طرح موضوع واهمیت آن
حیات مدنی از جدی ترین موضوعاتی است که به جامعه ی بشری رنگ و بوی انسانی و حرکت و رشد می بخشد و فضای شهری از جمله فضاهایی است که حیات مدنی در آن جریان یافته وحادثه ها وواقعه ها رخ می دهند.
وقایع و حوادث حیات مدنی را به حیات واقعه ای تبدیل نموده و سبب می گردند خاطره ها شکل گیرند. بنابراین فضای شهر مکان اصلی حیات واقعه ای است و محل انباشت خاطره های فردی و جمعی.

با توجه به افزایش جمعیت شهرنشین در ایران و روند رو به رشد آن نیاز به تبادل اطلاعات و مراودات فرهنگی در جهت بهتر شدن اداره ی امور شهرها امری لازم و ضروری می نماید.
اداره ی امور شهرها می تواند به صورت دولتی ـ مردمی که چیزی جز کنشی متقابل از روابط رسمی و غیررسمی نیست اتفاق بیفتد زیرا حکومت ها تنها و بدون حضور مردم نمی توانند حکومت کنند و برای اداره ی امور به مردم متکی اند. بنابراین تنها بخشی از تصمیم گیری ها و فعالیت های مختلف مربوط به زندگی شهری می تواند به صورت رسمی و دولتی اتفاق افتد و سایر تصمیمات مرتبط با حیات مدنی شهرها باید به وسیله مردم و با مشارکت عمومی به وقوع بپیوندد.
چیستی پروژه:
مرکز همایش های مردمی فضایی عمومی ـ مردمی در عین حال دارای رسمیت جهت فرآیندها و روابط رسمی و غیررسمی و کنش و واکنش مردم و دولت از طریق گفتمان می باشد.
مرکز همایش های مردمی “مشهد” به منظور پاسخگویی به برخی نیازهای فرهنگی ـ اجتماعی و تأمین مکانی مناسب و در خور شخصیت شهر مشهد به عنوان بزرگترین شهر مذهبی کشور و یکی از کلان شهرهای ایران جهت برگزاری جلسات و همایش ها و سمینارها و سایر فعالیت های مردمی و جمعی و مکانی جهت استقرار نهادهای مردمی (NGO) ها و تشکل ها و نمایندگی ارگانهای دولتی و غیردولتی مختلف مرتبط با مردم در نظر گرفته شده است.

برای توضیحات بیشتر و مشاهده فهرست مطالب و خرید رساله به ادامه مطلب مراجعه نمائید…

بخشی از مطالب:
با توجه به معنای معماری گذشته ی ایران از جهت ایجاد فضاهای شهری و هسته های کالبدی محلی و اجتماعی لزوم بررسی الگوبرداری از نظام و اصول پایدار معماری در این دوره خالی از اهمیت نیست و نیز کوششی است در جهت هویت مند نمودن فضای معماری در قالب یک معماری ایرانی در دوره ی معاصر.
در این راستا لازم است به بازشناسی مختصر موضوعاتی چون مردم، فرهنگ، پیشینه ی تمدن، هویت، هویت مندی فضا، تبادل فرهنگی مردم، شهرنشینی، سنت ها و ارزش ها، جنبش های اجتماعی، فضای شهری گذشته و امروز ویژگی های عام و خاص فضای جمعی و … پرداخته شود.

