نابينايان در تهران،سال ۱۳۲۹ درآموزشگاه رودکي تشکيل شد.آن روز ۵۹ تن از اطفال نابيناي دختر و پسردر يک اتاق روي نيمکت نشسته بودند وبا ترس و نگران به آينده مجهول خود مي انديشيدند.
نه خود اطفال باور مي کردند که ممکن است سواد پيدا کنند و نه اشخاص بيناي اطراف آنها چنين تصوري داشتند.
در سال ۱۳۳۷ يکي از پيشکسوتان آموزش وپرورش تبريز،آموزشگاهي به صورت ملي و غيرانتفاعي تاسيس کرد.اين آموزشگاه سه گروه ازکودکان استثنايي از جمله نابينايان را
در آن مجموعه جايگزين کرد.
دراين مجموعه دانش آموزان از کارگاه هاي کفاشي وحصير بافي استفاده مي کردند.و طبق آمارسال تحصيلي ۵۶ حدود ۲۹ دانش آموز نابينا درآن مشغول تحصيل بودند.
نقطه شروع آموزش نابينايان در فارس به سال ۴۲ يعني ۵ سال قبل از تاسيس دفتر آموزش کودکان استثنايي مربوط مي شود. درآن سال،کلاسي مخصوص آموزش نابينايان تحت نظر
اداره کل فرهنگ استان تاسيس شد .و در سال ۱۳۴۹ ،آموزشگاه شوريده شيرازي افتتاح گرديد و شروع به کارکرد.
پس از تعطيلي آموزشگاه رودکي تهران درسال ۱۳۴۰،دکتر محمد خزايلي که خود نابينا بود انجمن حمايت و هدايت نابينايان را تاسيس کرد و اين انجمن بهانه اي شد تا با جمع آوري امکانات انساني و مالي آموزشگاهي را در خانه اي قديمي در خيابان ظهير الاسلام تهران تاسيس کند.ساختمان جديد آموزشگاه در سال۵۰ مورد بهره برداري قرار گرفت
که مجهز به کلاسهاي آموزشي،کارگاهي،ورزشي،آزمايشگاه وناهارخوري وکتابخانه بريل بود.هم اکنون کليه دوره هاي آموزشي ابتدايي،راهنمايي و متوسطه در اين آموزشگاه
برقرار و کلاسهاي حرفه اي و هنري وآموزش بزرگسالان داير است.ناگفته نماند دکتر محمد خزايلي ابتکار راه اندازي کلاسهاي شبانه براي افراد بزرگسال وشاغل در ايران
را از آن خود کرده است.
آموزشگاه نابينايان شهيد محبي فعاليت آموزشي خودرا با ۳۳ دانش آموز در سال ۱۳۴۳ شروع کرد.ساختمان اين آموزشگاه مطابق توانايي ها ونيازهاي دانش آموزان نابينا
طراحي و اجراشده است .يک سوم کارکنان آموزشگاه را افراد نابينا ونيمه بينا که از دانش آموختگان همين آموزشگاه هستند تشکيل مي دهد.و بيش از سه چهارم فارغ التحصيلان
اين آموزشگاه به دانشگاهها ومراکز آموزش عالي راه پيدا مي کنند.