 حوزه دوم

شناخت

بخش اول: مطالعات پایه
فصل اول: شناخت مراکز همایش
شناخت مراکز همایش
فضاهای اجتماعی از جمله فضاهایی هستند که اگر چه تغییرات فراوانی را در گذر زمان به خود دیده اند، اما قدمتی به طور تاریخ حیات اجتماعی بشر دارند. انسان به دلیل خصلت اجتماعی اش در حیات خود خواهان زندگی اجتماعی بر اساس مبادله اندیشه و کار می باشد. از این رو مفاهیمی مانند جمع و اجتماع و جامعه با وجود تحولات شگرف، همواره برای انسان شناخته شده و ملموس بوده است. افراد در جمع و در کنار یکدیگر از یک روح جمعی برخوردار می شوند.
از آنجایی که مراکز برگزاری همایش های شهری جزئی از فضاهای اجتماعی شهر محسوب می شوند، برای شناخت موقعیت تاریخی این گونه مراکز به تاریخچعه ی فضاهای اجتماعی اشاره می نماییم.
تاریخچـه احداث فضاهای اجتماعی
می توان برای شناخت تاریخی فضاهای اجتماعی، ابتدا به یونان باستان اشاره کرد. یونانی که عنوان اولین حکومت دموکراسی و جامعه مدنی را در تاریخ بشری به یدک می کشد.
آگورا مشهورترین فضای عمومی در ساختار شهری شهرهای یونان باستان بوده است. میدان عمومی اصلی که گردهمایی مردم شهر در آنجا رخ می داده است. آگورا نخست و پیش از هر چیز دیگر محلی جهت خرید و فروش بود. ارسطو می نویسد: “تقریباً در هر شهر لزوماً باید هم فروشنده و هم خریدار وجود داشته باشد تا خواستهای متقابل یکدیگر را برآورند و این است ثمربخش ترین آسایش زندگی و به همین دلیل است که انسان در یک اجتماع گردهم آمده اند.” و برای مراسم عمومی امور حکومتی و معاوضه کالا و خدمات استفاده می شوند.
در کتاب معماری حضور زمان و مکان در مورد ویژگی های آگورا آمده است که در مرکز شهرهای یونان (پولیس) آگورا، پلکان پرستشگاه و تئاتر شهر وجود داشته. دیدارگاه اصلی ساکنان شهر آگورا است که مجسمه های گوناگونی در آن قرار گرفته اند و نشانه هایی دارد که تجربه ی دیدار از شهر را بعد تاریخی و فرهنگی می بخشد. در یک طرف این میدان، بولئوتریون یا تالار شهر واقع بوده است.
نوربرگ شولتز بیان می کند: توصیف دولت شهرهای یونان نشان می دهد که کاربرد مکان و موقعیت مکان به کیفیات مشخص جاهای آن ارتباط دارند. از نگاه شولتز در این شهرها هر مکان با کاربری خود دقیقاً در جای مناسب خود قرار گرفته است. وجود مکانی به نام آگورا جهت دیدار مردم در فضایی که با توجه به عناصر عینی، تئاتر، مجسمه ها و بازار، بعد تاریخی فرهنگی پیدا کرده حضور تالار شهر در میان این عناصر اهمیت فضاهای اجتماعی را چندین برابر می کند.
فضاهای عمومی با شرایطی که از آگوراهای یونان باستان توصیف کردیم در تمام شهرهای سنتی و متمدن بشری وجود داشته که البته نونع استفاده از این گونه فضاهای شهری بر اساس فرهنگ و خصوصیات اجتماعی موجود در هر منطقه متفاوت بوده و هست.
در بررسی شهرهای باستانی ایران خصوصاً شهرهای ساسانی نیز شاهد وجود عناصر جامعه مدنی و فضاهای اجتماعی هستیم به طوری که در زمان ساسانیان مجلس قانون گذاری که از نمایندگان مردم تشکیل شده بود به نام بهارستان احداث شد. وجود این مجلس از افتخارات ایرانیان محسوب می گردد و نشان از اهتمام این فن در نهادینه کردن عناصر جامعه مدنی در آن دوران بوده است. حتی با ورود اسلام سازمان کالبدی استفاده شده در شهرهای ایرانی که بر اساس شهرهای ساسانی بود تغییر عمده ای نکرد اگر چه با توجه به نفوذ اسلام سازمانهای دینی و مساجد نقش مهمی را در نظام اجتماعی شهرها ایفا کردند با حمله مغول به ایران اوضاع شهرهای ایران به ویرانی نهاد و خسارتهای جبران ناپذیری به گسترش و روند شهرنشینی آنها وارد شد که از این جمله شهرها می توان به نیشابور و ری اشاره کرد. این وضع تا هنگام حکومت صفویه ادامه داشت و از این زمان به بعد شهرنشینی دوباره رونق پیدا کرد و دو شهر اصفهان و شیراز که پایتخت شاهان صفوی و زندیه بود از آبادی و رونق بیشتری برخوردار بودند.
در بررسی وضعیت شهرهای سنتی ایران پس از ورود اسلام نیز به فضاهای اجتماعی به بسیاری می توانیم اشاره کنیم که بر اساس خصوصیات فرهنگی مردم ایران تعریف شده اند. از جمله این فضاها می توان به میادین و مساجد اشاره کرد.
آقای حسین سلطان زاده در کتاب فضاهای شهری در بافتهای تاریخی ایران میدان را این گونه تعریف
می کنند: فضاهای باز وسیعی که دارای محدوده ای محصور یا کمابیش معین بودند و در کنار راهها یا در محل تقاطع آنها قرار داشتند و دارای کارکردی ارتباطی، اجتماعی، تجاری، ورزشی، نظامی یا ترکیبی از دو یا چند کارکرد بوده اند.
یکی از انواع میدانهای موجود در شهرهای سنتی ما میدانهای عمومی شهری بوده که کمابیش در تمام سکونتگاه ها شهر یا روستا به میدان یا میدانچه عمومی وجود داشت که محل تجمع مردم بوده و بعضی از فضاهای عمومی مانند مسجد، آب انبار یا نهر آب و به نسبت وسعت سکونتگاه تعدادی فضای تجاری یا بازار در پیرامون یا مجاور آن قرار داشته آقای دکتر سلطان زاده این گونه فعالیتها و فضاهای موجود در میدانهای عمومی را توصیف می کند. (فضاهای شهری در بافتهای تاریخی ایران، ص 102)
فعالیتها و فضاهایی که پیرامون میدانهای عمومی وجود داشتند از لحاظ سلسله مراتب کارکردی بیشتر از نوع فعالیتها و فضاهای عمومی و شهری بودند؛ مانند مسجد جامع. بازار و سایر فضاهای تجاری. فضاهایی برای گذران اوقات فراغت و در مواردی برخی از فضاهای اداری و حکومتی که عموماً با کارکردی متناسب با نقش کارکردی و میدان و همزمان با آن ساخته می شوند.