فهرست مطالب :
تقديم به : 3
سپاسگزاري : 3
هيئت داوران 4
فهرست مطالب 5
چکيده 7
نابينا کيست و تاريخچه آموزش و پرورش نابينايان. 8
مقدمه 9
نابينا کيست و درجه بندي نابينايي 9
شيوه ها براي افراد مشکل دار بينايي 12
تاريخچه آموزش و پرورش در ايران براي نابينايان 15
فصل اول 20
جستاري در عالم نابينايان 20
1-1حس بينايي 21
نابينايي در جهان سوم 22
بيان مسئله 22
اهداف تحقيق 25
اهميت موضوع مورد بررسي 26
حس بينايي 32
مشميه: 32
جسم مژگاني(corpus cilliaris 33
خطا هاي انكساري چشم 33
شبكيه(Retina): 34
مقايسه دو حس بينايي و شنوايي 35
نابينايي و معلوليت بينايي 41
کم‌بينايي: 43
تعريف نابينايي: 50
کاتاراکت 51
تراخم 52
جذام 53
اونکوسرکيازيس 53
گزروفتالمي 53
نابينايي چيست؟ 56
درمان نابينايي 75
نابينايي و معلوليت بينايي 75
علل نابينايي 85
فصل دوم 91
تاريخچه توجه به نابينايان 91
تاريخچه آموزش استثنايي جهان ‌و ايران 101
تاريخچه آموزش وپرورش نابينايان درايران 106
تعليم و تربيت نابينايان 106
تاسيس مدارس خاص نابينايان 107
دليل بالا بودن توانايي حس لامسه افراد نابينا 111
تاثير موسيقي درماني در کودکان نابينا 113
ابزارها و راهکارهايي جهت آموزش الکترونيک نابينايان 123
2-4-وسايل توانبخشي نابينايان 127
: معرفي عصاي سفيد نابينايان 127
معرفي وسايل كمك آموزشي نابينايان 131
فصل سوم 134
نابينايان و مسائل محيطي و شهرسازي 134
نمونه هاي موردي 143
مجتمع نابينايان شهيد محبي 143
امکانات 143
4-2. مدرسه نابينايان باغچه بان شيراز 151
نقاط ضعف طرح 151
نقاط ضعف طرح 154
فصل سوم 155
( مطالعات اقليمي و نمونه هاي دوره اي ) 155
2-1- تاريخچه شيراز و محدوده طرح 155
2-2- سير تحولات تاريخي شهر شيراز در ادوار مختلف 159
شيراز پس از اسلام 160
دوره اموي 161
شيراز در دوره صفاريان و ديلميان 161
آل بويه (448-321 هـ. ش) 163
سلجوقيان (527-435هـ . ق) 165
اتابكان فارس ( 643-527 هـ. ش 165
دوره ايلخانيان مغول ، گوركانيان و آل قويونلوها : 168
آل اينجو ( 731-703 هـ . ش 169
آل مظفر (847-731هـ . ش) 170
صفويه (1102-882 هـ . ش ) 171
افغانها و افشاريه (1146-1046 هـ . ش 173
قاجاريه (1299-11171 هـ . ش) 177
پهلوي (1357-1299 هـ . ش 185
بررسي وضعيت كلي شهر شيراز 196
4-1- بررسي وضعيت فرهنگي شهر شيراز 197
4-1-1- وجه تسميه شيراز 201
4-1-2- القاب شيراز 203
4-2- بررسي وضعيت اقتصادي شهر شيراز 206
4-3-بررسي وضعيت اجتماعي شهر شيراز 208
4-4- بررسي موقعيت جغرافيايي شيراز 209
4-5- بررسي اقليمي منطقه : 211
4-5-1- بررسي پوشش گياهي شيراز 212
شکل4-1 – باغ ارم 213
الف- دما 215
ب-رطوبت نسبي 216
ج-تابش خورشيد 217
4-5-3- منطقه آسايش 220
4-5-4- تاثير عوامل اقليمي بر معماري و شكل گيري بافت شهري شيراز 223
فصل چهارم 225
مباني نظري معماري 225
– معمار 225
معمار در جايگاه افراد گوناگون 227
الف ) معمار در جايگاه معمار و منتقد. 227
ب) معمار در جايگاه مديران شهر 227