در دوران معاصـر
در دوران معاصر تلاشهای عمده ای، در جهت باز زنده سازی مکانهای عمومی (که عموماً در بافت قدیمی شهرها واقع شده) صورت گرفته است. متخصصان با تزریق کاربری های فرهنگی اجتماعی جدید به مراکز عمومی واقع در بافت های کهن به قصد و احیاء مکانهای گمشده ی این بافت ها به فکر باز زنده سازی خصوصیات گذشته فضاهای عمومی شهرها پرداختند.
آنچه در احیاء فضاهای عمومی شهرها، حائز اهمیت است، جنبه هویت بخشی به شهر و شهروند می باشد که باعث ایجاد حس تعلق میان آن دو می گردد که به تبع آن مشارکت شهروندان را در اداره امور شهر برمی انگیزد. امروزه در احداث مراکز مربوط به اداره امور شهرهایی که دارای خصوصیات جامعه مدنی هستند، آنچه مورد توجه قرار می گیرد، اهمیت به حضور مردم در جهت مشارکت می باشد. یکی از فضاهای فرهنگی که با خصوصیات اجتماعی نقش ترویج فرهنگ مشارکت را در میان مردم دارد، مراکز گردهمایی های مدنی شهرها می باشد. این گونه مراکز برای یاری رساندن و تحقق بخشیدنِ اصول جامعه مدنی در شهرها احداث می گردد. در واقع تبلور یک جامعه مدنی در مراکز گردهمایی شهرها صورت می پذیرد، فضایی که مردم در آن با مسئولان ارتباط برقرار می کنند، با مشکلات و پیشرفت هایی که در شهر آنها صورت می پذیرد، آشنا می شوند. تشکلهای غیردولتی در غالب بخش های صنفی، حزب های سیاسی، کانون های اجتماعی در آن شکل می گیرد و مفهوم مشارکت عینیت پیدا می کند.
در ایران با وجود سابقه فرهنگی بسیار، طرح مفهوم جامعه مدنی طرحی نوپا و نوظهور بوده و حداکثر مربوط به صد سال گذشته می باشد، که در این مدت کوتاه بارها مورد جفا و بی مهری واقع شده است. تنها چند سالی است (بعد از انتخابات 1376) که مفاهیم جامعه مدنی مورد توجه واقع شده است. در این زمینه فعالیتهایی نیز صورت گرفته است از قبیل احداث شوراهای شهر و روستا. اهمیت به پاسخگویی مسئولان و توجه به ترویج فرهنگ مشارکت صورت پذیرفته است.
آنچه در احداث مراکز گردهمایی شهرها دارای اهمیت است خلق فضای فرهنگی مناسب به جهت گسترش مفاهیم نوپای جامعه مدنی می باشد. در ادامه به تعریف این گونه مراکز، وظایف و ویژگی های آنها خواهیم پرداخت.
تعریف مراکز همایش شهـری
در تعریف مراکز همایشهای شهری، تعریف و شیوه بهره برداری از فضا بسیار بااهمیت می باشد. ولی
می توان به طور کلی فضاهای گردهمایی شهری را جزئی از فضاهای اجتماعی شهرها دانست که به صورت نامحدود در اختیار عموم مردم شهر قرار می گیرد. هدف این مراکز ضمن نهادینه کردن عناصر جامعه مدنی ایجاد شرایط مناسب برای برقراری ارتباط میان مسئولان شهر و مردم می باشد تا از این طریق مشارکت مردم را در اداره امور شهر جلب نماید و مردم به واسطه مشارکت در امور شهر نسبت به شهر خود احساس تعلق پیدا کنند. در ادامه برای روشن شدن تعریف فضاهای گردهمایی شهری به بیان وظایف و ویژگی های این گونه مراکز می پردازیم.
وظایف مراکز برگزاری همایش های شهر
بر اساس تعریفی که از مرکز همایشهای شهر بیان شد وظایف این مرکز را این گونه تعریف می نماییم.
الف) کمک به شکل گیری گروهها و تقویت عناصر جامعه مدنی در شهر.
ب) ایجاد مکانی که مردم ضمن اطلاع یافتن از شرایط شهر، به ملاقات یکدیگر نائل گردند.
ج) مرکز گردهمایی شهر مکانی است که مردم را در تأمین سرنوشت خود و مسئولان را در راستای خدمت کردن به مردم یاری می رساند.
تقویت عنصر جامعه مدنی
وظایف: اطلاع رسانی هویت بخشی
مشارکت مردم
علاوه بر وظایفی که گفته شد، باید به دنبال فضایی بود که به شهر مشهد و شهروند آن هویت ببخشد. در واقع پروژه به دنبال خلق فضایی اجتماعی است که پویا و زنده باشد و مردم آن را از خود بدانند، بدیهی است شرط موفقیت این امر هنگامی است که مردم شهر در تبیین اصول و مبانی جامعه مدنی تلاش کنند.
ویـژگی های مراکز برگزاری همایش های شهر:
یکی از راهکارهای ترویج جامعه مدنی حمایت و یاری رساندن به نهادهای فعال مدنی در عرصه عمومی می باشد. برای این منظور خلق مکانی مناسب به نظر لازم می باشد تا نهادهای برخاسته از مردم بتوانند با مسئولان در ارتباط مستقیم باشند و بدین ترتیب است که مردم خود را در اداره امور شهر شریک می دانند فضایی که مردم در آن بتوانند برای اصلاح امور خود با دولت به مناظره و چانه زنی بپردازند یا به قول محسن آرمین فضایی که واسطه میان دولت و مردم باشد و به بسط مشارکت مردم در اداره امور خویش و روند تصحیح سازی و حفظ حقوق ایشان بپردازد یکی از ویژگی های عمده مراکز همایش عمومی بودن آن است. به عبارت دیگر اقشار مختلف مردم می توانند از مرکز گردهمایی مدنی استفاده نمایند. بدین واسطه کارهای متفاوت برای افراد باسلیقه های مختلف و انواع سن ها در مرکز وجود دارد.
مرکز همایش شهر مرکزی است برای برقراری ارتباط میان افراد جامعه در مرکز همایش شهر است که مردم با افکار و نظریات یکدیگر آشنا می شوند و افکار یکدیگر را مورد نقد و بررسی قرار
می دهند تا مسیر درست را برای هدایت جامعه پیدا کنند.
یکی دیگر از ویژگی های تمام مراکز همایش های مدنی جنبه فرهنگی بودن آنها می باشد.
سیتی هال
هدف از تنظیم این بخش باز نمودن ابعاد گوناگون مقوله سیتی هال جهت دستیابی به تعریفی برای مرکز همایش های مردمی باشد. این امر ما را در پاسخگویی به نیازها و عملکردهای مناسب با چنین
مجموعه ای در قالب طراحی موضوع پروژه یاری می رساند.

تعریف سیتی هال
ابتدا به تعاریف استخراج شده از فرهنگ لغات گوناگون نگاهی می اندازیم.
در Cityhall,Webster, new twentieth century dicionnary دارای دو معنای زیر است:
الف) ساختمانی که محل قرارگیری مجموعه دفاتر و ادارات دولت منطقه است.
ب) دولت منطقه ای.
The Random house dictionary of the English Language برای Cityhall معانی زیر معرفی نموده است.
الف) ساختمان اداری یک دولت شهر.
ب) اداره شهر.
پ) مجموعه ای از قوانین و قواعد اداری مربوط به اداره شهر.
در فرهنگ لغت عباس آریانپور معانی؛ عمارت شهرداری، مقام شهرداری برای Cityhall بیان شده است.
می بینیم که Cityhall در معنای حجمی و کالبدی خود ساختمانی اداری معرفی شده است که ادارات، مستقر در ان با اداره امور شهر مربوط می شوند. محتوی سیتی هال با نگاهی به تجارب صورت گرفته در غرب یعنی در خاستگاه اخیر آن و همین طور با توجه به کاربری های مستقر در آن روشن تر می شود.
هدف از طرح موضوع مرکز همایش های مردمی، ایجاد فضایی مردمی ـ دولتی است، فضایی که شامل میدان پیاده شهری و مراکز رسمی دولتی است.
این مرکز می کوشد تا با ایجاد فضایی گرم و راحت برای عموم مردم، امکان هر چه بیشتر مشارکت و ابراز نظر مردم را در پروژه ها و طرح های در حال تصویب شورای شهر و شهرداری، امکان پذیر سازد.
همچنین به علت ویژگی خاص سایت، این پروژه سعی دارد تا امکانات و قابلیت هایی را برای جبران کمبودهای سایر کاربردی های اداری در جداره بلوار خیام (از جمله پارکینگ، سالن های اجتماعات و کنفرانس، مهد کودک و …) عرضه نماید.
کارکرد مراکز همایش های مردمی (سیتی هال)
ـ تاریخچـه و منطق تمرکز تجهیـزات خدماتی در شهر
احداث خدمات مختلف شهری اعم از فعالیتهای اداری، فعالیتهای تجاری، فعالیتهای فرهنگی و … در قالب مجموعه ای نزدیک به یکدیگر از نیازی ساختاری سرچشمه می گیرد، چرا که منطق ارائه خدمات به عموم مردم حکم می کند که سهولت در ارائه و همچنین در دریافت آن خدمات در نظر گرفته شود و از سوی دیگر پتانسیل جمعیتی ایجاد شده توسط یک فضای خدماتی از سوی فضایی دیگر که ادامه حیاتش در گرو جذب افراد است، (مانند فعالیت تجاری) مورد استفاده قرار گیرد. فعالیتهای فرهنگی و تجاری نمونه های بارز فعالیتهایی هستند که در زیر چتر جاذبه خود به کاربری های دیگر رونق بیشتری می دهند و خود نیز از رونق آنها بهره مند می شود بنابراین این ضرورتهای بیان شده باعث گردیده که در طول تاریخ ساختمان های ارائه دهنده خدمات در مجتمع های زیستی (و قطعاً در ابعاد زمان خود) در مجموعه ای نزدیک به هم بنا گردند.
در تاریخ شهرسازی ایران مراکز خدماتی مجتمع در هر دوره بلندمدت شکل ویژه ای داشته است. اگر چه این نوع از مراکز ارائه خدمات را با انواع غربی آن نمی توان همسنگ دانست اما در دوره هایی که حکومت های متمرکز و دارای امکانات و بنیه بالای مالی و اقتصادی در رأس قدرت بوده و فرصت و مجال کافی برای تحکیم ارگان قدرت و تثبیت شکل معماری ابنیه حکومتی و خدماتی داشته اند. اشکال خاصی از این گونه مراکز با محتوا و اندیشه ویژه همان دوره بخصوص صورت تحقق به خود گرفته اند. بی شک نوع احتیاجات و قلت مراکز مختلف خدماتی در مقام قیاس با زندگی اجتماعی کنونی تعدد عملکردهای آنان را در حد پائینی نگاه می داشته است، که به هیچ رو با عدد اینگونه ادارات و ارگان های خدماتی در زندگی روزمره جامعه شهری مباینتی ندارد.
به عنوان نمونه، هسته های کوچک محله ای به عنوان کوچکترین مراکز تجمع خدمات در سطح شهرها همواره به اشکال متفاوت در بافتهای کهن شهرهای مختلف ایران وجود داشته ند که هم اینک نیز نمونه های بارز و کاملاً تیپیک آنها را می توان در شهرهائی چون یزد و کاشان که از گزند تحولات و تغییرات بنیادی در بافت کهن کمتر آسیب دیده اند مشاهده نمود. در روند خدمات رسانی شهری این مراکز در مقیاس های مختلف تا بدانجا پیش می روند که میدانهایی چون میدان گنجعلی خان کرمان و میدان نقش جهان اصفهان به مثابه بارزترین مراکز تجلی قدرت، و همچنین وحدت و انسجام حکومتی و کانون ارائه خدمات شهری (خدمات لازم در زمان ساخت مجموعه) عرض اندام می نمایند.
به طور کلی تصویری که از عملکرد فضاهای مزبور می تواند امروزه مطرح باشد، در مرحله نخست فضائی با وحدت در فرم و تأکید بر استیل معماری مشخص عصر و ترکیبی جاافتاده از کلیه المانهای ارزشمند خدماتی دوره مورد بحث بوده است. عناصری چون بازار به عنوان کامل ترین عرصه داد و ستد و کانون برقراری معتبرترین شکل مراودات و روابط اجتماعی اقتصادی و نیز ابنیه ای نظیر مسجد، حسینیه، حمام، آب انبار، تیمچه و کاروانسراها و همچنین مرکز حکومتی، شامل نظمیه و ادارات دیوانی و احیاناً مقر حکمران محلی برای نمایش تعزیه و ورزش و … من حیث المجموع پاسخگوی بخش اعظم نیازهای زندگی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی شهروندان را به صورت جامع بر عهده داشته اند.
نکته مهمی که در این مقال می توان اشاره ای کوتاه بدان داشت مطرح گردیدن نقطه ای شاخص و یگانه در بافت هم تنیده شهری است که به بافت عمومی شهر، مراکز مختلف خدماتی، معابر لکه های و فضاهای سبز و حتی سمت و سوی حرکت روزمره مردم و جریان آب جهتی خاص می داده و عملاً به مثابه صورت مشخصه یک شهر و در مواردی نقش می بسته است، بارزترین نمونه چنین موردی میدان نقش جهان است که به عنوان یک نقطه عطف در بطن شهر اصفهان و در مقیاسی بزرگتر در سطح ایران و باز هم در معیاری بسیار عظیم تر در جهان فضایی شناخته شده و دارای هویت بی همتاست؛ تا بدانجا که به عنوان میراث فرهنگی و جهانی ثبت گردیده است.
آنچه که امروز و در شرایط کنونی کشورمان می تواند به عنوان میراث فرهنگی و تاریخی از مراکز کهن خدمات به برنامه ریزی و شهرسازان کنونی به ارث می رسد همانا ارزشهای معمارانه و ویژگی ها و نحوه عملکرد این کانون های با ارزش در جذب مردم طی چندین قرن متمادی و خصوصیات کالبدی به یادماندنی آنهاست.

اصولاً سیتی هال در تمام شهرهای بزرگ جهان صنعتی با مختصر تفاوت هایی ماهیت بنایی سمبلیک و واحد را در سطح شهر داشته. عمدتاً عملکردی تشریفاتی دارد که در قالب سالن ها و فضاهای شاخص و بزرگ برای برگزاری مجامع و کنفرانس های مهم و مراسم ویژه تجلی می یابد و در یک کلام عملکردهای خدماتی آن در مقایسه با عملکرد تشریفاتی فوق در مقام دوم اهمیت قرار می گیرند.
در حقیقت با احداث سیتی هال، هدف ایجاد مرکزی است با گردآوری مجموعه ای از ادارات، ارگانها و سازمانهای ارائه دهنده خدمات به شهروندان در مناطق مختلف شهر مشهد تجمع غیرمنطقی ارگانها و ادارات و نتیجتاً مراجعه بسیار فشرده و حجیم مراجعین به مرکز اصلی اداری شهر مشهد را کاهش داده، گامی مؤثر در جهت بهبود کیفیت زندگی شهروندان افزایش راندمان کلیه دوایر و ارگانها در خدمت به مردم و کاهش چشمگیر سفرهای روزانه شهری در عرصه شهر برداشته شود.
با عنایت به مفاد فوق به فضاهای خدماتی موسوم به Civic Center که برگردان آن را مرکز شهروند با خانه شهروند می توان دانست. علی الاصول فضاهایی مقبول تر و نزدیک تر به هدف والای خدمت رسانی به شهرنشینان محسوب می گردند.
این مراکز همانگونه که از مفهوم نامشان برمی آید فضائی منطقه ای، برای ارائه خدمات دولتی به ساکنین یک شهر بزرگ می باشند و بر اساس الگوهای جاافتاده خدمات رسانی شهری در فواصلی مشخص استقرار می یابند. طبیعتاً فاکتورهایی چون تراکم جمعیتی منطقه، تراکم ساختمانی، کیفیت دسترسی ها، ویژگی های تاریخی و مشخصاً بافت اجتماعی، فرهنگی، ساکنین و … در مکان یابی این مراکز نقش حیاتی ایفا می نمایند. در حقیقت مرکز شهروندی CivicCenter همواره بخشی از شهر یا مرکز شهر مختص ساختمان هایی برای ادارات خاصه ارگانهای شهری، سالن عمومی شهر، ادارات دولتی، دادگاهها، و گاه مراکز گذران اوقات فراغت و ساختمانهایی با اهداف فرهنگی است و در طول تاریخ نیز همواره کوشش به عمل آمده است تا با تأکید بر جنبه های زیبایی شناختی و معماری از مرکز شهروندی به عنوان عنصر هدایت بخش در کالبد شهر استفاده شود و با ترکیب کار و اوقات فراغت، زندگی شبانه روزی به چنین مرکزی بخشیده با ظرافتی خاص پویایی آن را در ساعات طولانی حفظ کرد.
ضرورت ایجاد مجتمع خدمات اداری منطبق با نیازهای روز جامعه شهری
از مسائل و مشکلات مهمی که جامعه و نظام اداری با آن مواجه می باشد نحوه استقرار تشکیلات اداری کشور در سطح شهرهای بزرگ می باشد.
از آنجا که استقرار ساختمانهای دولتی بر اساس ارتباط سازمانی و بر اساس بنیاد و پایه فکری منسجم و آینده نگری صورت نگرفته است، سبب گردیده که تشکیلات اداری بدون نگرش به ارتباطات و پیوستگی های سازمانی در سطح شهرهای بزرگ پراکنده شده و ضمن ایجاد ناهماهنگی و گسیختگی در مناسبات سازمانی و عدم تعقیب اهداف مشترک از طریق ارگانهای دولتی، نارضایتی خدمت گیرندگان را نیز به دنبال داشته است.
آن دسته از دستگاه های دولتی که طبیعت و ماهیت وظایف آنها ارتباط مستمر با مردم را ایجاب می کند. پراکندگی و دور بودن فیزیکی آنها از هم سبب گردیده که اوقات و هزینه های زیادی از طرف مراجعه کنندگان به این دستگاه ها صرف شده که این امر نهایتاً گردش امور اجتماعی را کند ساخته و در مجموع تکاپوی اجتماعی علاوه بر ضرر و زیان مادی (نظیر ترافیک سنگین، جابجایی غیر ضروری مردم در سطح شهر که ضایعات مادی و مالی به دنبال دارد) به تنشها و ناهنجاری هایی در اجتماع منجر می شود. در جواب این سؤال که دستگاه های اداری و اجرایی کشور می بایست به صورت متمرکز در یک مکان استقرار یابند و یا به صورت غیرمتمرکز در مناطق مختلف باشند این امر بستگی به نوع و ماهیت وظایف دستگاه های زیر ربط دارد. بدین ترتیب که آن دسته از دستگاهها که انجام امور ستادی و پشتیبانی را به عهده دارد (مانند وزارتخانه ها و حوزه ستادی سازمانها) بهتر است که به صورت متمرکز در یک نقطه مستقر شوند سایر دستگاههایی که وظایف آنها در ارتباط مستقیم با مردم می باشد باید به صورت شعبات در هر منطقه ایجاد گردد. با ایجاد مجتمع های اداری، خدماتی که در آن، شعبات ادارات و سازمانهای مختلف مانند آموزش و پرورش، ثبت احوال، بیمه خدمات درمانی و اجتماعی مستقر باشند امر مردم در همان مکان انجام می گیرد و دیگر نیازی به مسافرتهای داخل شهری وجود نخواهد داشت.

و………

فهرست مطالب:

حوزه اول:پیشنهاد طرح تحقیق 1
پیشگفتار 2
طرح موضوع واهمیت آن 3
چیستی پروژه 4

حوزه دوم: شناخت 6
بخش اول: مطالعات پایه 7
فصل اول: شناخت مراکز همایش 7
شناخت مراکز همایش 7
تاریخچـه احداث فضاهای اجتماعی 8
در دوران معاصـر 10
تعریف مراکز همایش شهـری 12
وظایف مراکز برگزاری همایش های شهر 12
ویـژگی های مراکز برگزاری همایش های شهر 13
سیتی هال 14
تعریف سیتی هال 15
تاریخچـه و منطق تمرکز تجهیـزات خدماتی در شهر 16
ضرورت ایجاد مرکز همایش های مردمی در شهـر مشهـد 21
تجزیه و تحلیل کلی پراکنـدگی ادارات، سازمانهای دولتی و عمومی در شهر مشهد 22
طرح ایجاد مجتمـع های اداری خدماتی 23
محاسن ایجاد مجتمـع اداری ـ خدماتی 24
کاربـری های مستقـر 25

فصل دوم: بررسی تعاریف ـ و ضوابط عملکـردی کیفی، فضاهای مرکز همایش 28
انواع گردهم آیی و تعاریف آن 28
کنفـرانس Conference 29
کنوانسیـون 29
سمینار Seminar 31
سمپوزیوم (Symposium) 31
میـزگرد (Round Table) 32
فوروم (Forum) 33
مجمع (Assembly) 33
کارگاه آمـوزشی (Workshop) 33
سخنـرانی (Lecture) 34
کمیسیـون (Commission) 34
کمیتـه (Committee) 34
مناظـره 35
انستیتـو (Institute) 35
جلسـه 35
گروه بنـدی گردهمائی ها 36
الف) گروه اجلاس های بستـه 36
ب) گروه اجلاسهای باز 36

انواع مراکز اجتماعات و استانـداردهای موجود 37
تالار اجتماعات 37
مراکز برگـزاری گردهمایی 38
تالار و اصـول و معیارهای کلی در طراحی آنها 38
اکوستیک در تالارها 39
حجم 39
فرم 40
پخشایی 40
حـدود تقـریبی حجم سالن ها 41
حجم مناسب فضاهای مختلف در مراکز گردهمایی به ازاء هر نفر شرکت کننده 42
فصل سوم : نیازهای فضایی ولازمه های کلی مراکز گردهمایی 43
فرمهای مربوط به سطوح زیر بنا 43

تنـوع بهره گیـری از فضا و قدرت در نوع سالنهای اجتماع 46
سالنهائی که اختصاصاً برای برگزاری کنفرانس و کنگره طرح می شوند 47
سالنهای هنری چندمنظوره 47
تغییرات در ابعاد سالن 48
پیش بینی انجام تغییرات در نحوه چیدن و نوع صندلی ها 49
طراحی ادیتوریومها 50
پلان های مستطیل شکل 52
پلان های بادبـزن شکل 56
پلانهای شش ضلعی 59
پلانهای مدور و بیضوی 61
سالنهای نمایشگاهی 63
شکلهای نمایشی پلانها 66
الف ـ سالنهای با صحنه مرکزی 67
ب ـ سالنهای به شکل قطاع دایره (با زاویه مرکزی گسترده تا 135 درجه) 67
پ ـ سالنهای به شکل قطاع دایره (با زاویه مرکزی 90 درجه) 67
ت ـ سالنهای شش ضلعی (با زاویه صفحه 60 درجه) 68
ث ـ سالنهای مستطیل شکل 68
ج ـ سالنهای بادبزن شکل 68
معیـارهای طراحی 69
معیارهای مربوط به پخش صدا بدون استفاده از تجهیـزات صوتی 69
الف ـ توانائی های شخصی سخنـران 69
ب ـ فرم پلان و حجم تالار و چگونگی استقرار حضار 69
پ ـ مشخصات و ویژگی های آکوستیکی محیط 70
تقویت و تعدیل صدا به کمک وسائل و تجهیـزات صوتی 70
روابط بین سالن و صحنه 73
ارتفاع شاخص دیـد به سکو 75
ارتفاع صحنه یا سکو 76
تراز چشم ناظر 76
فاصله قائم بین تراز متوسط چشمان ناظر و بالاترین نقطه روی سر 76
حداکثر زاویه قائم دید رو به بالا 77
حداکثر زاویه قائم دید رو به پائین 77
جزئیات طراحی ردیف صندلی ها 77
شیب کف سالن 78
خطوط منظر 79
زاویه دید به پرده نمایش 79
فاصله دیـد 80
زاویه قائم دیـد 81
معیارهای مربوط به مشاهـده تصاویر تلویزیونی 81
سکو یا صحنـه 81
سقف ادیتوریوم و تأسیسات و تجهیـزات آن 82
ملزومات مربوط به مسائل آکوستیک 84
ملزومات مربوط به نورپردازی و روشنائی 84
ملزومات مربوط به تهویه مطبوع 85
ملزومات مربوط به کنترل حریق 85
ملزومات مربوط به نمایش بر روی پرده 86
ملزومات مربوط به دید حضار 86
ملزومات مربوط به سقف صحنه برای نمایشهای بزرگ 86
جایگاه 87
گنجایش جایگاه 87
آرایش جایگاه 88
جزئیات مربوط به صندلیها و نحوه چیـدن آنها 88
صندلیهای ثابت و دائمی 88
مبانی مربوط به اندازه های بدنی انسان 89
وضعیت 90
وزن 90
ارتفاع 91
پشتی صندلی 91
عرض صندلی 91
عمق صندلی 92
شیب صندلی 92
دسته صندلی 92
زیردستی جهت نوشتن 92
راحتی صندلی 93
صندلیهای ثابت ادیتـوریوم 93
استانـدارد میزها و ترتیب چیدن آنها به شکلهای مختلف 95
ملزومات صحنه در سالنهای چندمنظوره 95
کلیات 95
طراحی موقعیت صحنه یا سکو 97
انواع صحنه یا سکو 97
صحنـه مرکزی 97
صحنه انتهائی 98
پیش صحنه 98
تطبیق پذیـری صحنه 100
بیرون صحنـه 102
تراز هم سطح با کف صحنه اصلی 102

تراز هم سطح با کف جایگاه 103
تراز پائین تر از کف سالن 103
تراز هم سطح با کف زیرزمین و انبارها 103
صحنه های قابل برچیده شدن 104
ابعاد صحنـه ها 105
ابعاد صحنه برای اجزای تئاتر و نمایشهای معمولی 105
ابعاد صحنه برای اجرای کنسرت های گروهی106
اداره کردن صحنـه 106
سیتم تعلیق 107
صحنه هابا سکوهای بالا و پائین شونده 110
جابجائی افقی صحنه 110
ملزومات عمومی صحنه ها 112
پرده ایمنی 112
پرده پیش صحنه 113
پرده های صحنه 113
استفاده از دکورهای پیش ساخته 114
روش نمایش چنـدتصویری 116
اندازه و چگونگی تصاویر 116
شیـوه های نمایش بر روی پرده 117
الف ـ پروژکسیون مستقیم 117
ب ـ پروژکسیون غیرمستقیم 117
پ ـ پروژکسیون از پشت پرده 117

اتاق پروژکسیون 118
پرده های نمایش 119
الف ـ پرده های یکراست 119
ب ـ پرده های جمع شونده 120
پ ـ پرده های قابل حمل 120
مشخصات و جنس پرده ها 120

فصل چهارم: بررسی فضاهای جمعی و سابق آنها در ایران و جهان 122
ويژگي‌هاي عام فضاهاي جمعي ……………………………………122
ساختمان‌ها و فضاهاي همگاني ايران در دوره بعد از اسلام 124
كاروانسراهاي ايران 124
پيشينه تاريخي 125
ويژگي‌هاي معماري كاروانسراهاي ايران 127
ميادين 129
ميدان، فضايي شهري براي گفت و گو 129
نتيجه 131
ميدان‌هاي پياده شهري 132
تاريخچه مختصري از ميادين سنتي در ايران 136
تاريخچه مختصري از ميادين اروپايي 140
آگوارا 141
فوروم 141
پياتزا 142
انواع ميدان 143
ميدان‌هاي عمومي 143
ميدان‌هاي تجاري 143
ميدان حكومتي 143
ميدان‌هاي نظامي 144
ميدان‌هاي محله‌اي 144
ميدان‌هاي ارتباطي 144
ميدان ورزشي 144
بررسي نمونه‌هايي از ميادين ايراني 145
ميدان نقش جهان 145
ميدان امام خميني در همدان 148
حرم مطهر امام رضا (ع) 149
بازار 149
مقدمه 149
مشخصات كاربردي عناصر متشكله بازارها و مراكز محله 151
بازار مكان بنيادهاي جمعي 152
نقش بازار در شهرهاي ايران (هسته اجتماعي- فرهنگي) 153
بازار و توان فرهنگي آن 154
بازار و محيط اقتصادي شهرها 155
خصوصيات فضايي معماري معاصر 156
فضاهاي همگاني در هم‌جواري‌هاي معماري معاصر ايران 157
فصل پنجم :بررسی اجمالی اصول پایدار درمعماری ایران 160
مقدمه 160
رابطه فرهنگ ومعماري 168
معماري تاثير عوامل فرهنگي بر فرم 171
الف- اهميت مفهوم شكل يا فرم در فرهنگ معماري 171
ب: عوامل فرهنگي موثر در شكل گيري فضاي معماري 175
ج: بازتاب فرهنگ در صورت فضاي معماري 177
مباني فرهنگ ايران و تاثير آن بر معماري 177

مفهوم سير از ظاهر به باطن در معماري اسلامي ايران 182
عوامل بنيادي معماري در ايران 183
اصل سير از كثرت به وحدت 184
اصل سير از ظاهر به باطن 185
اصل فراوري و انتظاع از طبيعت 186
اصل ساماندهي اهداف كاركردي ، سازه اي و كالبدي 186
شفافيت ( گسترة پهنة ديد ) 187
هندسه 188
هندسه علمي 189
هندسه شهودي 189
انعكاس 192
اصل درون گرايي در عين برونگرايي 192
درون گرايي 193
تقارن 195
تقارن به مثابه اصلي زيبا شناختي 197
تقارن به عنوان اصلي در ساخت و ساز 197
مركزيت 199
محور گرايي 200
سياليت ( گسترش پهنة ديد ) 201
تباين يا نا همگوني 201
تعادل و توازن 202
سلسله مراتب، تداوم (سلسله مراتب دسترسی) (اصل رده‌بندی فضايی) 204

اصول و روشهای طراحي شهري 206
فضاي خارجي ، فضاي داخلي 207
اصل سادگي و فضاي محصور در شهر ايراني 209
خصوصيت ايستايي و پويايي فضاي محصور 210
اصل مقياس و تناسب 211
اصل فضاهاي متباين 212
اصل قلمرو 212
اصل تركيب ( كمپوزيسيون ) 213
آگاهي از فضا 213
بخش دوم: نمونه های تطبیقی 215
مقدمه 215
مرکز فرهنگی ژورژ پمپیدو 215
سیتی هال لندن 221
مجموعه تالار شهر جدید توکیو 224
تالار شهر بوستون 225
نمونـه های داخلی 228
سیتی هال تهران 228
تالار شهر تبریز 29

بخش سوم: مطالعات زمینه 231
بازشناسی شهر مشهـد 231
چگونگی پیدایش شهـر مشهـد 231
سلسله مراتب رشـد تاریخی شهر مشهـد 232
موقعیت جغرافیایی شهـر مشهـد 234
مطالعات اقتصادی 235
مطالعات جمعیتی 236
عوامل اصلی رشد جمعیت شهر مشهـد 237
نقاط و عناصـر شاخص شهر مشهـد 238
تغییرات کالبـدی در قرن حاضر 240
ساختار کالبـدی در قرن حاضر 241
الگوی توسعـه شهـر مشهـد 241
مطالعات اقليمي و بررسيهاي محيطي شهر مشهد 242
موقعیت جغرافیایی شهر مشهد 242
دما 243
رطوبت نسبی 244
تجزیه و تحلیل بارندگی 244
وزش باد 247
تابش آفتاب 248
شرایط حرارتی در فضای آزاد 248
پیشنهادات ماهانی 248
پیشنهادات انجمن معماران آمریکا 249
پیشنهادات طراحی در مشهد 250
جهت استقرار ساختمان 253
جهت استقرار ساختمانهای یک طرفه 258
جهت استقرارساختمانهای دو طرفه 259
بافت مجموعه 260
الگوی اشغال زمین 262
انتخاب مصالح ساختمانی 262

عوامل موثر در مکانیابی پروژه 263
دلایل انتخاب سایت 263
از دیدگاه عملکردی و کارایی 263
همجواری 263
جوابگویی به نیازهای گروه های ذینفع 264
مساحت 264
مقیاس دانه بندی 264
مناسب مکانی 264
انطباق با کاربری اراضی شهر ی 264
دسترسی به شبکه معابر 266
هماهنگی با جهت توسعه شهر 267
خوانایی سایت 267

حوزه سوم: تجزیه وتحلیل 269
تبیین برنامه ها و اهداف پروژه 270
شناسایی جمعیت مخاطب 270
تبیین کلیت فعالیت ها وفضاهای پروژه 271
تدوین مبانی نظری پروژه 273
مبانی نظری عام 273
مبانی نظـری خاص پروژه 275
تعیین اجزاء وتدقیق برنامه فیزیکی 277
فضای شهری و مردمی 277
فضاهای مؤثـر در ایجاد یک فضای اجتماعی زنـده و پویا 277
فضای شهـری روباز (میدان یک فضای همگانی) 278
فضاهای شهری سربسته 279
فضای همگانی سرپوشیده 279
سـرسـرا (فضای اطلاع رسانی) 281
فروشگاه مرکـز 282
تریا 2872
رستـوران 282
نمایشگاه ها 283
نمایشگاه دائمی مرکز 283
نمایشگاه های موقت (عناصـر جامعـه مدنی مرکز) 283
سالنهای سخنـرانی 285
تالار 285
چیـدمان تالار 285
صنـدلی 286
بالکن 287
راهروهای تالار 287
صوت و اکوستیک در تالار 288
حجـم 289
فرم 289
طنین 290
نورپـردازی تالار 291
خروجی ها و ورودی های سالن 291
سالن انتظار یا لابی 292
نکاتی در مورد طراحی سالن انتظار 292
سالن گردهمایی شهـری 292
اتاق مترجمین 293
اتاق خبرنگاران 293
اتاق کنترل 293
فضای مختص تشریفات 294
فضای مخصوص فیلم برداری 294
سالن با ظرفیت اندک 295
سالنهای چنـدمنظـوره 295
فضاهای همگانی در جهت تقویت عناصـر جامعـه مدنی 296
حوزه مربوط به ارگانهای غیـردولتیNGO 296
فضای مربوط به احزاب سیاسی 298
فضای پاسخگـویی مسئولان 298
کتابخانـه مرکز 299
قفسه باز 299
قسمت مطالعه 299
قسمت قفسه بسته 299
بخش اینترنت 299
حـوزه اداری مرکز 299
مدیـریت مرکز «بخش روابط عمومی» 300
حـوزه معاونت امور اداری و مالی 301
حـوزه معاونت فنی 301
بخش خدمات 302
سرویس های بهـداشتی 302
پارکینگ 302
نمازخانـه 302
حوزه چهارم: طراحی 303
تحلیل وآنالیز سایت 304
تجزیه وتحلیل زمین طرح 304
هندسه زمین طرح 304
سیستم های دسترسی 304
محورهای دید مطلوب 305
دیداز خارج از سایت به درون سایت 305
دید از درون سایت به خارج سایت 305
کاربری های مجاور سایت 306
ابعاد و شیب زمین 306
نتایج سایت آنالیز 306
ملاحظات معماری مجموعه 308
ملاحظات سازه ای مجموعـه 310
ملاحظات تأسیساتی مجموعـه 311
ارائه برنامه فیزیکی 312
ارائه مدارک نهایی 32

منابع ندارد!

تصاویر فایل:

************************************************************************************

************************************************************************************