ج) معمار در جايگاه بهره وران از فضا 228
– انديشه ( تشبيه ) هاي معمارانه : 228
معماري و انديشه 230
انديشه هاي معماري 232
فصل پنجم 235
5-1 تدوين برنامه فيزيکي: 235
5-2 زيبا شناختي فضا 236
5- 3 کانسپت، مرکز گفتگو: 238
5-4 چرا مرکز گفتگو؟ 241
5-5 بخش هاي اصلي پروژه و ليست فضاهاي آن: 244
5-5-1-. بخش آموزشي، پژوهش و کلينيک (براي نابينايان) 245
5-5-1-1 کلاس ها 245
5-5-1-2 کارگاه ها 247
5-5-1-3 آزمايشگاه (پژوهش) 248
5-6-3-ج) فضاي گفتار درماني: 250
5-6-6-چ) فضاي مخصوص آموزش افراد چند معلوليتي با نقض بينايي و افراد داراي کاشت حلزوني گوش. 251
5-7ج) فضاي انتظار 252
5-8- کتابخانه 252
5-9 بخش آشنايي با دنياي نابينايي 253
5-9-1- نمايشگاه هنر نابينا 254
5-9-2-باغچه 4 فصل 255
5-9-3- کافي نت: 256
5-9-4- آزمايشگاه صداي چندحسي (the multisensory sounel LAB) 256
5-9-5-غرفه هاي فروش محصولات کارگاه ها 257
5-10- بخش گفتمان(گفتگو) 258
5-10-1- لابي اصلي مجموعه 258
5-10-2-آمفي تئاتر طراحي شده مخصوص افراد نابينا 259
جايگاه تماشاگران و تنظيم زواياي ديد : 260
5-10-3-رستوران با ميزباني نابينا: 268
5-11- بخش اداري مجموعه 269
5-11-1-مديريت 269
5-11-3- کنفرانس 270
5-11-4-امور اداري 270
5-11-5-اتاق استراحت مربيان و متخصصين 271
5-11-6 آبدارخانه 271
5-11-7 سرويس هاي بخش اداري 272
5-12- بخش خدماتي 272
5-12-1 نگهباني و اطلاعات 273
5-12-2 سرويس هاي بهداشتي 273
5-12-3 انبارها 274
5-12-4 پارکينگ ها 274
فصل ششم 275
مکان يابي سايت و تحليل سايت 275
6-1-معرفي استان فارس 275
6-1-3- مطالعات اقليمي: 276
6-1-4جهت بادهاي غالب و بادهاي محلي: 277
6-1-4-1-الف) بادهاي شمالي: 277
6-1-4-2-ب) بادهاي غربي: 278
6-1-4-3-پ) توده هاي هواي جنوبي: 278
6-1-4-4-ت) بادهاي محلي: 278
6-1-5جريان توده هاي هوا: 278
6-2 بررسي مطالعات اجتماعي و فرهنگي 279
6-3-نرخ رشد. 280
6-4- هرم سني 281
6-5-جانمايي پروژه در شهر شيراز 283
6-5-1-دسترسي: 283
6-5-3-همجواري ها: 284
6-5-4-قابليت گسترش: 285
6-5-5-تنوع بصري: 285
6-6-پتانسيل هاي اجتماعي بستر 285
6-7-جمع مطالب و تعيين نوع بستر 286
6-8-نقد و بررسي آلترناتيوهاي مکان يابي بستر 287
6-8-1-الف) باغات حاشيه بلوار چمران: 287
محاسن حاشيه چمران: 287
معايب حاشيه چمران: 288
6-8-2-ب) سايت جنوبي پارک آزادي (پارک شهر) 289
معايب فضا: 290
فصل هفتم 290
معرفي طرح 290
7-2-ايده اصلي طرح 291
7-3-ايده انتخابي 293
7-4-آرايش فضاي مثلثي به عنوان يک مدل طراحي بنيادي براي اجتماع افراد نابينا 293
7-4-1-الف) اصل (openess) بودن 294
7-4-2-ب) اصل نور:(light) 295
7-4-3-ج) اصل ترکيب (composition) 295
7-4-5-د) اصل فرم 296
7-4-6-هـ) اصل متريال(materialiy) 296
7-5-چند نکته مهم در رابطه با طراحي 297
7-6 – جانمايي پروژه در سايت 298
7-7- سازه پروژه 298
7-8-معرفي تاسيسات 299
فهرست منابع فارسي 300
فهرست منابع غيرفارسي 302

تصاویر فایل: